Nhìn lại năm 2021 vừa qua, chuyên gia nhận định doanh thu ngành dược phẩm giảm sút do giãn cách xã hội kéo dài trong đợt bùng dịch thứ 3 và thứ 4 tại Việt Nam. Ước tính tổng doanh thu của ngành dược phẩm Việt Nam cả năm giảm 6% so với cùng kỳ, trong đó doanh thu từ các cửa hàng thuốc bán lẻ chỉ tăng 2% và tại kênh bệnh viện giảm 14%.

Theo báo cáo, việc áp dụng giãn cách xã hội nghiêm ngặt tại các tỉnh thành, đặc biệt là khu vực miền Nam đã gây ra sự gián đoạn trong hoạt động cung ứng và phân phối của các công ty dược phẩm. 

Còn các bệnh viện bị buộc phải chuyển đổi thành trung tâm điều trị COVID, khiến doanh thu đấu thầu thuốc giảm mạnh, trong khi kênh bệnh viện hiện chiếm tới hơn 60% nhu cầu dược phẩm.

Bên cạnh đó, các đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) thường xuyên trong tình trạng quá tải, còn các bệnh nhân COVID hầu hết đang phải miễn phí điều trị hoặc tính mức phí tương đối thấp.

Tuy nhiên, SSI Research cho rằng một số bệnh viện vẫn được hưởng lợi khá tốt nhờ doanh thu gia tăng từ dịch vụ xét nghiệm COVID trong giai đoạn bùng phát dịch, nhất là đối với các bệnh viện đã ký hợp đồng với khách hàng là các khu công nghiệp lớn với nhu cầu xét nghiệm thường xuyên cho cán bộ nhân viên.

Đối với các công ty dược phẩm, chuyên gia nhấn mạnh là họ khó hưởng lợi từ vắc xin hoặc thuốc điều trị COVID-19 khi hiện tại mới chỉ có VNVC là đơn vị duy nhất ngoài Bộ Y tế thực hiện hoạt động nhập khẩu vắc xin với lý do thủ tục nhập khẩu vắc xin tương đối phức tạp. Tuy nhiên, chính phủ cũng đang bắt đầu cho phép nhiều công ty dược phẩm khác trong nước đăng ký sản xuất thuốc điều trị dựa trên bản quyền thuốc được nhượng lại gần đây từ Pfizer và MSD.

Báo cáo chỉ ra rằng hiện thuốc nhập khẩu vẫn chiếm ưu thế trên thị trường, tăng nhẹ từ mức 56% năm 2020 lên 58% năm 2021, bởi nguồn cung thuốc nội địa hầu như không tăng thêm vì tiến độ đình trệ của nhiều nhà máy sản xuất trong nước, cùng với nhu cầu gia tăng đối với thuốc đặc trị từ các công ty thuốc nước ngoài.

Theo ước tính, doanh thu năm 2021 của các công ty chăm sóc sức khỏe niêm yết trong nước đạt 14.800 tỷ đồng, giảm 1,8% so với cùng kỳ. Tổng lợi nhuận ròng đạt 2.030 tỷ đồng, tăng 10,5%. 

Mặc dù doanh thu đi ngang do nhu cầu chăm sóc sức khỏe giảm sút, nhưng lợi nhuận ròng vẫn tăng trưởng tương đối tốt khi các công ty cắt giảm chi phí và giảm mức chiết khấu bán hàng trong năm.

Năm 2022: Nhóm dược phẩm sẽ chứng kiến tích cực trong nửa đầu năm 

Sang năm 2022, các chuyên gia kỳ vọng nhu cầu chăm sóc sức khỏe sẽ phục hồi và tăng trưởng 13% so với 2021. Đồng thời dự đoán tác động từ dịch COVID-19 sẽ ít nghiêm trọng hơn hoặc thậm chí mang lại một số lợi ích tích cực.

Cụ thể, tỷ lệ người dân sẽ đến thăm khám tại bệnh viện về mức bình thường và nhóm dược phẩm sẽ có thêm phần doanh thu đáng kể từ các dòng thuốc hạ sốt và vitamin (được sử dụng thường xuyên để điều trị các triệu chứng nhẹ). Đặc biệt, nhiều công ty dược Việt Nam đã nhận công thức sản xuất thuốc điều trị COVID do Pfizer và MSD chuyển giao và có thể sớm thương mại hóa trong năm nay.

Do đó, SSI Research ước tính lợi nhuận của các công ty chăm sóc sức khỏe sẽ tăng 15% so với cùng kỳ, nhờ doanh thu tăng trưởng 12% và tăng giá các dịch vụ khám chữa bệnh và thuốc men từ 4 - 6%.

Việc tăng giá được giải thích là tất yếu do các công ty dược phẩm đã phải ứng phó với việc giá nguyên liệu (API) tăng cao, còn các bệnh viện phải đối mặt với nhiều chi phí hoạt động đắt đỏ trong hai năm qua.

Đối với nhóm các công ty dược phẩm, phân tích cho rằng kết quả kinh doanh có thể tích cực ngay trong nửa đầu năm 2022 khi người dân dự trữ thuốc cho biến thể Omicron mới, còn nhóm các bệnh viện phải chờ sự phục hồi trong nửa cuối năm 2022.