Khi mang xe máy cũ (trên 18 năm tuổi) đến các địa điểm quy định để đo kiểm về khí thải, nếu xe không đạt tiêu chuẩn về khí thải, người dân sẽ được hỗ trợ với các cơ chế khác nhau. Thời gian triển khai chương trình dự kiến trong 3 tháng, từ tháng 9 đến tháng 12/2020, với khoảng 5.000 môtô, xe máy được đo kiểm tra khí thải.

 

Xe máy là một trong những “thủ phạm” của ô nhiễm môi trường Hà Nội với 5,7 triệu chiếc tham gia giao thông, trong đó có 2,5 triệu xe máy có tuổi đời trên 20 năm (đăng ký trước năm 2000) và khoảng 60.000 xe có tuổi đời từ 30 năm- 50 năm.

Năm ngoái, Hà Nội đưa ra đề xuất xây dựng phương án cấm xe máy theo lộ trình 3 giai đoạn 2019-2025, 2026-2030 và sau năm 2030. Theo đó, đến 2025 sẽ thí điểm cấm xe máy vào giờ cao điểm các ngày làm việc trong tuần trên nhiều tuyến đường dẫn vào trung tâm thành phố tiến tới 2030 giảm hoàn toàn xe máy trong nội đô. Thế nhưng đến đầu năm 2020, Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho rằng: Việc cấm xe máy cá nhân đời sống hàng ngày và sinh kế của hàng triệu người. Xe máy đã trở thành phương tiện tiết kiệm, thuận tiện và linh hoạt nhất, đặc biệt tại các thành phố như Hà Nội và TPHCM, nơi đường phố chật hẹp và hệ thống phương tiện giao thông thay thế còn chưa phát triển.

Đề cập đến thực trạng ô nhiễm môi trường không khí trên địa bàn Thủ đô, ông Mai Trọng Thái, Chi Cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) cho biết hiện địa bàn toàn thành phố có hơn 5,7 triệu xe máy (trong đó có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ, đăng ký trước năm 2000) và trên 730.000 ôtô, chưa kể các phương tiện từ ngoại tỉnh thường xuyên tham gia giao thông trên địa bàn. Đáng chú ý, nguồn khí thải từ các phương tiện xe môtô và ôtô trên gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng môi trường không khí đô thị và là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người dân.

Cụ thể Hà Nội sẽ hỗ trợ đổi xe máy cũ trên địa bàn 6 quận: Hoàn Kiếm, Cầu Giấy, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Hà Đông. Chương trình có sự phối hợp của Hiệp hội xe máy Việt Nam (VAMM) với mục đích nghiên cứu thí điểm đo khí thải và hỗ trợ đối xe máy cũ trên địa bàn Hà Nội.

 

Để từng bước cải thiện chất lượng không khí, giảm phát thải từ các phương tiện giao thông đã cũ nát, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã có Báo cáo số 7008/BC-STNMT-CCBVMT trình Ủy ban Nhân dân thành phố về việc triển khai chương trình “Nghiên cứu thí điểm đo kiểm khí thải và hỗ trợ đổi xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn thành phố."

Về nguồn kinh phí để thực hiện chương trình, ông Mai Trọng Thái cho biết dự kiến có hai nguồn kinh phí. Hiệp hội Xe máy Việt Nam chủ động kinh phí đầu tư các thiết bị đo khí thải, lắp đặt tại 8 địa điểm đo kiểm khí thải và 30 trạm đổi xe... Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì các hoạt động tuyên truyền với kinh phí hỗ trợ được trích từ nguồn ngân sách nhà nước giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường năm 2020.

Tuy nhiên, theo Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội, việc hỗ trợ người dân đổi xe máy đã sử dụng quá 18 năm đòi hỏi nguồn kinh phí rất lớn. Thành phố yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội tiếp tục xin ý kiến của các sở, ngành, quận, huyện, thị xã và đơn vị phối hợp thực hiện.

 

Để nhận được hỗ trợ kinh phí đổi xe cũ lấy xe mới phải có 2 điều kiện: Xe máy đăng ký trước năm 2002 (đăng ký từ 18 năm) và không đạt về tiêu chuẩn khí thải.

Chủ trương hỗ trợ 2-4 triệu đồng để người dân bỏ xe máy sản xuất trước năm 2002 và không đạt chuẩn về khí thải của thành phố Hà Nội đang được nhiều người quan tâm nhưng cũng phụ thuộc nhiều vào ý thức tự giác và tiềm lực kinh tế của chính chủ xe sở hữu những “con ngựa sắt” - vốn vẫn đang là "cần câu cơm" hàng ngày. Hoặc mỗi người dân đưa xe đến kiểm tra khí thải sẽ được hỗ trợ bằng hiện vật có giá trị khoảng 300.000 đồng (dự kiến thí điểm 5.000 xe máy).

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, để biết xe máy đang sử dụng có đạt tiêu chuẩn khí thải hay không cần thực hiện đo, đánh giá kết quả bằng thiết bị và phần mềm kiểm tra khí thải phương tiện giao thông cơ giới và so sánh với tiêu chuẩn quốc gia về giới hạn khí thải lớn nhất cho phép đối với mô tô, xe máy. Hiện tiêu chuẩn khí thải xe máy được quy định tại Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6438:2018. Trường hợp xe máy có khí thải vượt mức giới hạn lớn nhất cho phép trong tiêu chuẩn trên là không đạt tiêu chuẩn về khí thải.

Hai mức tiêu chuẩn (áp dụng chung với mô tô, xe máy) cụ thể là: Với giới hạn về thành phần chất CO, giới hạn lớn nhất có trong khí thải xe máy là không quá 4,5% thể tích (đối với cả 2 mức); còn chất HC không quá 1500 và 1200 ppm thể tích (đối với động cơ 4 kỳ), không quá 10000 và 7800 ppm thể tích (đối với động cơ 2 kỳ).

Ngoài Hà Nội, TP. HCM và Đà Nẵng cũng được VAMM đề xuất phối hợp thực hiện chương trình này. Nếu như dự thảo này được đưa vào áp dụng thì sẽ tạo điều kiện rất nhiều cho người dân trong việc thay đổi phương tiện an toàn hơn cho sức khỏe, cũng như cải thiện thêm cho môi trường chung của cả nước

Xem Thêm: Hà Nội thí điểm hỗ trợ đổi xe máy cũ nát lấy xe máy mới