Hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cần dựa trên liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước, nhà khoa học và doanh nghiệp
Ngày 20/12, Hội Vô tuyến - Điện tử Việt Nam phối hợp với Trường Điện - Điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội) tổ chức Hội nghị quốc gia lần thứ 28 về Điện tử, Truyền thông và Công nghệ thông tin (REV-ECIT 2025).
Thông tin tại Hội nghị, TS. Trần Đức Lai, Chủ tịch Hội Vô tuyến – Điện tử Việt Nam cho biết, năm nay Ban tổ chức nhận được 153 bài báo từ các tác giả thuộc hơn 60 trường đại học, viện nghiên cứu và tổ chức khoa học trên toàn quốc. Qua gần 400 lượt phản biện, Ban tổ chức chấp nhận 128 công trình để trình bày và đăng kỷ yếu, bao gồm 64 báo cáo trực tiếp trong 6 tiểu ban và 54 bài poster.
Theo thống kê, tiểu ban Truyền thông và Vô tuyến nhận nhiều bài nghiên cứu nhất. Ngoài ra, tiểu ban Trí tuệ nhân tạo (AI) và ứng dụng liên ngành cũng thu hút đông đảo các báo cáo, phản ánh xu hướng đưa AI giải quyết các vấn đề thực tế quốc gia. Tiểu ban Điện tử - Vi mạch cũng thu hút sự quan tâm lớn của các nhà khoa học, có ý nghĩa đặc biệt khi Việt Nam đang đẩy mạnh năng lực công nghiệp bán dẫn.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, TS. Phạm Đức Long, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh Hội nghị diễn ra trong thời điểm đặc biệt: toàn ngành khoa học và công nghệ vừa được hợp nhất, phát huy sức mạnh tổng hợp; đồng thời đang quán triệt và triển khai quyết liệt Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
TS. Phạm Đức Long, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị. Ảnh: BTC
Thứ trưởng Phạm Đức Long đồng thời khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của lĩnh vực điện tử, truyền thông và công nghệ thông tin: vừa là nền tảng của hạ tầng số, vừa là không gian hội tụ của các công nghệ số then chốt, tạo ra mô hình tăng trưởng mới và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết Bộ xác định một trong số các định hướng trọng tâm năm 2026 là tiếp tục rà soát, tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, khơi thông và huy động hiệu quả các nguồn lực cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tinh thần xuyên suốt các Luật mới là chuyển mạnh từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo, từ “quản lý đầu vào” sang “đánh giá đầu ra”, từ dàn trải sang tập trung vào các công nghệ chiến lược.
"Một định hướng quan trọng là triển khai mạnh mẽ cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với các mô hình, sản phẩm và phương thức kinh doanh mới, qua đó rút ngắn khoảng cách từ nghiên cứu đến ứng dụng và thương mại hóa; triển khai đưa tài sản trí tuệ thành tài tài sản có thể giao dịch, lưu thông trên thị trường.
Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua đã mở ra một cách tiếp cận hoàn toàn mới, coi kết quả nghiên cứu, sáng chế, giải pháp hữu ích là tài sản thực sự của nền kinh tế, có thể định giá, góp vốn, chuyển nhượng và khai thác. Phát triển thị trường tài sản trí tuệ là cách nhanh nhất để biến tri thức thành của cải, biến nghiên cứu thành năng lực cạnh tranh quốc gia", Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh.
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, Thứ trưởng Phạm Đức Long khẳng định trọng trách của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc "mở đường" thông qua thể chế, chính sách và định hướng chiến lược. Đồng thời, ông nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và đội ngũ nhà khoa học như là lực lượng trực tiếp tạo ra tri thức, công nghệ, sản phẩm và dịch vụ.
Theo Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, doanh nghiệp cần tham gia sâu hơn ngay từ đầu vào quá trình đặt hàng, xác định bài toán nghiên cứu; các viện, trường cần gắn nghiên cứu với nhu cầu thực tiễn của thị trường và đất nước.
Sự liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp là điều kiện then chốt để hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hiệu quả. Trong mô hình này, nhà khoa học, nhà nghiên cứu không chỉ là người công bố kết quả nghiên cứu, mà là chủ thể đồng hành cùng quá trình phát triển kinh tế - xã hội, Thứ trưởng Long khẳng định.
Thứ trưởng đồng thời kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp và các nhà khoa học tiếp tục lan tỏa, phát huy mạnh mẽ tinh thần "Make in Vietnam" – sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, sản xuất tại Việt Nam; chuyển mạnh từ gia công, lắp ráp sang làm chủ thiết kế, công nghệ, tiêu chuẩn, nền tảng và chuỗi giá trị.
Từ góc độ nhà trường, PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng, Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh hai triết lý phát triển. Triết lý thứ nhất là "đào tạo nhân tài" bao gồm nhân tài khoa học, nhân tài công nghệ, nhân tài đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; đồng thời đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao gắn chặt với các bài toán lớn và yêu cầu cấp thiết của thực tiễn. Triết lý thứ hai là phát triển "Xuất sắc hội tụ" trên 5 trụ cột: Con người, Tri thức - Khoa học - Công nghệ, Hợp tác, Giá trị và Quản trị.
"Đại học Bách khoa Hà Nội cam kết tiếp tục là trung tâm đào tạo và nghiên cứu tiên phong, nơi tri thức hàn lâm gắn chặt với các bài toán lớn của thực tiễn. Nhà trường quyết tâm khẳng định vai trò chủ lực trong đào tạo nguồn nhân lực và phát triển công nghệ cho hạ tầng số quốc gia", PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng khẳng định.