Chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh mẽ nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) trong nhiều thập kỷ khiến đồng bạc xanh mạnh hơn đang đẩy các đồng tiền chủ chốt khác đi xuống, làm tăng chi phí hàng hóa nhập khẩu và gây lạm phát ở các nền kinh tế khác.

Điều đó làm gia tăng áp lực lên các ngân hàng trung ương khác trong việc tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát. Tại châu Âu, lạm phát do khủng hoảng năng lượng, giá tiêu dùng leo thang. Ở Australia, việc tăng lãi suất làm tăng chi phí đi vay hạ nhiệt thị trường nhà ở. Tuy nhiên, khả năng của các ngân hàng trung ương ảnh hưởng đến sức mạnh của đồng USD bị hạn chế. 

Điều đó làm gia tăng áp lực lên các ngân hàng trung ương khác trong việc tăng lãi suất giống như một cuộc khủng hoảng năng lượng và giá tiêu dùng leo thang làm ảnh hưởng đến các nền kinh tế của châu Âu và tăng chi phí đi vay làm hạ nhiệt thị trường nhà ở ở Úc, Canada và New Zealand. 

Trong khi những gợn sóng toàn cầu từ việc FED thắt chặt chính sách tiền tệ không phải là mới, đây là lần đầu tiên sức mạnh của đồng USD đối với rổ tiền tệ của các quốc gia phát triển nổi trội hơn là các nền kinh tế mới nổi. 

Ông Maurice Obsfeld, một thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cho biết: "Đồng USD mạnh hơn thường đi kèm với lãi suất ngắn hạn và dài hạn cao hơn ở Hoa Kỳ, hoặc điều kiện tài chính thắt chặt hơn khiến các nhà đầu tư đổ tiền vào USD nhiều hơn”. 

Chỉ số USD có trọng số thương mại so với các nền kinh tế tiên tiến mà FED tổng hợp đã tăng 10% trong năm nay lên mức mạnh nhất kể từ năm 2002, trong khi chỉ số thị trường mới nổi tăng khiêm tốn hơn 3,7% và vẫn thấp hơn nhiều so với mức đỉnh của đại dịch năm 2020.

Mặc dù một số đồng tiền hoạt động kém nhất thế giới trong năm nay là của các nền kinh tế đang phát triển như Sri Lanka, nhưng sự hoạt động tốt hơn của các đồng tiền được hỗ trợ bởi hàng hóa như đồng real của Brazil và đồng rúp của Nga đã củng cố cho nhóm các thị trường mới nổi.

Sayuri Shirai, cựu thành viên hội đồng quản trị của Ngân hàng Nhật Bản, hiện là giáo sư Đại học Keio, cho biết: “Chỉ bằng cách tăng lãi suất chính sách, các quốc gia khác khó có thể ngăn chặn đà giảm giá của đồng tiền”. 

Đó là bởi vì “sức mạnh của đồng USD không chỉ phản ánh kỳ vọng về việc các quỹ liên bang tăng lãi suất trong năm nay mà còn phản ánh rủi ro suy thoái toàn cầu phát sinh từ việc tăng lãi suất chính sách lớn hơn dự kiến”, bà nói.  

Ngân hàng Trung ương Châu Âu đã tăng lãi suất cơ bản 75 điểm cơ bản kỷ lục trong khi nó phải đối mặt với lạm phát kỷ lục và đồng euro dưới mức tương đương với đồng USD. Ngân hàng Canada dự kiến ​​sẽ tăng số tiền tương tự và Ngân hàng Dự trữ Australia vừa thực hiện một đợt tăng lãi suất nửa điểm phần trăm.

Theo một nhóm vận động hành lang kinh doanh, tại Anh, vốn đang trong thời kỳ suy thoái, Ngân hàng Trung ương Anh có thể thắt chặt hơn nữa chính sách tiền tệ vào ngày 15/9 khi đối mặt với sự mất niềm tin từ các nhà đầu tư đã đẩy đồng bảng Anh xuống bờ vực thấp nhất kể từ năm 1985 .

Và sự sụt giảm của đồng yên xuống mức thấp nhất trong 25 năm đang khiến Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda trở nên khó khăn hơn khi ngân hàng trung ương vẫn cần duy trì các biện pháp hỗ trợ tiền tệ, ngay cả khi giá tăng cao. 

Khi FED chưa thực hiện việc tăng lãi suất, sức ép trên mặt trận tiền tệ cho các ngân hàng trung ương thế giới chỉ có thể được xoa dịu khi các cơ quan đồng cấp của họ tại Hoa Kỳ kiểm soát được giá tiêu dùng.  

Kể từ khi có thông tin rõ ràng rằng FED sẽ chuyển sang chế độ thắt chặt khoảng một năm trước, các đồng tiền của thị trường phát triển đã phải vật lộn ít nhất nhiều như các đồng tiền của các quốc gia mới nổi của họ. Trong số 31 tỷ giá hối đoái chính được Bloomberg theo dõi, bốn tỷ giá hối đoái phát triển nằm trong số 10 tỷ giá giảm nhiều nhất và duy nhất, đồng CAD, nằm trong số 10 tỷ giá có hoạt động tốt nhất.

Đối với các ngân hàng trung ương như ECB, đơn vị tiền tệ được giao dịch nhiều nhất với đồng USD, cuộc khủng hoảng năng lượng hiện tại đã cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách của họ một lời nhắc nhở đặc biệt rõ ràng về vai trò của đồng euro như một kênh chống lạm phát - đặc biệt là vì đồng bạc xanh được sử dụng trong việc định giá cả hàng hóa toàn cầu.

Isabel Schnabel, thành viên Ban điều hành ECB nói với Reuters vào tháng trước: “Trong tình huống cụ thể của cú sốc nguồn cung năng lượng, tỷ giá hối đoái quan trọng hơn”. 

Nhật Bản, quốc gia có đồng tiền được giao dịch nhiều thứ hai với USD, cũng đang cảm nhận gánh nặng. Sau khi tăng vượt qua mức 143, đồng tiền này không xa mốc 146 đã thúc đẩy hành động chung với Hoa Kỳ vào năm 1998 để thúc đẩy đồng tiền này. Nó cũng làm tăng tỷ lệ lạm phát lên tới 3%, cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Thống đốc Kuroda.

Trong khi người đứng đầu BOJ khẳng định rằng sự gia tăng giá tiêu dùng do nguồn cung cấp gần đây sẽ không kéo dài, các hộ gia đình và doanh nghiệp đang ngày càng trở nên bồn chồn hơn khi đồng yen mất giá khiến chi phí năng lượng và nhập khẩu tăng vọt. 

Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Shunichi Suzuki nói với các phóng viên: “Những động thái đột ngột trên thị trường ngoại hối là điều không mong muốn”.

Mối lo ngại lớn hơn đối với nhiều quốc gia có thể là việc tăng lãi suất nội địa có thể không ảnh hưởng nhiều đến các đồng tiền đang ngụp lặn của họ vì nền kinh tế của các nước này trông mong manh hơn so với Mỹ.

Đồng bảng Anh đang trên đà giảm xuống mức thấp nhất vào tháng 3/2020, bất chấp việc các nhà đầu tư kỳ vọng BOE sẽ vượt qua FED trong cuộc đua tăng lãi suất. Thị trường kỳ vọng lãi suất chuẩn của Anh sẽ đạt mức cao nhất 4,25% trong vòng 6 tháng, vượt mức 4% ở Mỹ.

Trong khi nhiều nền kinh tế mới nổi đã cảm thấy gánh nặng của tỷ lệ tăng và lạm phát, nhìn chung, họ đã vượt qua chu kỳ tăng lãi suất của FED tốt hơn so với các giai đoạn trước đây, ít nhất là nhờ dự trữ ngoại hối dồi dào hơn và các động thái tăng lãi suất nhanh chóng trước FED.

Một số nền kinh tế mới nổi, chẳng hạn như Chile và Ấn Độ, cũng đã can thiệp để hỗ trợ tiền tệ của họ, đây là một điều khó khăn hơn về mặt chính trị đối với các quốc gia phát triển.

Một khả năng để cứu trợ sẽ là nền kinh tế Mỹ giảm tốc, khiến FED giảm tốc độ thắt chặt chính sách tiền tệ, và bằng cách kéo dài thời gian khiến đồng USD suy yếu.

Quy mô của việc tăng lãi suất mà các quan chức Fed sẽ lựa chọn tại cuộc họp chính sách từ ngày 20-21/9 có thể sẽ bị ảnh hưởng mạnh bởi kết quả hàng tháng mới nhất về giá tiêu dùng, dự kiến công bố vào ngày 13/9.

Hiện tại, Fed đã báo hiệu việc cứu trợ có thể đã diễn ra một số cách, với sự cần thiết phải giữ chính sách chặt chẽ trong một thời gian để dập tắt lạm phát.

Mansoor Mohi-uddin, nhà kinh tế trưởng tại Bank of Singapore Ltd., cho biết: “Vấn đề sẽ trở nên nghiêm trọng đối với các nhà hoạch định chính sách của các nền kinh tế phát triển nếu đồng USD tiếp tục tăng vọt".