Sáng 11/11, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, trả lời câu hỏi của đại biểu về vấn đề nghiên cứu để thành lập sàn vàng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết: Ở một số nước trên thế giới có thành lập sàn vàng, đơn cử Trung Quốc có thành lập một sàn vàng rất lớn ở Thượng Hải. Đây là một trong những sàn lớn hàng đầu của thế giới. Tuy nhiên, trong khu vực cũng có những nước không thành lập sàn vàng.

Việc thành lập sàn vàng cũng có những mặt tích cực là giúp giao dịch được minh bạch, nhu cầu mua bán của người dân, của doanh nghiệp, của các chủ thể sẽ được thuận lợi hơn. Nhưng, để thành lập sàn vàng, đi kèm với nó cũng đòi hỏi sự đầu tư về cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng không phải là nước sản xuất vàng, không giống như Trung Quốc vì đây là nước sản xuất vàng rất lớn. Do đó, vàng được giao dịch trên thị trường có thể cũng phải nhập từ thị trường vàng quốc tế.

Như vậy, thành lập sàn vàng đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng để có thể tham mưu, đề xuất với Chính phủ ở thời điểm phù hợp và cũng phải phù hợp với bối cảnh, điều kiện của Việt Nam.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, hiện vẫn còn chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Thị trường vẫn chưa thực sự ổn định bền vững, vẫn chịu tác động bởi yếu tố tâm lý, kỳ vọng, tiềm ẩn rủi ro tác động đến thị trường tiền tệ, ngoại hối; chưa khuyến khích người dân bán vàng chuyển thành VND để đầu tư vào sản xuất kinh doanh.

Có một số sản phẩm vàng trang sức mỹ nghệ có hàm lượng 99,99% được sử dụng có tính chất như vàng miếng (không ngoại trừ nguồn nguyên liệu để sản xuất từ nguồn vàng nhập lậu). Hiện tượng này dễ bị lợi dụng làm giảm hiệu quả quản lý chặt chẽ thị trường vàng miếng của Nghị định 24/2012/NĐ-CP.

Từ năm 2014 - 2023, Ngân hàng Nhà nước không tăng cung vàng miếng SJC ra thị trường. Tuy nhiên, từ tháng 4/2024 đến nay, trước xu hướng tăng mạnh của giá vàng thế giới được dư luận quan tâm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt để giảm chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế. Ngân hàng Nhà nước thực hiện can thiệp thị trường vàng qua đấu thầu và bán vàng miếng trực tiếp để bổ sung nguồn cung vàng miếng SJC cho thị trường, hạn chế tác động đến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, ngoại hối.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, về phía cầu, giá vàng thế giới liên tục tăng cao, cùng những khó khăn của các kênh đầu tư khác (bất động sản đóng băng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ảm đạm, lãi suất tiền gửi ngân hàng thấp…) đã khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, qua theo dõi, các đơn vị trong hệ thống phản ánh, nhu cầu mua vàng chủ yếu tập trung tại hai địa bàn lớn là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và có yếu tố tâm lý, kỳ vọng.

Bên cạnh các lý do nêu trên, không loại trừ khả năng có sự tồn tại của các hành vi thao túng thị trường, vi phạm các quy định liên quan của pháp luật về thuế, cạnh tranh… dẫn đến tình trạng chênh lệch cao giữa giá vàng trong nước (đặc biệt là vàng SJC) và thế giới.

Để tiếp tục thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở tình hình can thiệp thời gian qua, căn cứ các quy định pháp luật hiện hành, Ngân hàng Nhà nước sẽ cân nhắc can thiệp thị trường vàng (nếu cần thiết) với khối lượng, tần suất phù hợp nhằm mục tiêu ổn định thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan triển khai thanh tra, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh vàng, các cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng cũng như các chủ thể khác tham gia thị trường. Cùng đó, kịp thời phát hiện những sơ hở, bất cập để xử lý chủ động, tích cực, hiệu quả theo thẩm quyền và báo cáo đề xuất cấp có thẩm quyền các biện pháp xử lý phù hợp, đúng quy định đối với những vấn đề vượt thẩm quyền. 

Ngân hàng Nhà nước cũng tiến hành tổng kết việc thực hiện Nghị định 24/2012/NĐ-CP, đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình thực tiễn. Từ đó, góp phần ngăn chặn tình trạng vàng hóa nền kinh tế, không để biến động giá vàng ảnh hưởng đến tỷ giá, lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời, nâng cao vai trò quản lý và điều tiết thị trường vàng của nhà nước theo đúng quy định, bảo đảm an ninh kinh tế, an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia và trật tự an toàn xã hội.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông, các cơ quan hữu quan để kịp thời cung cấp các thông tin về chủ trương, giải pháp, chính sách quản lý thị trường vàng.

Bên cạnh các giải pháp từ phía Ngân hàng Nhà nước, để giảm mức chênh lệch giá vàng miếng trong nước so với giá thế giới cần có sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản gửi các bộ, ngành liên quan triển khai nắm tình hình, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát… theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật như: buôn lậu vàng qua biên giới, trục lợi, đầu cơ, thao túng, lợi dụng chính sách để găm hàng đẩy giá của các tổ chức, cá nhân liên quan gây mất ổn định thị trường vàng; làm việc với UBND Tp. Hồ Chí Minh thống nhất chỉ đạo các sở, ban, ngành và Công ty SJC trong việc triển khai các nhiệm vụ để ổn định thị trường vàng.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước phối hợp với với các cơ quan chức năng trên địa bàn tăng cường triển khai việc  thanh tra, giám sát hoạt động kinh doanh vàng và xử lý các vi phạm về hoạt động kinh doanh vàng theo thẩm quyền; thường xuyên báo cáo tình hình thị trường vàng tại địa phương cho Ngân hàng Nhà nước.

Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ đạo các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng; thực hiện chế độ hóa đơn, chứng từ theo quy định pháp luật; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông để kịp thời chia sẻ, cung cấp các thông tin về chủ trương, chính sách quản lý thị trường để ổn định tâm lý người dân, tạo đồng thuận xã hội.