Báo cáo vĩ mô mới công bố của HSBC cho rằng Việt Nam đã có một khởi đầu tốt đẹp cho năm 2022 với GDP quý I tăng vững vàng ở mức 5% so với cùng kỳ năm trước, nhờ phục hồi trên diện rộng.

Một mặt, động lực tăng trưởng bên ngoài đã tăng tốc trở lại. Không chỉ hưởng lợi từ chu kỳ công nghệ được kéo dài, các ngành trọng điểm khác cũng có kết quả rất tốt. Thêm nữa, tiêu dùng cá nhân tiếp tục phục hồi dù còn chậm.

"Điều đáng khích lệ là Việt Nam đã gia nhập đội ngũ các nước mở cửa biên giới từ giữa tháng 3, tạo điều kiện sẵn sàng hồi sinh ngành du lịch đã bị tổn thương", báo cáo cho biết.

Dù tình hình có vẻ lạc quan, HSBC cảnh báo các yếu tố cản trở tăng trưởng vẫn còn đó. Cụ thể, Việt Nam đang gặp một loạt thách thức trong bối cảnh giá nhiên liệu thế giới tăng cao. Điều đó sẽ khiến chi phí nhiên liệu tăng, ảnh hưởng xấu đến cán cân thương mại của Việt Nam.

Tình hình này sẽ khiến các chỉ số bên ngoài của Việt Nam bị thu hẹp, dẫn đến lần thâm hụt tài khoản vãng lai lần thứ hai liên tiếp.

Trong khi đó, giá dầu tăng cao làm tăng chi phí sinh hoạt của người dân, làm chậm quá trình phục hồi tiêu dùng cá nhân, đặc biệt trong bối cảnh thị trường lao động bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. 

Dự báo kinh tế Việt Nam tăng 6,2%, lạm phát ở mức 3,7%

Trong bối cảnh đó, HSBC hạ dự báo tăng trưởng năm 2022 của Việt Nam xuống 6,2% (trước đây là 6,5%) sau khi xem xét các trở ngại tăng trưởng, tuy nhiên nhấn mạnh Việt Nam nhiều khả năng vẫn là một trong những quốc gia tăng trưởng vượt bậc trong khu vực.

Về lạm phát, trước tình hình giá dầu thế giới tăng cao, ngân hàng này dự báo xu hướng sẽ còn kéo dài một thời gian nữa, tạo áp lực khiến lạm phát gia tăng. Vì vậy, dự báo lạm phát của Việt Nam được điều chỉnh lên 3,7% trong năm 2022.

"Điều may mắn là lạm phát của Việt Nam về cơ bản vẫn trong tầm kiểm soát so với các thị trường mới nổi khác, xét bối cảnh giá thực phẩm và áp lực giá do nhu cầu về cơ bản đã được kiểm soát", báo cáo viết.

Mặc dù vậy, rủi ro lạm phát gia tăng, dù là do cung, sẽ vẫn là dấu hiệu cho thấy cần phải thắt chặt chính sách tiền tệ. Vì vậy, HSBC đã đẩy dự báo mức điều chỉnh tăng 50 điểm cơ sở lên quý III/2022 (trước đây dự báo quý IV/2022), nhiều khả năng sẽ khiến lãi suất điều hành tăng lên 4,5% vào cuối năm 2022. 

Việt Nam sẽ có thêm một năm thâm hụt tài khoản vãng lai trong năm 2022  

Mặc dù xuất khẩu phục hồi mạnh mẽ, thặng dư thương mại của Việt Nam trong quý I/2022 thu hẹp xuống mức tối thiểu 0,8 tỷ USD. Kết quả này không ngoài tầm dự đoán vì bản chất lĩnh vực sản xuất của Việt Nam luôn cần phải nhập khẩu nhiều.

Thực tế, nhập khẩu tăng 16% so với cùng kỳ năm trước và một nửa trong số đó là linh kiện điện tử. Tuy nhiên, trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu, giá nhiên liệu tăng cao là vấn đề thu hút sự quan tâm.

Trước đây, HSBC đã từng nhắc đến tình trạng thiếu xăng dầu trong nước của Việt Nam, dữ liệu gần đây là minh chứng cho thấy xu hướng nhập khẩu dầu tăng cao sẽ còn tiếp diễn: chỉ tính riêng trong tháng 3 nhập khẩu dầu thô đã tăng gấp đôi còn nhập khẩu xăng tăng gấp bốn lần bức bình quân tháng cùng kỳ năm trước.

HSBC cho rằng cán cân thương mại bị thu hẹp lại khiến lợi thế tài khoản vãng lai của Việt Nam cũng giảm sút. Thực tế, Việt Nam ghi nhận thâm hụt tài khoản vãng lai 1,1% GDP năm 2021, lần thâm hụt đầu tiên trong vòng bốn năm. Bất chấp lượng kiều hối đổ về Việt Nam tăng mạnh, thặng dư thương mại nhỏ hơn đạt khoảng 5% GDP không đủ bù đắp cho thiếu hụt nguồn thu nhập chính và nguồn thu từ du lịch sụt giảm.

Điểm sáng của năm 2022 chính là việc Việt Nam mở cửa lại biên giới chắc chắn sẽ thúc đẩy doanh thu ngành du lịch. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi có khả năng sẽ chậm.

Trước tác động do giá dầu thế giới tăng cao, HSBC dự báo Việt Nam sẽ có thêm một năm thâm hụt tài khoản vãng lai trong năm 2022 mặc dù mức độ thâm hụt cũng khiêm tốn, chỉ khoảng 0,2% GDP. Xét những khó khăn bên ngoài, bộ phận phân tích đã tăng nhẹ mức dự báo tỷ giá USD-VND trong ngắn hạn nhưng mức dự báo đến cuối năm vẫn ở mức 22.800.

Thị trường lao động còn yếu, du lịch sẽ phục hồi chậm

Báo cáo còn đề cập đến trong khi doanh thu bán lẻ phục hồi mạnh mẽ từ giai đoạn chạm đáy hồi tháng 10 năm ngoái, tốc độ tăng trưởng còn khá chậm, quý I/2022 đạt mức 2,5% so với cùng kỳ năm trước.

Đặc biệt, TP HCM vẫn còn ghi nhận mức chênh lệch 5% thấp hơn nhiều so với trước đại dịch. Một phần lý do là thị trường lao động của Việt Nam còn yếu.

Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp không còn ở mức đỉnh, giảm xuống còn 2,5% trong quý I 2022, cả nước có thêm 200.000 người lao động chưa có việc làm so với quý IV/2019 và mức lương giảm sút trong tất cả các ngành nghề.

Trong khi đó, giá dầu tăng cao cũng có khả năng khiến thu nhập thực tế của người dân bị giảm, nhất là khi thị trường lao động đang trong giai đoạn đầu phục hồi đầy hứa hẹn.

Mặc dù vậy, HSBC cho rằng vẫn có một tia sáng trong câu chuyện phục hồi trong nước của Việt Nam. Việc mở cửa hoàn toàn là rất quan trọng cho sự phục hồi của ngành dịch vụ bởi phần lớn ngành này phụ thuộc vào du lịch.

Sau hai năm đóng cửa, Việt Nam đã mở cửa hoàn toàn cho du khách quốc tế đã tiêm chủng đầy đủ từ 15/3. Chỉ tính riêng trong tháng 3, hơn 40.000 khách du lịch đã đến Việt Nam, tăng gần gấp ba so với mức bình quân tháng của hai năm đại dịch.

Số lượng khách đến từ Mỹ và châu Âu tăng mạnh, số còn lại đến từ châu Á. Các cơ quan chức năng đặt mục tiêu thu hút 8 đến 9 triệu khách du lịch quốc tế trong năm 2022, tương đương khoảng 40-50% mức của năm 2019.

Các chuyên gia của HSBC nhận định đây chắc chắn là một bước tiến lớn của Việt Nam tuy nhiên dự báo du lịch sẽ phục hồi chậm trong năm nay.