Ba năm sau khi Yuan Bingyan (30 tuổi) trở thành người theo lối sống "du mục kỹ thuật số" (Digital nomad) - làm việc ở mọi nơi mà không phải đến văn phòng, miễn là có Internet và thiết bị điện tử - cô nhận ra rằng những hạn chế của việc kết hợp công việc với du lịch lớn hơn lợi ích đạt được.

Sau khi bị sa thải vào cuối năm 2019, ý tưởng kết hợp công việc và du lịch đã bất chợt đến khi cô đang đi dạo tận hưởng làn gió trên một bờ biển ở Malaysia. Yuan đã đọc nhiều bài đăng trên mạng xã hội mô tả cuộc sống hoàn hảo của những người "du mục kỹ thuật số" và quyết định mình cũng sẽ trở thành một phần trong số đó.

Khi mới chuyển từ Thượng Hải đến thành phố Côn Sơn gần đó, Yuan cảm thấy nhịp sống ở đây chậm rãi hơn và giá thuê nhà cũng rẻ hơn. Tuy nhiên, chỉ sau một năm, niềm hứng thú với lối sống mới của cô bắt đầu phai nhạt. Cô đã chuyển từ thu nhập 30.000 nhân dân tệ (hơn 100 triệu VNĐ) hàng tháng sang mức thu nhập rất ít hoặc không có thu nhập.

Yuan nói với Sixth Tone: "Khi thu nhập và hoàn cảnh của tôi xuống dốc, nỗi lo lắng lấn át niềm vui ban đầu".

Ba năm trước, thế hệ trẻ Trung Quốc coi "du lịch trong khi làm việc" là lựa chọn nghề nghiệp đáng mơ ước nhất của họ. Trong thời kỳ đại dịch, khi việc "làm việc tại nhà" trở nên bình thường hóa, những người trẻ tuổi từ bỏ công việc toàn thời gian và nhận ra rằng họ vẫn có thể kiếm sống trực tuyến mà không cần phải đến văn phòng. Họ thường di chuyển từ nơi này đến nơi khác, khám phá và trải nghiệm từ cuộc sống vùng nông thôn đến lướt sóng bên bờ biển, một số thậm chí còn chuyển đến các quốc gia thoải mái về vấn đề thị thực ở Đông Nam Á và Nam Mỹ.

Khi nhìn trên mạng xã hội, những người du mục kĩ thuật số thường được xem là những người đang rất tận hưởng lối sống tự do của họ. Tuy nhiên, rất ít người sẵn sàng thảo luận về chi phí duy trì các nhu cầu của bản thân hoặc cách họ giải quyết những vấn đề phát sinh trong cuộc sống tự do đó.

Yuan phát hiện ra cô gặp khó khăn trong việc quản lý thời gian và tính kỷ luật của bản thân. Ban đầu, mọi thứ có vẻ rất hoàn hảo khi Yuan được có thời gian nghỉ ngơi sau khi cảm thấy quá kiệt sức vì công việc trước đây. "Mỗi ngày, khi ngồi trên ghế sofa tận hưởng ánh nắng, tôi cảm thấy hạnh phúc", cô nhớ lại.

Tuy nhiên, dần dà Yuan cũng phải vật lộn với sự hỗn loạn trong thói quen của mình. Cô ngủ đến trưa và bắt đầu làm việc lúc 3 giờ chiều. Lượng khách hàng không ổn định và cuối cùng cô không có cả khách hàng mới. Từ thiên đường của lối sống thoải mái và tự do, Yuan lao thẳng trở lại mặt đất vào tháng 3 năm ngoái.

Cô chia sẻ: “Trở thành một người du mục kỹ thuật số không tốt như tôi nghĩ. Thật tuyệt khi tôi có thể ra ngoài và vui chơi trong khi mọi người khác đang làm việc, nhưng điều đó lại đi kèm với cảm giác bất an và lo lắng”.

Theo dữ liệu được thu thập vào tháng 9 năm ngoái từ 348 thành viên của Digital Nomad Anji - một cộng đồng du mục ở tỉnh Chiết Giang, có 65% là những người du mục dưới một năm và 19% là sinh viên hoặc người thất nghiệp.

Daniel Huang, người đồng sáng lập Dali Hub – không gian làm việc chung dành cho những người du mục kỹ thuật số – cho biết, những người có thể duy trì lối sống này lâu dài thường có một công việc được công ty cho phép làm từ xa hoặc là người có sự nghiệp riêng.

Huang nói: “Rất nhiều người trẻ đến đây vì họ có thể vẫn đang trong giai đoạn khám phá hoặc đang trong giai đoạn nghỉ ngơi. Hầu hết, họ chỉ muốn trải nghiệm thử lối sống của một người du mục kỹ thuật số”.

Tuy nhiên, nhiều người trẻ Trung Quốc vẫn bị kìm hãm trước áp lực xã hội và cha mẹ. Cha mẹ của họ thường mong muốn con mình có công việc với thu nhập ổn định, sau đó kết hôn và sinh con. Tuy nhiên, lối sống của những người du mục kỹ thuật số đi ngược lại với những mong đợi đó.

Vào tháng 8/2022, Wang Dingke (26 tuổi) đã nghỉ công việc giám đốc điều hành ở Quảng Châu mà không cho gia đình biết và quyết định bước vào cuộc sống của một kẻ du mục kỹ thuật số. Cô cố gắng kiếm thu nhập thông qua các hoạt động trực tuyến hoặc nền tảng mạng xã hội, nhưng nỗ lực đó không thành công.

Khi tiền tiết kiệm của không còn đủ trang trải cho chuyến hành trình, Wang Dingke buộc phải tìm công việc bán thời gian để chi trả sinh hoạt phí. Đến tháng 10/2022, cô làm việc tại một quán trà ở tây bắc Trung Quốc, rồi sau khi tiết kiệm đủ tiền, cô lại lên đường.

Nhưng 4 tháng sau, Wang lại lần nữa lâm vào tình trạng thiếu tiền nên phải làm quản gia cho một nhà trọ ở tỉnh Tứ Xuyên. Hai công việc bán thời gian này trả cho Wang 5.000 nhân dân tệ mỗi tháng và cung cấp cho cô thức ăn cùng chỗ ở.

Wang cho hay: "Tôi không quan tâm liệu bản thân có thu nhập cố định hay không vì tôi cảm thấy mình có thể tồn tại dù thế nào đi chăng nữa. Tôi thực sự thích cuộc sống như vậy - đi du lịch một mình và lang thang".

Gia đình Wang không hiểu rõ về lối sống mà cô gái trẻ đã lựa chọn. Cha mẹ cô bày tỏ sự lo lắng và thúc giục cô kết hôn để ổn định cuộc sống.

Sau chính xác 439 ngày, Wang đã từ bỏ cuộc sống của một người du mục kỹ thuật số và tìm được công việc bình thường vào tháng 11.  Vì Wang cảm thấy mình vẫn phải đáp ứng những mong đợi của bố mẹ, phải làm công việc phù hợp, có thu nhập ổn định, tìm được một chàng trai tốt để kết hôn và sinh con.

Nhưng thường rất khó để quay lại cuộc sống như xưa. Wang Dingke và Yuan Bingyan đều cho biết rằng họ gặp trở ngại khi tìm việc làm toàn thời gian. Wang đã cố tránh thảo luận về thời gian cô làm dân du mục kỹ thuật số trong các cuộc phỏng vấn xin việc, nhưng một số nhà tuyển dụng đã phát hiện ra khoảng trống trong lý lịch của cô.

"Họ nói rằng tôi đã rời khỏi 'hệ thống công ty' hơn một năm, điều này khiến nhà tuyển dụng lo lắng về việc liệu tôi có thể tuân theo các quy tắc và quy định của công ty hay không", Wang kể lại.

Cuối cùng, Wang phải chấp nhận mức lương thấp hơn nhiều so với số tiền cô kiếm được trước khi lên đường. Còn Yuan cũng tương tự, lương của cô bị cắt giảm một nửa.

Yuan nói: "Đây là mức lương thấp nhất mà tôi từng nhận được. Nhưng tôi đoán đó là cái giá của sự tự do".

Fu Ye - người tiên phong cho lối sống du mục kỹ thuật số ở Trung Quốc, đã "lên đường" được 5 năm. Cô đã đi đến hơn 20 quốc gia, làm việc như một nhà văn tự do, blogger và những công việc khác. Fu cho biết cô hiểu những vấn đề mà những người du mục kỹ thuật số phải đối mặt, bao gồm quản lý thời gian và cảm xúc cũng như những thay đổi trong mô hình công việc và xã hội.

"Mọi người chỉ nhìn vào những khía cạnh tích cực. Một số người bốc đồng, từ chức và tuyên bố rằng họ muốn trở thành những người du mục kỹ thuật số.  Nhưng thường họ không biết điều gì đang chờ đợi phía trước", Fu Ye nhận định.

Mặc dù đã quay lại với công việc chính trong lĩnh vực thương mại điện tử, Wang nói rằng cô vẫn dự định sẽ tiếp tục cuộc sống du mục kỹ thuật số sau khi tiết kiệm đủ tiền và mở rộng kỹ năng của mình. Dù vậy, Yuan cho biết cô hài lòng với cuộc sống hiện tại của mình và rất biết ơn cảm giác ổn định và an toàn.

Yuan giải thích: "Tôi không quá căng thẳng vì tôi biết mình có thu nhập cố định hàng tháng"

Cô cũng cho biết thêm, trạng thái thể chất và tinh thần của cô đã được cải thiện, mặc dù phải thức dậy lúc 6 giờ sáng mỗi ngày để đi làm 50 km đến văn phòng.