Tháng 1/2021, ông Lee Jae Yong, 52 tuổi, Phó Chủ tịch Tập đoàn Samsung, con trai của cố Chủ tịch Lee Kun-hee, đã bị phạt 30 tháng tù giam vì tội hối lộ cựu Tổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye và người bạn thân lâu năm Choi Soon Sil. Để giành được sự ủng hộ của chính phủ trong việc kế vị và đảm bảo quyền kiểm soát Samsung.

Như vậy, chưa đầy 3 năm sau khi được trả tự do cùng với bản án treo, người thừa kế của Tập đoàn Samsung lại phải quay vào tù.

Chỉ vài tháng sau đó, Tổng thống Moon Jae-in lại phải đối mặt với nhiều sức ép có ân xá cho ông Lee Jae-yong hay không. Mặc dù ông Lee đang phải ngồi tù, nhưng công việc kinh doanh của tập đoàn lớn nhất Hàn Quốc đang có kết quả rất tốt đẹp.

Lee Jae-yong là ông chủ mới nhất tại Hàn Quốc phải điều hành công việc của kinh doanh qua song sắt nhà tù

Lee Jae-yong là ông chủ mới nhất tại Hàn Quốc phải điều hành công việc kinh doanh tại nhà tù, đưa ra các quyết định quan trọng thông qua các nhân viên cấp cao tới viếng thăm.

Việc ông Lee Jae-yong phải ngồi tù đã tạo ra một cuộc bàn tán khắp cả nước về tương lai của Samsung – người khổng lồ công nghệ của xứ sở kim chi.

Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, các nhà báo, thậm chí các nhà sư và công dân..., đã kêu gọi Tổng thống Moon trả tự do cho ông Lee Jae-yong vì lợi ích của nền kinh tế Hàn Quốc, vốn phụ thuộc vào xuất khẩu công nghệ của Samsung.

Họ lo ngại việc ông Lee bị giam giữ có thể ảnh hưởng xấu tới tốc độ và sự quyết đoán của Samsung, cản trở sự cạnh tranh của tập đoàn trong ngành kinh doanh công nghệ vốn đang thay đổi chóng mặt.

Ông Lee Jae-yong đã thụ án gần 4 tháng và rất ít người cho rằng ông sẽ phải thi hành hết bản án tới tháng 7-2022. Có đồn đoán rằng Tổng thống Moon sẽ ân xá cho Lee Jae-yong vào ngày lễ Phật Đản.

Ngoài ra, còn có Lễ Độc lập vào tháng 8. Đây thường là dịp Tổng thống ân xá cho những doanh nhân và chính khách cấp cao.

Văn phòng của Tổng thống Moon cho biết ông sẽ cân nhắc cả sự cạnh tranh căng thẳng trên thị trường thiết bị bán dẫn và cảm nhận của công chúng về sự công bằng trước khi đưa ra quyết định có ân xá cho ông Lee hay không.

Lee Jae-yong lãnh đạo Samsung với tư cách là Phó Chủ tịch. Ông cũng là người giàu nhất Hàn Quốc. 

Kết quả kinh doanh quý 1 năm 2021 cho thấy, doanh thu của Samsung 3 tháng đầu năm 2021 đạt 58 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, kéo lơi nhuận của tập đoàn tăng gần 50%.

Đại dịch COVID-19 khiến hàng triệu người phải ở nhà giải trí và làm việc khiến nhu cầu về chip máy tính, tivi và các sản phẩm khác tăng mạnh. 

Các sản phẩm điện thoại và máy tính bảng thông minh Galaxy mẫu mã đẹp của Samsung cũng là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của iPhone và iPad của Apple.

Samsung cũng có kế hoạch tham vọng để mở rộng sản xuất chip máy tính. Tuần trước, tập đoàn này công bố kế hoạch đầu tư 171 nghìn tỷ won (151 tỷ USD) cho tới năm 2030 hướng vào sản xuất chip logic - loại sản phẩm có tỷ suất lợi nhuận cao hơn, và vào mảng kinh doanh sản xuất chip theo hợp đồng.

Công ty dự kiến nhu cầu về loại chip tiên tiến sẽ tăng cao trong những năm tới, được thúc đẩy bởi các công nghệ mới nổi như mạng không dây thế hệ thứ năm (5G), trí tuệ nhân tạo và ô tô tự lái.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, Samsung đang ngày càng tụt lại phía sau Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) trong cuộc đua về chip công nghệ cao. Theo Bộ Thương mại Hàn Quốc, TSMC là nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, kiểm soát 55% hoạt động sản xuất chất bán dẫn toàn cầu, so với 17% thị phần của Samsung.

Phó Chủ tịch Lee Jae-yong thăm nhà máy của Samsung ở Gumi hồi tháng 3/2020

Tuy nhiên, cả Samsung và TSMC đều có thể bị đe dọa bởi những nỗ lực giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng châu Á của Mỹ. Chính phủ Mỹ cũng đang nỗ lực xây dựng lại ngành công nghiệp chip đang suy giảm để đối phó với tình trạng thiếu chip đang tác động tiêu cực tới ngành sản xuất ô tô của nước này.

Trong một thông báo gửi tới hãng thông tấn AP, tập đoàn Samsung nhấn mạnh vai trò của ông Lee là “đóng góp vào định hướng chiến lược chung của công ty, đưa ra các quyết định liên quan đến sự tăng trưởng trong tương lai, thông qua những hiểu biết sâu sắc của ông và mạng lưới các nhà lãnh đạo kinh doanh toàn cầu”.

Samsung từ chối bình luận về những lời kêu gọi trả tự do cho ông Lee và cũng không cho biết tần suất các quan chức công ty đến thăm ông.

Chung Sun-sup, Giám đốc công ty phân tích doanh nghiệp Chaebul.com nói: “Không khó cho ông Lee khi điều hành công ty từ trong tù thông qua những người tới thăm ông ấy, và ông ấy cũng chưa bao giờ điều hành Samsung như một vị vua toàn năng”.

Sự thật là dù ông Lee là cháu trai của người sáng lập tập đoàn Samsung và làlãnh đạo thế hệ thứ ba của công ty, nhưng các quyết định quan trọng vẫn được hội đồng quản trị cân nhắc.

“Nhưng khó có thể đánh giá Samsung thiệt hại như thế nào khi ông Lee không thể tới thị sát tại các địa điểm kinh doanh, và không thể ra nước ngoài tìm kiếm các cơ hội” - ông Chung Sun-sup nói.

Lee Seung-woo, nhà phân tích cấp cao tại Eugene Investment and Securities, đánh giá, ông Lee phải thụ án tù trong thời điểm lẽ ra Samsung đang phải thúc đẩy một cuộc cải tổ lớn đối với hoạt động kinh doanh chất bán dẫn của mình.

“Lee Jae-yong rõ ràng có một vai trò phải làm. Ông ấy có thể gặp Tim Cook (Giám đốc điều hành Apple) và đề nghị Apple đầu tư vào công ty sản xuất chip mới” - Lee Seung-woo nói.

Vụ bê bối khiến ông Lee Jae-yong phải ngồi tù một lần nữa nhấn mạnh mối quan hệ ấm cúng truyền thống giữa các chaebol - các tập đoàn do gia đình sở hữu với chính phủ Hàn Quốc.

Tổng thống Moon Jae-in đã bỏ qua vấn đề ân xá trong nhiều tháng, bởi khi nhậm chức ông đã tuyên bố sẽ kiềm chế sự thái quá của các chaebol.

Tuy nhiên, Giáo sư Park Sang-in của Đại học Quốc gia Seoul nói, những lời kêu gọi Tổng thống Lee ân xá cho Phó Chủ tịch Samsung cho thấy Samsung vẫn có sức ảnh hưởng rất lớn. Ông cho rằng việc ân xá cho Phó Chủ tịch Lee sẽ phá hoại niềm tin của dân chúng.

T.T

Xem thêm: Gia tộc Samsung hiến tặng 23.000 tác phẩm nghệ thuật giúp giảm khoản thuế thừa kế khổng lồ