Bộ Công Thương đưa giải pháp phục hồi và phát triển sản xuất công nghiệp, xuất khẩu

15:29 | 15/06/2020 Doanh Nhân Việt Nam trên Doanh Nhân Việt Nam trên
Chia sẻ
(DNVN) - Sáng 15/6, trong Phiên thảo luận kinh tế - xã hội, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã nêu phương án phục hồi và phát triển sản xuất công nghiệp, thúc đẩy xuất khẩu trong tình hình mới.
Theo Bộ Công Thương,  tình hình quốc tế trong giai đoạn hiện nay đang có những chuyển biến lớn, phức tạp, nhanh và khó lường hơn trước. Đặc biệt, các xung đột vốn đã nghiêm trọng giữa một số nền kinh tế lớn như chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, căng thẳng thương mại Mỹ - EU, Mỹ - Ấn, Nhật - Hàn..., thì nay với tác động của Đại dịch COVID-19 đang trở nên ngày càng gay gắt hơn. Đại dịch lần này tiếp tục tác động mạnh mẽ tới quá trình toàn cầu hóa vốn đang bị đe dọa bởi chủ nghĩa bảo hộ và chủ nghĩa dân tộc đang trỗi dậy ở một số quốc gia, khu vực.
Bộ Công Thương đưa giải pháp phục hồi và phát triển sản xuất công nghiệp, xuất khẩu - ảnh 1
 Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu phương án phục hồi sản xuất công nghiệp, xuất khẩu tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV sáng 15/6.
Bên cạnh đó, kinh tế toàn cầu được đánh giá là đã bước vào giai đoạn suy thoái. Đặc biệt, suy thoái kinh tế toàn cầu lần này có tính chất rất khác so với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu giai đoạn 2007 - 2008, khi đó chủ yếu là sự đổ vỡ hệ thống ngân hàng, sụt giảm thị trường chứng khoán, mất giá tiền tệ quy mô lớn... Suy thoái kinh tế lần này diễn ra ở hầu như tất cả các lĩnh vực kinh tế - thương mại - đầu tư của thế giới. Đặc biệt là sự đứt gãy các chuỗi cung ứng lớn, dẫn tới quá trình tái cấu trúc lại hệ thống sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia, dịch chuyển các dòng vốn đầu tư, thị trường đầu tư, tác động trực tiếp đến sự thay đổi của cấu trúc nền kinh tế thế giới.
Việc các quốc gia trên thế giới ứng phó với dịch bệnh sẽ tạo nên sự thay đổi trong việc khai thác công nghệ trong cả đời sống và sản xuất. Quá trình chuyển đổi số ở cả doanh nghiệp và người dân đã và đang diễn ra trên diện rộng, vừa là thách thức nhưng cũng vừa là cơ hội lớn cho các quốc gia tận dụng để chuyển đổi, tăng tốc phát triển.
Tuy vậy, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, Việt Nam tới nay đã cơ bản vượt qua dịch bệnh sớm hơn các nước. Lòng tin của doanh nghiệp trong nước và các đối tác, nhà đầu tư nước ngoài đối với Việt Nam đang được củng cố mạnh mẽ; những nền tảng vĩ mô quan trọng để phục vụ cho tăng trưởng trong thời gian tới được giữ vững (như tỉ giá, lãi suất, cán cân thanh toán, cán cân thương mại...). Đây là những yếu tố rất căn bản để Việt Nam có thể tận dụng được cơ hội, nhanh chóng tổ chức, khôi phục lại sản xuất kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Đến tháng 5 chỉ số sản xuất công nghiệp đã tăng trở lại ở mức 11,2% so với tháng trước, trong đó ngành công nghiệp chế biến chế tạo tăng 12,8%. Chỉ số quản trị mua hàng PMI tăng 10 điểm so với tháng 4, đạt 42,7 điểm (là mức cao nhất trong các nước ASEAN và nhiều nước trong khu vực). Nhiều thị trường xuất khẩu chủ chốt duy trì được mức tăng tích cực: Xuất khẩu sang Hoa Kỳ 5 tháng đầu năm tăng 8,2% so cùng kỳ năm trước và đạt 24,6 tỷ USD, Trung Quốc tăng 20,1% và đạt 16,3 tỷ USD, Nhật Bản tăng 2,2% và đạt 8,1 tỷ USD... Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, sau khi bị sụt giảm ở tháng 4 thì đến tháng 5 đã ghi nhận tăng trưởng tích cực trở lại (Nhóm nông, thủy sản tăng 3,8%; nhóm nhiên liệu và khoáng sản tăng 33,3%; nhóm hàng công nghiệp chế biến tăng 4,9%). Bên cạnh đó, điểm đáng lưu ý là kim ngạch xuất khẩu của khối doanh nghiệp trong nước vẫn giữ được tốc độ tăng trưởng hai con số, tăng 10,4% so với cùng kỳ năm 2019 (trong khi xuất khẩu của khối doanh nghiệp FDI (bao gồm cả dầu thô) giảm 6,9%). Sau 5 tháng, cán cân thương mại tiếp tục duy trì thặng dư ở mức 1,88 tỷ USD, đóng góp vào ổn định các nền tảng vĩ mô của nền kinh tế.
Để chủ động có các giải pháp nhằm khôi phục và thúc đẩy các hoạt động kinh tế, ngay trong thời gian cả nước đang thực hiện giãn cách xã hội, Bộ Công Thương đã tiến hành nghiên cứu để xây dựng một bản Kế hoạch hành động của ngành công thương nhằm khôi phục và thúc đẩy sản xuất công nghiệp, thương mại trong giai đoạn mới. Kế hoạch hành động này đã được Bộ Công Thương chính thức ban hành ngày 03/6/2020 với mục tiêu đặt ra là vừa xử lý những khó khăn vướng mắc cấp bách trước mắt, vừa thúc đẩy quá trình tái cơ cấu, tạo đà cho tăng trưởng bền vững ở những năm tiếp theo. Có 3 nhóm vấn đề cốt lõi nhất mà Bộ Công Thương tập trung chỉ đạo để tổ chức triển khai thực hiện quyết liệt.
Bộ Công Thương đưa giải pháp phục hồi và phát triển sản xuất công nghiệp, xuất khẩu - ảnh 2
 Bộ Công Thương đưa giải pháp để phục hồi và phát triển sản xuất công nghiệp, xuất khẩu.
Một là, củng cố và tổ chức lại các chuỗi cung ứng cho sản xuất công nghiệp, tạo sự bền vững nhưng linh hoạt hơn, tránh phụ thuộc vào một số ít chuỗi cung ứng. Xác định trọng tâm là khu vực công nghiệp hỗ trợ và tái cơ cấu các chuỗi liên kết để phục vụ cho sản xuất công nghiệp, đặc biệt là một số ngành công nghiệp chế biến, chế tạo lớn của ta như dệt may, da giày, điện tử, đồ gỗ... theo hướng bền vững hơn với một số đối tác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ... tránh phụ thuộc quá lớn vào một hoặc một số ít đối tác hoặc thị trường. Bộ Công Thương đã trình Chính phủ Nghị quyết về các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam. Đồng thời, Bộ Công Thương cũng đã trình Chính phủ xem xét, thông qua Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 để tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ các nội dung nhằm thúc đẩy quá trình tái cơ cấu trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng các chuỗi cung ứng mới.
Hai là, tập trung thúc đẩy phát triển xuất khẩu, tận dụng các cơ hội từ các FTAs đã ký, đặc biệt là CPTPP và EVFTA: Đã thực hiện ngay việc rà soát, tính toán lại kịch bản tăng trưởng xuất khẩu, nhập khẩu năm 2020; Xây dựng kịch bản khai thác, phát triển thị trường theo các nhóm ngành hàng mà ta có lợi thế, tận dụng có hiệu quả các cam kết hội nhập, đặc biệt là những cơ hội mới trong các FTA thế hệ mới như EVFTA, CPTPP... để thúc đẩy xuất khẩu.
Triển khai các hình thức xúc tiến thương mại mới để kết nối giao thương giữa các doanh nghiệp Việt Nam với các đối tác có nhu cầu nhập khẩu tại các thị trường có khả năng phục hồi sớm như Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản; từng bước mở rộng sang các thị trường khác theo diễn biến của tình hình dịch bệnh. Tiến hành trao đổi trực tuyến ở nhiều cấp, trong đó Bộ trưởng Bộ Công Thương đã trực tiếp điện đàm với người đồng cấp của nhiều đối tác quan trọng để trao đổi về tình hình thương mại, giải quyết các khó khăn về thị trường cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Tăng cường kết nối, phối hợp giữa các các Hiệp hội ngành hàng, Trung tâm Xúc tiến thương mại địa phương và các doanh nghiệp trên cả nước với hệ thống hơn Thương vụ và Trung tâm Xúc tiến thương mại Việt Nam ở nước ngoài để thiết lập cơ chế tiếp nhận, phản hồi các nhu cầu xuất nhập khẩu của doanh nghiệp Việt Nam và các nước.
Thúc đẩy xuất khẩu qua thương mại điện tử: Bộ Công Thương và Tập đoàn Amazon đang triển khai các chuỗi các sự kiện, hội nghị, hội thảo, đào tạo tập huấn… hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu thông qua trang thương mại điện tử Amazon.co theo hướng phát triển và xây dựng thương hiệu riêng cho sản phẩm, ngành hàng Việt Nam.
Ba là, tập trung kích cầu tiêu dùng trong nước gắn với đẩy nhanh tái cơ cấu thị trường trong nước và phát triển thương mại điện tử: Bộ Công Thương đã nghiên cứu để có phương án đề xuất nhằm kích cầu trong nước trong giai đoạn mới khi Việt Nam cơ bản đã kiểm soát được dịch bệnh. Trong đó, Bộ đã chỉ đạo xây dựng “Đề án phát triển nền tảng ứng dụng thương mại điện tử” để thúc đẩy kết nối giữa các nhà sản xuất và phân phối trên nền tảng liên kết chặt chẽ về thông tin từ nhà sản xuất đến hệ thống phân phối cùng sự hỗ trợ của Nhà nước. Tiếp tục triển khai các hoạt động kết nối cung cầu hàng hóa, nhằm tạo thuận lợi cho tiêu thụ hàng hóa sản xuất trong nước tại các kênh phân phối truyền thống và hiện đại thông qua thực hiện các đề án, chương trình, cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam"...
Ngoài ra, về vấn đề điều hành xuất khẩu mặt hàng gạo, Bộ Công Thương cho biết, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2020: Về khối lượng đạt 3,06 triệu tấn, tăng 11,08% so với cùng kỳ năm 2019; về kim ngạch đạt 1,48 tỷ USD, tăng 25,44% so với cùng kỳ năm 2019.
Mặc dù có sự gián đoạn nhất định trong những ngày cuối tháng 3, đầu tháng 4/2020 nhưng xét tổng thể, công tác điều hành xuất khẩu gạo 5 tháng đầu năm 2020 đã bảo đảm được những yêu cầu quan trọng nhất, đó là: Bảo đảm được cân đối giữa xuất khẩu và tiêu dùng trong nước, bảo đảm tuyệt đối an ninh lương thực quốc gia; Tiêu thụ hết thóc, gạo hàng hóa cho người nông dân với giá tốt (tăng hơn 25% so với năm 2019).