Ngày 4/9, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức họp báo thường kỳ, thông tin về kết quả của ngành nông nghiệp và môi trường 8 tháng năm 2025. Thông tin tại buổi họp báo, ông Trần Gia Long, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết trong 8 tháng của năm 2025, ngành nông nghiệp và môi trường Việt Nam tiếp tục ghi nhận nhiều kết quả tích cực, nhưng cũng đối diện với những thách thức từ dịch bệnh, biến đổi khí hậu và căng thẳng thương mại toàn cầu.

Trong 8 tháng, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 77,7 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt 45,37 tỷ USD, tăng 12,8%, hoàn thành gần 70% kế hoạch năm. Xuất siêu đạt 13,07 tỷ USD, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức xuất siêu chung của nền kinh tế. 

Thị trường xuất khẩu mở rộng đáng kể. Châu Âu tăng trưởng 38,7%, châu Phi tăng 100,4%, châu Mỹ tăng 8,1%. Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là ba thị trường lớn nhất của Việt Nam.

Theo ông Trần Gia Long, bối cảnh kinh tế thế giới tháng 8 tiếp tục gây nhiều khó khăn: Mỹ áp thuế đối ứng 50% với Ấn Độ; đàm phán Mỹ - Trung bế tắc; xung đột quân sự và bất ổn chính trị tại Indonesia, Campuchia, Thái Lan, Myanmar tác động tiêu cực đến thương mại nông sản toàn cầu.

"Trong bối cảnh đó, nhiều nền kinh tế lớn chuyển hướng nới lỏng chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng. Đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức với các quốc gia xuất khẩu nông sản, trong đó có Việt Nam", ông Long chia sẻ.

Theo Cục Thủy sản, cuối tháng 8, Mỹ đã công bố kết quả đánh giá tính tương đương theo Đạo luật Bảo vệ động vật có vú ở biển (MMPA). Theo đó, tất cả sản phẩm thủy sản nhập khẩu vào Mỹ phải đáp ứng các biện pháp bảo vệ tương đương với nghề cá của Mỹ. Trong số 135 quốc gia được đánh giá, có 89 nước được công nhận hoàn toàn, 34 nước chỉ đạt mức tương đương một phần, trong đó có Việt Nam.

Đáng chú ý, 12 nghề cá của Việt Nam không được phía Mỹ công nhận tính tương đương, bao gồm nhiều loài cá ngừ, cá thu, mực, bạch tuộc và một số giáp xác - những mặt hàng chủ lực trong xuất khẩu thủy sản. Từ ngày 1/1/2026, các sản phẩm từ những nghề này của Việt Nam sẽ không còn đủ điều kiện nhập khẩu vào Mỹ.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Mỹ đưa ra quyết định dựa trên ba nguyên nhân chính: ngư cụ có nguy cơ cao gây tương tác với thú biển; thiếu cơ chế giám sát và báo cáo khai thác ngoài ý muốn; biện pháp giảm thiểu chưa hiệu quả. Đây là những vấn đề kỹ thuật chuyên ngành, đòi hỏi phân tích chi tiết từng nghề cá, ngư cụ và phương thức quản lý để chứng minh nỗ lực cải thiện.

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường Mỹ đạt 1,8 tỷ USD, trong đó các sản phẩm cá ngừ đạt gần 385 triệu USD; cá biển các loại đạt gần 765 triệu USD; mực, bạch tuộc, cua, ghẹ và các loại nhuyễn thể ước đạt 127 triệu USD. Các sản phẩm có nguồn gốc từ khai thác trong nước Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đạt gần 400 triệu USD, trong số đó, ước tính khoảng 200 triệu USD hải sản từ những nghề không đáp ứng được yêu cầu (12 nghề) sẽ bị cấm nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 1/1/2026.

 Trước thực trạng trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đề nghị Bộ Ngoại giao cùng các bộ, ngành liên quan khẩn trương xây dựng kế hoạch ứng phó, đồng thời triển khai đồng bộ 12 nhóm công việc nhằm hướng tới được công nhận tương đương toàn phần, tránh ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu.

Ở góc độ thị trường, ông Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, cho rằng Việt Nam không phải quốc gia duy nhất bị từ chối một phần; nhiều nước châu Á khác cũng nằm trong danh sách này, trong khi Thái Lan, Ấn Độ và Campuchia đã được công nhận hoàn toàn. Điều này cho thấy Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm để cải thiện.

"Nhiệm vụ quan trọng nhất hiện nay là rà soát, sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật và thiết lập chương trình giám sát nghề cá đủ hiệu lực, những công việc phức tạp nhưng mang tính quyết định", ông Bá Anh nhấn mạnh.

Chủ trì họp báo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: “Đây không chỉ là thách thức kỹ thuật mà còn là vấn đề chiến lược về thương mại và uy tín quốc gia. Nếu không chuẩn bị nghiêm túc, thủy sản Việt Nam sẽ đánh mất thị trường lớn và cơ hội phát triển lâu dài”. Vì vậy, Thứ trưởng yêu cầu rà soát toàn bộ các nhiệm vụ đã giao, xác định rõ trách nhiệm, tiến độ, kinh phí và kết quả, báo cáo trước ngày 1/1/2026; đồng thời, khẩn trương sửa đổi chính sách, bố trí nguồn lực, tăng cường giám sát để kịp thời nộp bổ sung hồ sơ cho phía Mỹ .

Nhận định về mục tiêu tăng trưởng năm 2025, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết thủy sản đang đảm bảo tốc độ sản xuất; lâm nghiệp chiếm tỷ trọng nhỏ song cũng tăng trưởng tốt. Riêng với ngành chăn nuôi, Thứ trưởng nhấn mạnh mục tiêu tăng trưởng của ngành năm 2025 là tăng trưởng 5,7%.