Sau thời gian sản xuất cầm chừng để thực hiện giãn cách, ứng phó với dịch bệnh COVID-19, các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhanh chóng phục hồi sản xuất sau Nghị quyết 128 của Chính phủ về thích ứng linh hoạt, an toàn dịch bệnh trong tình hình mới. Tuy nhiên, doanh nghiệp đang đối mặt với giá cước vận chuyển tăng cao, tác động lớn tới nguồn kinh phí doanh nghiệp.

Khó đặt chỗ

Khó đặt chỗ là tình hình chung của các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa đi thị trường quốc tế. Không những các doanh nghiệp khó đặt chỗ container rỗng, mà chi phí vận chuyển còn tăng cao, khiến cho chi phí hàng hóa đội lên nhiều lần khi đưa được đến thị trường đích.

Từ tháng 10/2021 đến nay, các hãng tàu CMC, Yang Ming , OOCL, Wan Hai, Mearsk Line, Cosco, ZIM đã tăng thêm từ 2.000 - 5.000 USD/container 40 feet cho các tuyến dịch vụ từ Việt Nam đi Mỹ, châu Âu, Australia, Nga.

Với mức tăng như trên, hiện giá đi Mỹ đã chạm mốc 20.000 USD/container 40 feet; cước của một container đến một số cảng biển tại Nga đã tăng lên mức 15.000 USD/container 40 feet. Đối với container lạnh cũng đã tăng gần gấp đôi, lên 13.000-14.000 USD/container 40 feet.

Ông Lee Huyun Ho, Giám đốc nhân sự và Tổng vụ Công ty cổ phần Thép Posco Yamato Vina, Khu công nghiệp Phú Mỹ 2, thị xã Phú Mỹ, Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, công ty chuyên sản xuất các loại thép hình chữ H, I cỡ lớn với thị trường xuất khẩu chủ yếu sang Mỹ, Hàn Quốc.

Tuy nhiên, hiện doanh nghiệp  rất lo lắng khi giá cước vận tải biển vẫn trên đà tăng. Không những cước vận tải cao mà việc đặt chỗ trên tàu cũng khó khăn dẫn tới doanh nghiệp phải giảm 30% lượng hàng xuất khẩu.

Đối với các mặt hàng nông nghiệp, việc đặt chỗ container lạnh cũng gặp nhiều khó khăn bởi thiếu container rỗng. Theo ông Thái Như Hiệp, Giám đốc Công ty Vĩnh Hiệp, một công ty sản xuất, xuất khẩu cà phê tại Gia Lai chia sẻ, giá cước mỗi container 40 feet đi châu Âu hiện nay từ 8.000-10.000 USD.

Trong khi đó, mỗi tháng công ty của ông xuất khẩu 10.000 tấn cà phê, chủ yếu đi Mỹ và châu Âu. Vì vậy, chi phí đội lên rất cao. Nguyên nhân cước phí tăng cao là do thiếu container rỗng.

Tình trạng này kéo dài cả năm nay từ khi dịch bùng phát, song mức độ thiếu ngày càng nghiêm trọng bởi khi dịch tạm lắng, các doanh nghiệp đều bắt đầu khôi phục sản xuất trong điều kiện bình thường mới, để cung ứng các đơn hàng còn ứ đọng trong gần 4 tháng giãn cách, sản xuất cầm chừng, vì vậy nhu cầu vận chuyển tăng mạnh nên càng thêm thiếu container.
Bà Ngô Tường Vy, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu cho biết, hiện cước phí logistics đã vượt ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp và cũng là bài toán khó đối với các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản.

Cước tàu sau ngày 30/9/2021 là 7.000-8.000 USD/container, đến nay đã vọt lên 10.000 USD/container. Trong khi đó, cước vận chuyển bằng đường hàng không đang tăng hàng tuần.
Thông báo cước mới nhất của ngày 25/11 là 8,2 USD/kg hàng hóa; trong khi trước đó một tuần là 7,5 USD/kg. Với giá cước tăng nhanh như hiện tại, doanh nghiệp đang phải “gồng mình” sản xuất.

Nỗ lực đáp ứng đơn hàng đúng hẹn

Mặc dù giá cước vận chuyển hiện nay đang gây tác động lớn với các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, xuất khẩu, nhưng các doanh nghiệp vẫn phải nỗ lực để đặt hàng container rỗng. Có nhiều doanh nghiệp phải đặt hàng trước từ 1 đến 2 tháng mới có container cho lô hàng xuất khẩu trong tháng 12/2021.

Ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Chế biến xuất nhập khẩu thủy sản tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (Baseafood) cho biết, việc chi phí vận tải tăng nhưng để giữ uy tín với khách hàng, doanh nghiệp cũng phải cố gắng để làm, qua đó khách hàng nhận thấy thiện chí của doanh nghiệp.

Nhờ vậy, nhiều đối tác đã chia sẻ cước phí bằng cách như giãn thời gian giao hàng và chia sẻ phí logistics... Những lúc khó khăn, doanh nghiệp mới thấy được tầm quan trọng của câu “buôn có bạn, bán có phường”.

Doanh nghiệp muốn suôn sẻ trong các hoạt động giao dịch, ngay cả giao dịch container rỗng, cũng phải liên kết theo nhóm, các doanh nghiệp nhỏ đang liên kết với doanh nghiệp lớn để "chung chia" container, các doanh nghiệp chưa có lối ra thì đang tạm nằm im chờ cơ hội giá logistics giảm xuống, hoặc chờ cơ hội đàm phán nâng giá bán sản phẩm. Tất cả đều phải tuân thủ theo sự liên kết này để có container vận chuyển hàng hóa cho các đối tác, khách hàng quốc tế.

Lý giải cho biến động giá container và cước vận chuyển tăng cao này, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, đến thời điểm này sức mua trên thế giới đang phục hồi trở lại mạnh mẽ.

Các cảng biển cũng khôi phục lại được năng lực bốc xếp. Tuy nhiên, do nhu cầu hàng hóa tăng đột biến nên nhu cầu vận chuyển bằng đường biển cũng tiếp tục tăng khiến giá cước vận chuyển bằng đường biển tăng mạnh.
Theo đại diện Công ty TNHH Mega A Logistics Việt Nam, dù giá cước vận tải tăng cao, lượng hàng hóa đang tồn tại các kho cảng còn lớn, nhưng các doanh nghiệp vận tải, logistics như Mage A Việt Nam cố gắng giữ giá ổn định nhất có thể để giúp các doanh nghiệp đưa đươc hàng hóa đến các khách hàng trên thế giới như Mỹ, châu Âu.

Theo Hiệp hội Logistics Việt Nam, hiện có khoảng 40 hãng tàu biển nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam, vận chuyển khoảng 88% tổng lượng hàng hóa xuất nhập khẩu từ Việt Nam đi quốc tế.

Tất cả hàng hóa đóng bằng container đều do tàu nước ngoài vận chuyển. Như vậy, việc quyết định giá cước nằm ở tay các hãng nước ngoài, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam hoàn toàn bị động và phụ thuốc vào các hãng tàu quốc tế này.

Trước thực trạng trên, Cục Hàng hải Việt Nam đã ban hành Quyết định về việc thành lập tổ công tác kiểm tra về giá, phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển. Nhờ đó, hãng tàu CMA-CGM có thông báo chính thức về việc không tăng giá cước vận tải container đến hết tháng 2/2022.

Đại diện hãng tàu CMA-CGM cho biết, các đợt tăng giá cước vận tải biển theo xu hướng thị trường được dự báo còn kéo dài trong vài tháng nữa, nhưng CMA-CGM quyết định sẽ dừng tăng giá cước vận tải container do các thương hiệu của tập đoàn (CMA CGM, CNC, Containerships, Mercosul, ANL, APL) vận hành từ nay đến ngày 1/2/2022.

Trong thời gian thông báo giữ giá cước, nếu tình hình cung - cầu thay đổi, các yếu tố hình thành chi phí giảm xuống, hãng tàu cũng sẽ có chính sách điều chỉnh giá phù hợp để đảm bảo quyền lợi cho khách hàng.

Bên cạnh chính sách giữ giá cước vận tải, hãng tàu CMA-CGM cũng đang đẩy mạnh nâng năng lực đội tàu và đưa container rỗng về phục vụ thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam.