Theo đó, Bộ Công Thương nhận diện 2 "điểm nghẽn" lớn nhất đối với ngành công nghiệp ô tô là: dung lượng thị trường và chênh lệch giá thành giữa ô tô sản xuất trong nước và ô tô nhập khẩu. Những thách thức này cần phải giải quyết sớm để "khai thông" tiềm năng phát triển của ngành. 

Cụ thể, quy mô của thị trường ô tô Việt Nam tương đối nhỏ, chỉ bằng 1/3 của Thái Lan và 1/4 của Indonesia. Bên cạnh đó, vấn đề thị trường bị "chia năm, xẻ bảy" bởi nhiều nhà lắp ráp và nhiều model khác nhau khiến cho các công ty sản xuất (cả sản xuất, lắp ráp ô tô và sản xuất linh kiện phụ tùng) gặp khó trong việc đầu tư, phát triển sản xuất đồng bộ. 

GDP bình quân đầu người tại Việt Nam hiện vẫn chưa đủ để phần lớn người dân có thể sở hữu ô tô, tăng lực cầu giúp ngành công nghiệp ô tô trong nước phát triển, tạo ra lợi nhuận. 

Nhu cầu muốn sử dụng xe hơi tại nước ta cũng bị ảnh hưởng phần nào bởi hệ thống giao thông yếu kém (mà chủ yếu do tổ chức giao thông kém), không được thiết kế từ đầu cho phương tiện cỡ lớn lưu thông cũng đang kìm hãm sự phát triển của thị trường. 

Dây chuyền sản xuất ô tô. Ảnh minh họa, nguồn: Internet

Ngoài những vấn đề liên quan tới thị trường thì chi phí sản xuất ô tô trong nước cũng cao hơn 10 - 20% so với các quốc gia trong khu vực. Điều này kết hợp với nhiều loại xe nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN khi bối cảnh hàng rào thuế quan được gỡ bỏ bởi ký kết các hiệp định đã khiến giá xe trong nước không thể cạnh tranh. 

Bộ Công Thương đã nêu ra 2 nguyên nhân của vấn đề chi phí: 

- Dung lượng thị trường hiện tại của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam chưa lớn, nên không nắm bắt được lợi thế kinh tế theo quy mô của ngành, khiến các chi phí cao hơn so với các nước ASEAN khác vốn đã có thị trường và ngành công nghiệp ô tô phát triển hơn nước ta với khoảng cách rất xa. 

- Các linh kiện, phụ tùng để sản xuất, lắp ráp ô tô ngoài việc phụ thuộc gần như 100% từ nguồn nước ngoài giờ phải gánh thêm các chi phí đóng gói, vận chuyển, lưu kho, bảo hiểm… do đó, chi phí sản xuất xe hơi trong nước đã bị đội lên khá cao. 

Do đó, để tháo gỡ những vướng mắc trên, cơ quan đầu ngành công thương Việt Nam đề xuất 2 nhóm giải pháp chính: Giải pháp tạo dựng thị trường và giải pháp tháo gỡ vướng mắc về chênh lệch chi phí sản xuất giữa ô tô trong nước và ô tô nhập khẩu.

Trong đó, nhóm giải pháp đầu tiên tập trung vào quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng tại các thành phố lớn, chống gian lận thương mại, kiểm soát chất lượng xe hơi cũng như xem xét vay vốn ưu đãi trong sản xuất, lắp ráp... 

Nhóm giải pháp thứ hai với các đề xuất tiếp tục duy trì các chương trình ưu đãi về thuế suất về nhập khẩu các linh kiện, phụ kiện phục vụ lắp ráp, sản xuất xe hơi; sửa đổi và bổ sung các quy định liên quan đến thuế tiêu thụ đặc biệt cho ô tô với điều kiện yêu cầu các doanh nghiệp nội địa nâng cao sản xuất cả về chất và lượng...

H.S

Xem thêm: Hải Dương muốn duy trì ưu đãi cho ngành sản xuất, lắp ráp ô tô