Rác thải và vấn đề ô nhiễm môi trường ở một thành phố lớn như Hà Nội là không tránh khỏi và đòi hỏi mọi người dân cần có ý thức bảo vệ môi trường sống của mình. Theo đó, gom rác, phân loại rác và bỏ rác đúng chỗ là những điều góp phần cho đường phố, môi trường xung quanh trở nên xanh-sạch-đẹp hơn. 

Nhằm tạo cho người dân thói quen giữ vệ sinh môi trường nơi công cộng, vứt rác đúng nơi quy định, năm 2020, khoảng 12.000 thùng rác thông minh với tổng đầu tư hơn 200 tỷ đồng được lắp đặt tại nhiều con phố trên địa bàn Thủ đô Hà Nội.

Hệ thống thùng rác công nghệ kết hợp quảng cáo được đưa vào sử dụng năm 2020, với kỳ vọng tạo lập thói quen cho người dân giữ vệ sinh môi trường nơi công cộng, vứt rác đúng nơi quy định, đặc biệt là thay đổi nhận thức trong việc phân loại rác.

Ngoài tác dụng chứa rác thông thường, thùng rác được lắp đặt tấm pin mặt trời để chuyển hóa năng lượng mặt trời thành điện năng, tạo công suất phát điện vào ban đêm lên đến 25W.

Sau khoảng 2 năm đi vào hoạt động, tại nhiều tuyến phố như Xuân Thủy, Nguyễn Khánh Toàn (Cầu Giấy), Nguyễn Chí Thanh (Đống Đa), Liễu Giai (Ba Đình), Hai Bà Trưng (Hoàn Kiếm)..., nhiều chiếc thùng rác công nghệ xuất hiện nhưng chưa phát huy hết được công dụng.  

Theo ghi nhận thực tế, dù đã được thiết kế tách biệt 2 ngăn, có chú thích rõ ràng nhưng người dân vẫn bỏ rác lộn xộn, rác thải không tái chế được lại bỏ vào ngăn tái chế được và ngược lại. Điều này làm giảm hiệu quả của thùng rác công nghệ.

Đáng chú ý, nhiều con phố, hàng loạt thùng rác thông minh nhưng chỉ còn trơ trọi lại phần biển quảng cáo, không còn sự hiện diện của phần thùng chứa rác như tên gọi của nó.

Bà Nguyễn Bích Thủy sinh sống ở khu Liễu Giai cho biết: "Thùng rác để đó nhưng người ta cứ vứt bừa ra ngoài thôi. Gần như chả có ai chịu bỏ vào thùng cả vì thùng rác nhỏ quá, mà nhiều khi túi rác to thì cũng đành vứt ra ngoài, rơi cả xuống lòng đường. Thùng rác thiết kế đẹp mắt nhưng có vẻ chưa phù hợp và ý thức của nhiều người vẫn quen với thói ném rác vào thùng, hay từ xa họ vứt thành ra rơi vãi ra ngoài rất nhiều”.

Ông Trần Xuân An (56 tuổi, Cầu Giấy) cho biết: “Thùng rác công nghệ rất hay và văn minh nhưng có vẻ nhiều người chưa hiểu biết được công dụng và còn làm dụng bằng việc vứt tất cả mọi loại rác mình có. Nhiều nhà có cả bao rác cũng ném ra chỗ thùng rác công nghệ, vơi vãi ra ngoài nhìn rất mĩ quan và kèm theo mùi hôi thối. Thiết nghĩ, mọi người có ý thức phân loại rác như thùng rác quy định sẽ góp phần giữ gìn văn minh, đô thị”.

Mô hình thùng rác thông minh này vẫn còn tồn tại những bất cập. Nếu tình trạng trên kéo dài, không có biện pháp khắc phục thì việc lắp đặt hàng chục nghìn thùng rác như vậy là rất lãng phí.

Hãy để thùng rác công nghệ phát huy tác dụng

Hà Nội là đô thị lớn nhất nhì cả nước với hơn 8 triệu dân, mỗi ngày Hà Nội phát sinh hơn 6.000 tấn rác thải sinh hoạt. Cùng với đó là hoạt động bỏ rác và phân loại rác đang là vấn đề được các cơ quan chức năng TP cũng như các đơn vị môi trường hết sức quan tâm.

Từ đó, bằng nhiều kế hoạch, hoạt động, phong trào đã được áp dụng để tuyên truyền, vận động từ đó nâng cao ý thức, thay đổi thói quen của người dân trong việc vứt bỏ rác, phân loại rác, góp phần vào việc giữ cho đường phố thủ đô sạch, đẹp, văn minh.

Từ trước đến nay, người dân vẫn hay vứt giác tự phát và họ chưa để ý đến việc phân loại rác và thu gom rác đúng nơi quy định tránh gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Nhằm tạo cho người dân thói quen bỏ rác đúng nơi quy định, đơn vị lắp đặt thùng rác công nghệ là Công ty Cổ phần Công nghệ Xanh Goda cũng đã cắt cử nhân viên đi đến những nơi có thùng rác để dọn dẹp, nhắc nhở người dân và phân loại rác trước khi bỏ vào thùng...                                                     

Bên cạnh đó, Công ty Cổ phần Công nghệ Xanh Goda  đã phối hợp với phía chính quyền địa phương, cơ quan chức năng, nghiên cứu kỹ lượng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân trong việc vứt bỏ rác. Từ đó, hình thành nên thói quen của người dân về việc thu gom rác, cũng như nâng cao ý thức, nhận thức về tầm quan trọng của việc thu gom, cũng như phân loại rác.

Dạo quanh tuyến phố được cho là thơ mộng và đẹp nhất thủ đô xung quanh hồ Hoàn Kiếm, không khó để bắt gặp những thùng rác công nghệ được lắp đặt đồng bộ với hình thức bắt mắt, hiện đại đã tạo ra một vẻ mới lạ của hệ thống thu gom rác khác biệt với hệ thống thu gom rác truyền thống. Cùng với đó là những hình ảnh của người dân, từ các cháu nhỏ đến các nam, nữ thanh niên và các cụ già đi bộ trên tuyến phố đã tự giác bỏ rác vào các thùng theo đúng chức năng phân loại.

Cùng trên tuyến phố đông đúc của Hồ Tây, tại tuyến đường Thanh Niên, chị Nguyễn Thùy Dương (25 tuổi, quận Tây Hồ) cho biết: “Thùng rác công nghệ rất tiện lợi và đẹp những con phố. Nhưng nhiều người vẫn có thói quen ném rác từ xa, hoặc bỏ rác chưa đúng chỗ, tôi và các bạn đi đường nhìn thấy đều đứng lại nhắc nhở họ bỏ rác đúng nơi quy định. Tuy nhiên, nhiều người tỏ thái độ khó chịu, nhưng cũng có người nhận sai và họ sửa ngay. Về lâu về dài, những thùng rác công nghệ sẽ phát huy hiệu quả và quan trọng là người dân cũng nên có ý thức với môi trường sống của mình và xung quanh”.

Không chỉ riêng với những tuyến phố đông đúc như Hoàn Kiếm, Hồ Tây, hay những tuyến phố đi bộ đang là những điểm thu hút đông đảo người dân, du khách trong nước và quốc tế, việc xả rác như một nhu cầu nhưng cũng là trách nhiệm của mỗi người trong việc xử lý, phân loại từng loại rác. Điều này đang được TP Hạ Nội, cũng như các cơ quan chức năng doanh nghiệp môi trường rất chú trọng và đang từng ngày triển khai các hoạt động, dự án nhằm tăng cường hơn nữa ý thức người dân trong hoạt động xả thải, phân loại rác, góp phân quan trọng vào việc giữ gìn vệ sinh chung của thủ đô được sạch, đẹp từ ý thức đến hành động của từng người dân.

Chia sẻ về dự án “Thùng rác thông minh”, ông Trần Tiết Đạt - Trường phòng Dự án (Công ty Cổ phần Công nghệ Xanh Goda) cho hay: "Dự án được triển khai, đáp ứng nhu cầu thiết thực cho đời sống của người dân. Mục tiêu của Dự án nhằm nâng tầm nhận thức vấn đề thu gom rác dân sinh, đây là đề cương rất đúng đắn của Nhà nước, đề đi sâu vào đời sống người dân.

"Qua đó, nâng cao vài trò quản lý của Nhà nước hiệu quả, phối hợp với các đơn vị chức năng trong việc phát huy hiệu quả của các thiết bị thu gom, phân loại rác, đồng thời quan trọng hơn hết là nâng cao nhận thức của người dân, từ các em nhỏ đến các cụ già trong việc xả thải và phân loại rác, đây là khâu rất quan trọng trong việc xử lý, cũng như giữ gìn về sinh môi trường chung của toàn TP", anh Đạt nhấn mạnh.

"Mục tiêu chung của Dự án là an sinh xã hội, dựa trên cơ sở về tầm nhìn xa của thành phố, ý tưởng tuyệt vời của thành phố TP khi phê duyệt Dự án, nếu Dự án không được phê duyệt thì doanh nghiệp không thể thực hiện, đó là ý tưởng rất tốt và hiệu quả của TP", anh Đạt cho biết thêm.

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Nội, thực hiện mục tiêu, chủ trương của thành phố, cũng như phát huy hiệu quả của Dự án, hầu hết các quận, huyện trên địa bàn đã ban hành văn bản chỉ đạo các phòng ban chức năng trong việc phối hợp thực hiện toàn diện các hạng mục của Dự án. Qua đó, nhiều con đường, tuyến phố đã thay đổi sáng-xanh-sạch-đẹp hơn.

Không chỉ những quận trung tâm nội thành, Công ty Cổ phần công nghệ xanh Goda cũng đã kết hợp với lãnh đạo địa phương một số quận, huyện ngoại thành tiến hành lắp đặt thí điểm thùng rác công nghệ kết hợp quảng cáo trên địa bàn quận  Hà Đông, quận Nam Từ Liêm... Trong đó, Hà Đông hiện đang kết hợp với các phường La Khê, Mộ Lao, Hà Cầu, Phú La, Quang Trung, Văn Quán tiến hành lắp đặt hệ thống thùng rác công nghệ. Còn quận Nam Từ Liêm mới chỉ đang chuẩn bị triển khai lắp đặt.                      

Thông tin về quá trình thực hiện Dự án, một lãnh đạo Công ty CP Công nghệ xanh Goda cho hay, hiện nay phía đơn vị đã thực hiện lắp đồng bộ các thùng rác công nghệ trên hầu hết các quận trung tâm. Hiện đơn vị đang phối hợp chặt chẽ đối với các quận, huyện khác trên địa bàn, đẩy nhanh tiến độ của dự án, lắp đặt đồng bộ theo quy định, chỉ định của phía địa phương để xác định cụ thể các địa điểm lắp đặt, giúp cho các tuyến phố có được hệ thống thùng chứa rác đồng bộ và phát huy hiệu quả vai trò thu gom rác, đặc biệt hệ thế thùng rác công nghệ này sẽ giúp cho người dân dễ dàng hơn trong việc thu gom, đặc biệt là phân loại rác đảm bảo mỹ quan cũng như môi trường tại các tuyến phố", lãnh đạo Công ty cho hay.

"Hiện phía Công ty đã có các Văn bản gửi tới lãnh đạo các quận, huyện trong năm 2023, phía Công ty đã gửi các công văn tới quận Nam Từ Liêm kiến nghị phối hợp thực hiện triển khai các hạng mục của Dự án, tuy nhiên đến nay vẫn vướng mắc một số khó khăn trong việc phối hợp giữa phía chính quyền và doanh nghiệp. Do đó, dự án chưa được triển khai lắp đặt. Chúng tôi luôn mong muốn đóng góp vào sự phát triển đô thị, những con phố xanh-sạch-đẹp nên cần nhận được sự hỗ trợ của các cấp, các ngành để triển khai dự án”, lãnh đạo Công ty CP Công nghệ xanh Goda cho hay.

Thùng rác thông minh được coi là giải pháp sáng tạo vì môi trường, làm tăng mỹ quan đô thị. Thiết nghĩ, việc thành phố triển khai thêm những thùng rác xanh là rất cần thiết, đặc biệt là tại các tuyến phố xa trung tâm để người đi đường có thể dễ dàng nhìn thấy thùng rác khi cần, từ đó nâng cao ý thức “cư xử” với môi trường của mỗi người, mỗi công dân hãy là những tuyên truyền viên tích cực giúp những người chung quanh nâng cao ý thức, kiến thức trong việc phân loại rác thải và sử dụng thùng rác công nghệ một cách đúng đắn, hiệu quả từng bước góp phần giải quyết vấn đề rác thải, nâng cao ý thức người dân và gìn giữ cảnh quan môi trường

Cùng với đó, để dự án tiếp tục được triển khai nhanh và phát huy hiệu quả, cần sự chung tay, phối hợp của cả chính quyền và doanh nghiệp. UBND các quận, huyện nơi thực hiện dự án cần có những chính sách khuyến khích và tạo điều kiện trong việc thống nhất các quy chế phối hợp chặt chẽ, đảm bảo vệ sinh môi trường khi thực hiện dự án, chỉ định các vị trí lặp đặt, kiểm tra, giám sát hiệu quả của dự án từ đó phát huy hiệu quả cao nhất của dự án trên địa bàn từng quận, huyện, từ đó hướng tới mục tiêu chung giúp cho Thủ đô sáng-xanh-sạch-đẹp-văn minh.