Công văn được ban hành nhằm thực hiện Nghị quyết số 83/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV. Đồng thời, thực hiện Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 1/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt; trong đó, Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ xây dựng Cổng thông tin điện tử quốc gia về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị.

Nội dung thông tin đăng tải trong các đồ án quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị bao gồm: Quyết định phê duyệt; Bản đồ hiện trạng; Sơ đồ tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan; Bản đồ quy hoạch sử dụng đất; Bản đồ giao thông; Bản đồ tổng hợp đường dây, đường ống kỹ thuật; Thuyết minh tóm tắt…

Liên quan đến vấn đề quy hoạch xây dựng, Chỉ thị số 05 của Thủ tướng Chính phủ trước đó đã chỉ ra nhiều tồn tại, bất cập trong công tác quy hoạch xây dựng và quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt như việc lập quy hoạch đô thị chưa đồng bộ; chất lượng một số quy hoạch chưa cao, thiếu tính khả thi. Đặc biệt, công tác điều chỉnh quy hoạch, nhất là điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung, điều chỉnh quy hoạch chi tiết tại các đô thị lớn, tập trung đông dân cư còn tùy tiện, có xu hướng gia tăng dân số, tầng cao, mật độ xây dựng và hệ số sử dụng đất, gây quá tải hạ tầng đô thị...

Trước đó, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV, Bộ trưởng Xây dựng nhận được chất vấn của đại biểu về việc hiện nay đang có tình trạng phát triển tràn lan khu đô thị không có người ở, không đúng quy hoạch và nhà siêu mỏng, siêu méo. Trách nhiệm của ngành xây dựng với vấn đề này thế nào và Bộ có lộ trình giải pháp khắc phục ra sao?

Trả lời chất vấn trên, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết, trong những năm qua, hệ thống đô thị, quá trình đô thị hóa phát triển hết sức nhanh chóng và đã đạt được kết quả tích cực. Hiện cả nước có 828 đô thị, tốc độ đô thị hoá đạt 38,5%, các đô thị phát triển nhanh chóng, diện mạo đô thị ngày càng khang trang, khu vực đô thị chiếm tỷ trọng cao ở tất cả chỉ số chủ yếu nền kinh tế, đời sống người dân được nâng cao. Tuy nhiên, việc phát triển đô thị còn nhiều hạn chế tồn tại, trong đó có vấn đề như đại biểu nêu.

Theo Bộ trưởng Xây dựng, nguyên nhân của tình trạng trên là ở khâu quy hoạch và kiểm soát phát triển đô thị. Chất lượng quy hoạch bộc lộ hạn chế, trong đó chất lượng quy hoạch còn thấp, một số dự báo chưa đúng tốc độ tình hình phát triển, khả năng tăng trưởng dân số, từ đó tính toán sai cấu trúc, không gian, chỉ tiêu về hạ tầng. Điều này dẫn tới dự án đầu tư thiếu căn cứ quy hoạch.

Bên cạnh đó, chất lượng đồ án quy hoạch thiếu điều kiện thực hiện, vẽ ra nhiều nguồn lực đầu tư hạ tầng đồng bộ, nguồn lực giải phóng mặt bằng nhưng thực tế lại rất phức tạp. Chất lượng quy hoạch thấp do hệ thống quy chuẩn, đơn giá, kỹ thuật xây dựng lạc hậu, nên tính toán quy hoạch có sai sót. Khâu tổ chức thực hiện quy hoạch cũng hạn chế, chậm xây dựng, kế hoạch sơ sài. Việc cắm mốc thực địa, công khai quy hoạch, thực hiện quy chế quản lý quy hoạch kiến trúc sau quy hoạch còn kém...

Đề cập đến các giải pháp để hạn chế tình trạng trên, Bộ trưởng Xây dựng đưa ra 5 giải pháp; trong đó có việc đảm bảo tính khả thi, kiểm soát thực hiện dự án đầu tư theo đúng quy hoạch, tăng cường quản lý, công bố công khai quy hoạch, tăng cường thanh kiểm tra và xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật.