Trong tờ trình đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất giảm dần số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí.

Cụ thể, đề xuất sửa đổi là giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, hướng tới còn 10 năm với mức hưởng được tính toán phù hợp. Nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia bảo hiểm xã hội thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội.

Đề xuất bổ sung đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với một số nhóm đối tượng có điều kiện và khả năng như chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp…

Theo ông Trần Đình Liệu - Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, số người tham gia BHXH hiện nay mới đạt trên 16 triệu người (chiếm 32,3% lực lượng lao động trong độ tuổi).

Như vậy, còn hơn 30 triệu người trong độ tuổi lao động chưa tham gia BHXH. Nếu không có sự chuyển đổi trong thời gian tới, số lượng người già, người lao động hết tuổi lao động không được hưởng lương hưu sẽ rất lớn

Việc giảm điều kiện hưởng lương hưu từ 20 xuống còn 15 năm là giải pháp cần thiết trong thời gian tới.

Đặc biệt, tác động của dịch COVID-19 khiến nhiều doanh nghiệp bị phá sản, thu nhập của người dân giảm... Điều này chắc chắn sẽ gây không ít khó khăn, thách thức cho việc mở rộng diện bao phủ BHXH.

Thực tiễn này đòi hỏi  Việt Nam cần phải đẩy mạnh hơn nữa việc cải cách để BHXH thật sự trở thành lưới an sinh bao phủ toàn dân thời gian tới.

Ông Trần Đình Liệu đưa ra một số giải pháp như: Giảm điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu từ 20 năm theo quy định hiện hành xuống còn 15 năm, tiến tới xuống còn 10 năm.Tiếp đó là tăng mức hỗ trợ từ Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện; bổ sung chế độ, chính sách ngắn hạn, linh hoạt (như chế độ ốm đau, thai sản...) nhằm tăng tính hấp dẫn cho chính sách BHXH tự nguyện.

Bên cạnh đó, phải tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, cải cách thủ tục hành chính, góp phần xây dựng ngành bảo hiểm xã hội hiện đại, chuyên nghiệp, hướng tới sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

“Quy định hiện hành cho phép người nhận lương hưu với tỉ lệ tối đa 75% mức bình quân tiền lương đóng BHXH, với điều kiện lao động nữ phải đóng BHXH 30 năm và lao động nam đóng 35 năm. Nếu đóng tối thiểu 20 năm, người lao động được nhận 45% mức bình quân tiền lương đóng bảo hiểm còn trường hợp giảm xuống 15 năm thì mức hưởng dự kiến tương ứng trên 30% và đóng 10 năm cao lắm trên 20%”, ông Liệu đánh giá.

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, điều kiện thời gian tối thiểu tham gia bảo hiểm xã hội để có cơ hội được hưởng chế độ hưu trí đủ 20 năm. Điều này dẫn đến nhiều người không tích lũy đủ số năm đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu.

Tại nhiều Quốc gia, thời gian tham gia BHXH 10 năm là đã đủ điều kiện hưởng lương hưu, mặc dù mức lương hưu có thể thấp nhưng vẫn tốt hơn là chuyển sang hưởng trợ cấp tuổi già hay lương hưu xã hội (tầng bảo hiểm xã hội phổ quát) do ngân sách Nhà nước đảm bảo.

Hùng Dân