Tại Hội thảo “Tiến biển bằng siêu đô thị ESG++: Chiến lược đầu tư bền vững” do Tạp chí bất động sản Việt Nam (Reatimes) tổ chức sáng 28/11, ông Phạm Nguyễn Toan, Tổng Biên tập Reatimes cho hay, trong suốt nhiều thập niên, Việt Nam đã phát triển bằng mô hình quen thuộc: Đô thị - công nghiệp - thương mại bám dọc các trục quốc lộ, lan tỏa từ các vùng lõi nội địa, mở rộng theo chiều ngang trên nền quỹ đất thuận lợi.

Mô hình ấy dù đã có nhiều đóng góp cho tăng trưởng của gần bốn thập kỷ Đổi mới, nhưng đến nay đã tiệm cận giới hạn. Vì vậy, biển nổi lên như một không gian chiến lược với tiềm năng kinh tế hàng hải, cảng biển, logistics, du lịch, dịch vụ đến kinh tế đô thị xanh.

Thế giới đã chứng minh rất rõ khi các quốc gia tạo nên kỳ tích, từ Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc đến UAE, đều có điểm chung là hướng mạnh ra biển, khai thác không gian ven biển như những “cực tăng trưởng chiến lược”...ông Toan đặt câu hỏi và cho rằng, đây cũng là lý do Hội thảo được tổ chức ngày hôm nay để các chuyên gia nhìn nhận, thảo luận và đánh giá đúng vấn đề “tiến biển” và “khai mở tài nguyên không gian biển” đúng cách.

Phát triển 'siêu đô thị biển' là xu hướng tất yếu của Việt Nam

Thảo luận tại Hội thảo, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, biển là không gian tồn tại lớn nhất của nước ta, bởi 2/3 quốc gia là biển, nếu quay lưng với biển sẽ không có tương lai. Vì vậy, siêu đô thị biển là xu hướng tất yếu của Việt Nam và cả nhân loại.

Thứ hai, không gian đất liền gần như không còn nhiều dư địa phát triển. Vừa qua, chúng ta đã nhìn thấy liên tục các trận thiên tai, bão lũ đổ bộ - đây là hậu quả của việc không giữ rừng. Khi rừng không còn nhiều, chúng ta bắt buộc phải có nhiều biện pháp giữ đất liền, giữ rừng, thay vì tiếp tục khai thác.

Thứ ba, biển mở ra cơ hội vô cùng lớn về logistics - thương mại - tài chính - đổi mới sáng tạo.

Thứ tư, chúng ta đã có khuôn khổ pháp lý, nền tảng kiến thức tốt hơn để bảo đảm lấn biển hài hòa với thiên nhiên.

Trên thế giới, sự trỗi dậy của các siêu đô thị biển cho thấy một xu hướng tất yếu: Biển không chỉ là không gian sinh thái, mà còn là không gian kinh tế - công nghệ - tài chính - dịch vụ - logistics với giá trị chiến lược vượt trội.

Việt Nam muốn tiến vào nhóm 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới thì không thể chỉ dựa vào mô hình phát triển lục địa truyền thống. Tiến biển bằng siêu đô thị giúp mở rộng không gian phát triển, tạo cực tăng trưởng mới, tận dụng các lợi thế logistics - thương mại - tài chính - đổi mới sáng tạo. Đô thị ESG++ là con đường duy nhất để tiến biển mà không đánh đổi môi trường, thậm chí tái sinh nó.

Dẫn chứng thêm về việc lấn biển từ các nước trên thế giới, TS. Nguyễn Sĩ Dũng cho biết, các ví dụ quốc tế chứng minh một điều: Quốc gia nào biết mở rộng ra biển, quốc gia đó tăng tốc phát triển. Singapore không có đất, nhưng họ "tạo thêm đất". Khoảng 25% diện tích đất liền của Singapore có được là nhờ lấn biển. Và nhờ lấn biển, họ có diện tích đất để xây dựng hạ tầng cảng biển đạt chuẩn mực cao nhất của thế giới. Đặc biệt, Singapore là một trong những trung tâm logistic lớn nhất của thế giới. Tokyo Bay giúp Nhật Bản tạo nên "siêu hành lang kinh tế".

Việt Nam sở hữu bờ biển dài hơn 3.260 km - một "tài sản địa chính trị - địa kinh tế" mà ít nước có. Cần Giờ là "cửa ngõ vàng" để triển khai phiên bản Việt Nam của các mô hình quốc tế. Tiến biển là 1 chuyện nhưng kinh nghiệm mới là dấu ấn, tạo ra sự khác biệt, có biểu tượng và sức hút riêng.

Về lợi thế của Việt Nam, TS. Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng, vành đai biển phía Nam đang hội tụ những điều kiện lý tưởng để hình thành một siêu đô thị biển theo chuẩn quốc tế, có vị trí địa kinh tế quan trọng bậc nhất Đông Nam Á lục địa, nằm gần trục hàng hải quốc tế và kết nối trực tiếp với thị trường gần 700 triệu dân ASEAN. Lợi thế này được nhân lên nhờ sự hiện diện của cảng Cái Mép - Thị Vải, một trong 10 cảng có hiệu suất cao nhất thế giới theo Ngân hàng Thế giới và là cảng duy nhất ở Việt Nam có thể đón tàu mẹ đi thẳng Mỹ - châu Âu.

Bên cạnh đó, đằng sau lớp “mặt tiền biển” là khu vực Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, những trung tâm công nghiệp công nghệ cao cung cấp năng lực sản xuất, công nghệ cho toàn vùng và TP Hồ Chí Minh, trung tâm tài chính, dịch vụ quốc gia, giữ vai trò bộ não điều hành; tiếp đến là Cần Giờ, cửa biển của thành phố... Các khu vực này hoàn toàn có thể hình thành mô hình siêu đô thị lấn biển, nếu được quy hoạch bài bản.

"Khi các lợi thế này được kết nối trong một kiến trúc phát triển thống nhất, Việt Nam hoàn toàn có thể kiến tạo một siêu đô thị biển quy mô 20-25 triệu dân, với khả năng tạo ra GDP vùng từ 700 - 1.000 tỷ USD vào năm 2050, một 'cực tăng trưởng thế kỷ' đủ sức tương tác mạnh mẽ với các trung tâm kinh tế hàng đầu châu Á", TS. Nguyễn Sĩ Dũng khẳng định.

Đồng quan điểm, PGS. TS. Nguyễn Quang Tuyến - Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội, giai đoạn trước, chúng ta chủ yếu thu hút FDI theo kiểu gia công còn bây giờ phải hướng đến FDI 2.0, thu hút các tập đoàn công nghệ lớn, nên cần không gian phát triển mới.

Quan trọng hơn, tiến ra biển cũng là quay về với cội nguồn - vạn vật vốn sản sinh từ biển. Luật Đất đai 2024 đã mở đường cho mô hình đô thị biển - đảo, và chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh với "Net Zero" tới năm 2025 định hướng cho phát triển các "Siêu đô thị ESG++".

Tuy vậy, tiến biển cũng tạo ra không gian pháp lý - quy hoạch - đất đai hoàn toàn mới, đòi hỏi cần những thay đổi mạnh mẽ hơn, tạo nên một nền tảng giá trị rất vững: Pháp lý rõ ràng, hạ tầng tốt, dịch vụ đô thị hoàn chỉnh. "Khi nền tảng này ổn định, giá trị bất động sản sẽ tăng dần theo thời gian và thường tăng nhanh hơn, bền hơn so với các khu vực không đạt chuẩn tương tự" - PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến nhấn mạnh.