Xu thế tất yếu: Công nghệ mở đường cho hành trình xanh hóa

Chủ đề năng lượng xanh đang trở thành mối quan tâm lớn của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân, đặc biệt sau cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại COP26 với mục tiêu đầy thách thức là đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Dưới góc độ năng lực cạnh tranh, quá trình chuyển dịch theo hướng phát triển bền vững, tuân thủ các tiêu chuẩn xanh và sở hữu chứng nhận hay nhãn dán bền vững sẽ tạo lợi thế cho doanh nghiệp khi tiếp cận những thị trường khó tính, nơi tiêu chuẩn môi trường và yêu cầu về phát triển bền vững ngày càng khắt khe.

Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) và World Energy Outlook 2023, năng lượng tái tạo sẽ trở thành nguồn điện chủ lực vào năm 2030, chiếm tới 50% tổng sản lượng toàn cầu, trong khi số lượng xe điện dự kiến tăng gấp 10 lần so với hiện nay. Xu thế này vừa mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững, vừa đặt ra thách thức cho các quốc gia cần thực hiện cam kết khí hậu quyết liệt hơn để giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở 1,5°C. 

Phát biểu tại Hội thảo Xanh hoá năng lượng - Công nghệ dẫn lối - Kiến tạo cuộc sống xanh do CTCP Phát triển năng lượng xanh Intech Việt Nam (Intech Energy) tổ chức chiều 3/10, ông Hoàng Hữu Thắng, Chủ tịch HĐQT Intech Solar nhấn mạnh: “Chuyển đổi xanh không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là chìa khóa mở tương lai. Trên hành trình này, công nghệ chính là nhân tố dẫn lối, giúp các doanh nghiệp sản xuất tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí và hướng đến phát triển bền vững”.

Còn theo ông Trần Văn Nhơn, Tổng Giám đốc Intech Solar, việc đầu tư sớm vào các giải pháp điện mặt trời và công nghệ lưu trữ không chỉ giúp giảm chi phí điện năng mà còn gia tăng lợi thế cạnh tranh, nâng cao hình ảnh doanh nghiệp gắn với phát triển bền vững. Bên cạnh đó, hộ gia đình và nhà đầu tư cá nhân hoàn toàn có thể hưởng lợi từ điện năng lượng mặt trời. 

Chia sẻ thêm với phóng viên về sự phát triển của ngành điện mặt trời áp mái, ông Nhơn cho biết, những năm gần đây đã ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc. “Quy mô của ngành điện năng lượng mặt trời đến thời điểm hiện tại có thể nói là tăng trưởng đột phá. Đặc biệt từ năm 2025 trở đi, tôi tin rằng con số này sẽ còn ấn tượng hơn nữa,” ông Nhơn nhấn mạnh.

Theo ông, “quy mô” ở đây bao gồm quy mô công suất lắp đặt và quy mô ngành nghề. Trước đây, nhiều doanh nghiệp thường đầu tư thử ở mức nhỏ, sau đó mở rộng dần khi thấy hiệu quả. “Ví dụ, một nhà máy có tiềm năng lắp đặt 10 MW nhưng ban đầu chỉ đầu tư 1 MW. Khi thấy hiệu quả rõ rệt, họ tiếp tục triển khai giai đoạn 2, giai đoạn 3, dẫn tới việc mở rộng công suất toàn phần,” ông nói.

Không chỉ dừng ở các ngành tiêu thụ điện lớn như may mặc, giày da hay thép, hiện nay nhiều lĩnh vực mới cũng bắt đầu tham gia.

“Các ngành như logistics hay dịch vụ cũng đang nghiên cứu, đầu tư hệ thống điện mặt trời. Điều này cho thấy cả quy mô lắp đặt lẫn phạm vi ngành nghề đều tăng trưởng rất tốt”, ông Nhơn nhận định.

Doanh nghiệp năng lượng sạch gặp rào cản pháp lý và vận hành

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Nhơn cho hay, hiện nay thủ tục pháp lý để triển khai dự án còn nhiều tầng nấc, gây tốn kém thời gian và chi phí.

“Ví dụ như về vấn đề pháp lý và cụ thể là xin giấy phép, đầu tiên là phải xin phép Sở Công Thương. Từ Sở Công Thương chúng tôi lại phải đi đến Sở Điện lực. Sau đó lại đến Phòng cháy chữa cháy, rồi đến Sở Xây dựng”, vị này chia sẻ.

Theo đại diện doanh nghiệp, nếu cơ chế “một cửa” được áp dụng triệt để thì sẽ giảm bớt gánh nặng hành chính. “Bây giờ chúng ta có một cửa rồi thì tại sao tất cả hồ sơ giấy tờ đấy không đưa vào một cửa, để một đơn vị đứng ra giải quyết cho chúng tôi. Ví dụ, đơn vị đó có thể đại diện các sở Công Thương, Điện lực, Phòng cháy chữa cháy, Xây dựng, để chúng tôi chỉ có một mối liên hệ. Vì thực sự bây giờ chi phí vốn đầu tư đã lớn, nhưng chi phí đi lại để giải quyết hồ sơ giấy tờ thì cũng khá nhiều”, Tổng Giám đốc Intech Solar nhấn mạnh. 

Một vấn đề khác cũng được rất nhiều người quan tâm là tính ổn định của điện mặt trời, đặc biệt trong điều kiện thời tiết miền Bắc.

“Thật ra thì trong ngành năng lượng mặt trời có rủi ro hay không? Tôi xin trả lời là có”, ông Nhơn khẳng định. Tuy nhiên rủi ro ở mức độ nào, có tác động ra sao và ứng phó như nào còn phụ thuộc vào từng trường hợp. “Chúng tôi sẽ phải chuẩn hóa quy trình lắp đặt, ít nhất đạt được một tiêu chuẩn nhất định. Đương nhiên trong quá trình thiên tai thì chúng ta không thể nói trước được. Ví dụ như bão về, nó có thể mạnh, có thể yếu. Nhưng các đơn vị tài chính, các đơn vị bảo hiểm sẵn sàng có những gói bảo hiểm thiên tai”.

Đại diện này dẫn chứng thực tế: “ Intech Solar cũng đã có khách hàng mua bảo hiểm. Cơn bão gần đây đi qua miền Trung, nhưng trước đó, trong cơn bão năm 2024 – bão Yagi, một khách hàng của chúng tôi đã mua bảo hiểm thiên tai. Khi bão về làm hư hỏng một số tấm pin mặt trời, bảo hiểm đã chi trả hoàn toàn 100% phần thiệt hại do thiên tai”.

Ông khẳng định: “Vậy thì rủi ro ở đây có không? Là có. Và cái bài toán giải quyết ở đây là gì? Đó là các đơn vị bảo hiểm sẽ bảo hiểm phần thiên tai rủi ro đó. Ở thời gian tới, rất nhiều doanh nghiệp cũng đang có nhu cầu xây nhà máy mới, và điện mặt trời áp mái sẽ là một phần không thể thiếu của một doanh nghiệp”, ông Nhơn nhấn mạnh.

Chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt nâng cao sức cạnh tranh, hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải quốc gia. Tuy nhiên, để hành trình này thực sự bứt phá, cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, công nghệ và thị trường nhằm tháo gỡ những rào cản hiện hữu và thúc đẩy doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào tương lai xanh.