Berkshire Hathaway tổ chức Đại hội cổ đông thường niên vào ngày 1/5/2021 theo hình thức trực tuyến do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Công ty này giải thích: “Chúng tôi hy vọng rằng Đại hội năm 2021 sẽ là lần cuối các cổ đông không được tham gia trực tiếp. Chúng tôi mong đợi trong năm 2022 có thể tổ chức mời các cổ đông tới Omaha dự gala”. Đại hội cổ đông thường niên này là một cơ hội hoàn hảo để chúng ta nhìn sâu hơn vào Warren Buffett và cuộc đời của ông.

Được biết đến là “Nhà tiên tri của Omaha”, Warren Buffett là một trong những nhà đầu tư thành công nhất mọi thời đại. Với khối tài sản trị giá 100 tỷ USD, ông là một trong những người giàu có nhất thế giới và từng đứng ở vị trí giàu nhất nhiều năm. Ông điều hành Berkshire Hathaway, tập đoàn sở hữu hơn 60 công ty, trong đó có công ty bảo hiểm Geico, nhà sản xuất pin Duracell và chuỗi nhà hàng Dairy Queen.

Warren Buffett là một trong những nhà đầu tư thành công nhất mọi thời đại

Warren Buffett sinh ngày 30/8/1930, là con trai của một chính trị gia có xu hướng bảo thủ, quyết dạy dỗ con mình theo cách chúng nên được hướng dẫn bởi những giá trị nội tại của chính mình, thay vì những quan điểm liên tục thay đổi của xã hội.

“Câu hỏi lớn về cách con người xử sự phụ thuộc vào việc họ là người hướng nội hay hướng ngoại. Sẽ rất có ích nếu như bạn hài lòng với một tính cách hướng nội. Tôi luôn luôn nói như thế này: Nhìn xem, bạn muốn là người được cả thế giới yêu thích, nhưng lại bị coi là người tình tồi tệ nhất trên đời? Hay bạn muốn là người tình tốt nhất trên đời, nhưng lại bị mọi người không ưa thích?” - ông nói.

Một nhà đầu tư - Không phải kẻ đầu cơ

Tâm lý hướng nội của Buffett giúp ông giữ được sự độc lập đặc biệt trước những xu hướng đầu tư. Cách tiếp cận của ông liên tục bị thử thách, nhất là giai đoạn cuối những năm 1990. Buffett sở hữu những quỹ tương hỗ hoạt động tốt hơn rất nhiều so với các chỉ số chứng khoán chung trong nhiều năm và nhiều thập niên, nhưng lại bị cho là “người lỗi thời” vào thời điểm hiện nay.

Truyền thông và cộng đồng đầu tư coi ông là một ông già không còn thông hiểu được kỷ nguyên mới, vốn đã được định nghĩa lại bởi internet và “nền kinh tế mới”. Quỹ đầu tư của Buffett hoạt động tệ hơn nhiều quỹ khác vốn đã đặt cược rất lớn vào cổ phiếu của các công ty dotcom và công nghệ trong thời kỳ bùng nổ internet.

Tuy nhiên, Buffett vẫn kiên định với nguyên tắc đầu tư của mình, đó là chỉ đầu tư vào những gì mà ông thật sự hiểu về nó. Ví dụ như hiện nay ông vẫn kiên quyết từ chối đầu tư vào các loại tiền ảo. Nhiều người đã cười nhạo ông vì chuyện này, cho rằng ông đơn giản là đã quá già, quá cổ hủ nên không hiểu được xu thế của thời đại. Hãy chờ xem ông có chứng minh được rằng mình lại đúng hay không. Warren Buffett đã luôn là một nhà đầu tư – và chưa bao giờ là một kẻ đầu cơ hay chơi bạc.

Vậy bí mật đưa đến thành công của Buffett là gì? Trong một bữa tối gồm những người thành đạt, cha của Bill Gates, ông Bill Gates Sr. Đã hỏi: “Yếu tố nào mà người ta cảm thấy có vai trò quan trọng nhất để đạt được vị trí họ có được trong cuộc đời?”. Buffett đã ngay lập tức trả lời: “Sự tập trung”. Và Bill Gates Con cũng có câu trả lời tương tự. Trong nhiều thập niên, Buffett gần như chỉ tập trung hoàn toàn cho một mục tiêu – đầu tư thành công – đó chắc chắn là một bí mật của ông. Vợ ông từng nói rằng chỉ cần một quyển sách và một bóng đèn nhỏ là đủ khiến ông hạnh phúc.

Không sống đời xa hoa

Mặc dù thành công về tài chính, kiếm được nhiều tiền là mục tiêu mạnh mẽ mà Buffett đặt ra từ khi còn trẻ, nhưng những điều đó cũng không hề xuất phát từ mong muốn có được cuộc sống xa hoa hay mua sắm những thứ đắt tiền. Mà trái lại, Buffett nổi tiếng là chỉ ở trong một ngôi nhà khiêm tốn trong nhiều thập niên, thích ăn hamburgers hơn là ăn những bữa tối sang trọng ở nhà hàng cao cấp, thích uống Coca Cola hơn rượu champagne.

Vậy thì động lực của một người như Buffett là gì? Cơ bản mà nói, có thể đó là khát khao được chứng minh cho mọi người thấy trí thông minh siêu việt của mình. Thành công trong các vụ đầu tư của ông chính là bằng chứng rõ ràng về trí tuệ siêu việt của ông. Có thể nếu theo đuổi ông sẽ dễ dàng trở thành kiện tướng cờ hay một nhà khoa học.

Thành công trong các vụ đầu tư là bằng chứng rõ ràng về trí tuệ siêu việt của ông

Đó là lý do ông bị ảnh hưởng rất mạnh khi các đại diện của lý thuyết thị trường hiệu quả (EMH) liên tục chứng minh rằng, về lý thuyết thì không thể luôn thắng trên thị trường chứng khoán, và ai làm được điều đó thì chỉ là nhờ vào sự may mắn, giống một số ít người thường thắng số tiền lớn khi chơi xổ số. Lý thuyết này chắc chắn đã ảnh hưởng rất mạnh tới Buffett vì nó là sự hoài nghi lớn đối với tất cả những gì ông đã sống và làm việc.

Giữ gìn sự trung thực

Sự chính trực và trung thực của Buffett trong kinh doanh quan trọng hơn tất thảy. Những quy định, quy chế ông đặt ra luôn yêu cầu không chỉ thực thi đúng pháp luật, mà còn phải đúng các tiêu chuẩn đạo đức. Ở đây nữa, chúng ta có thể thấy rõ mối liên hệ đối với mục tiêu kiên định của ông trong cuộc đời, nghĩa là chứng minh trí tuệ siêu việt của ông bằng các thành công trong đầu tư. Từ góc nhìn của ông, nếu các thành tích ông đạt được được xây dựng trên những phương pháp thiếu trung thực hoặc bằng mánh khóe, thì những thành công đó chẳng có giá trị gì. Cách xử sự hoàn hảo không chỉ là thực thi đúng pháp luật.

Buffett đã cho phổ biến rộng rãi một quy định nghiêm ngặt: “Tôi muốn tất cả nhân viên tự hỏi bản thân họ có sẵn sàng để một hành vi nào đó của mình bị đưa lên trang nhất báo địa phương, để vợ chồng, con cái và bạn bè họ đọc được, qua bài viết của một phóng viên có đầy đủ thông tin và phản biện hay không?”.

Nhìn lại quá khứ, lịch sử các vụ đầu tư của Buffett dường như toàn là câu chuyện thành công. Nhưng trên thực tế, Buffett lại là một chuyên gia giải quyết khủng hoảng. Không phải tất cả các cuộc đầu tư của ông đều là thành công ngay lập tức. Thường thì, chỉ sau một thời gian ngắn đầu tư ông sẽ phát hiện ra những rắc rối, những thách thức cụ thể của cuộc đầu tư đó. Nhưng ông chấp nhận những thử thách này, tập trung tất cả tinh lực vào vấn đề cần giải quyết, và thường có những giải pháp bất ngờ không tưởng.

Không chỉ nhờ trí tuệ siêu việt, mà còn nhờ sự độc lập trong đánh giá đã là bản chất, sự tập trung cao độ cho một mục tiêu, khả năng giải quyết vấn đề không giống ai, đó là bí quyết mang đến cho ông những thành công lớn khi đầu tư. Những nỗ lực học lỏm từ ông hầu như đều thất bại bởi không bao giờ có một “công thức đầu tư” cố định nào giúp ông thành công cả, mà chính xác đó là nhờ sự kết hợp tất cả những phẩm chất cá nhân nói trên.

Và lời khuyên cho giới trẻ

Buffett thường xuyên được yêu cầu đưa ra lời khuyên cần làm gì để trở thành một nhà đầu tư thành công. Và câu trả lời của Buffett là: “Đọc tất cả những gì có thể”. Ông luôn nhấn mạnh rằng việc đọc sách trong những năm trưởng thành đã định hình nên cách tiếp cận đầu tư của ông và tạo nền móng cho những thành công không tưởng trong 70 năm sau đó.

Khi 10 tuổi, ông đã đọc tất cả sách trong thư viện của Omaha miễn là có từ “tài chính” trong tên sách, có quyển đọc hai lần. Buffett không chỉ đọc mỗi sách về tài chính, ông cũng nghiên cứu những cuốn sách nói về thành công nói chung, như quyển “How to Win Friends” của Dale Carnegie, và phát triển một chương trình hệ thống để ứng dụng các nội dung của sách này.

Nhiều người, trong đó có thể là có cả bạn đấy, đã đọc những sách như sách của Dale Carnegie. Nhưng chỉ đọc thôi thì chưa thể khiến bạn thành công. Sau khi nghiên cứu cuốn sách của Dale Carnegie, Buffett đã quyết định phân tích thống kê để thấy điều gì sẽ xảy ra nếu ông làm theo những chỉ dẫn của sách. Những người xung quanh không hề biết họ đang là đối tượng để ông âm thầm thí nghiệm, hoặc không biết đang liên tục bị ông quan sát cách phản ứng của họ. Ông cũng ghi chép lại các kết quả nhận được. Và ông thật sự vui mừng khi thấy các con số chứng minh rằng các quy tắc của Dale Carnegie thực sự hiệu quả.

Đối tác thân nhất của Buffett, Charlie Munger (nay đã 97 tuổi, người đã cùng Buffett xây dựng nên một đế chế tỷ đô qua hàng chục năm), được các con cháu mô tả là “một cuốn sách với đôi chân thò ra ngoài” vì ông luôn luôn đọc sách về con đường dẫn đến thành công của những người thành công và nổi tiếng. Munger mỗi ngày đều đọc một cuốn sách.

TS.Rainer Zitelmann (Viết cho Doanh Nhân Việt Nam)