Tại buổi làm việc, Bộ Tài chính cho biết vốn đầu tư công nguồn ODA, vay ưu đãi nước ngoài được giao đầu năm 2021 của các địa phương giải ngân là 63.709 tỷ đồng.

Tuy nhiên, tình hình thực tế là rất chậm, tình hình thực hiện kế hoạch vốn tại nhiều địa phương tính đến 21/5 chỉ đạt 1,73% dự toán, tương đương với 1.100 tỷ đồng. Trong đó, số vốn bổ sung có mục tiêu của ngân sách Trung ương là 616 tỷ đồng (đạt 1,77% mục tiêu) và vốn cho các địa phương vay lại là 484,4 tỷ đồng (đạt 1,68% mục tiêu). 

Bộ Tài Chính tiếp tục nêu lên thực tế cả nước mới có 15/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 3% gồm: Cao Bằng, Tuyên Quang, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bình Định, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, An Giang và Bạc Liêu.

Có tới 37/63 địa phương chưa thể giải ngân được nguồn vốn ODA, tức là 0%.

Thứ trường Bộ Tài chính-Trần Xuân Hà tại buổi làm việc. Ảnh: VGP

Trong hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà so sánh tỷ lệ giải ngân kế hoạch vốn giao năm 2021 là rất thấp, thấp hơn hẳn so với cùng thời điểm 5 tháng đầu năm của năm 2020. Nếu tính thêm cả số vốn được giải ngân từ kế hoạch năm 2020 được kéo dài và chuyển sang 5 tháng của năm 2021, thì tỷ lệ giải ngân này vẫn ở mức thấp so với năm trước. 

Các đại biểu đã chỉ ra những lý do, vướng mắc chính dẫn đến thực tế này tại hội nghị. 

Nguyên nhân khách quan là bởi tác động từ dịch bệnh Covid-19 kéo dài 2 đợt từ đầu năm 2021, gây cản trở nhiều chuyên gia nước ngoài không thể sang Việt Nam; khó khăn từ các khâu nhập khẩu vật tư thiết bị ở các nước có dịch; thiết bị của dự án thay đổi theo yêu cầu của nhà tài trợ; quá trình xin kiến của các nhà tài trợ, hơp đồng vay vốn trình tự kéo dài... khiến tiến độ giải ngân bị chậm lại rất nhiều. 

Còn nguyên nhân chủ quan là do nhiều vướng mắc đến từ các địa phương trong các giai đoạn chính của quá trình thực hiện, dặc biệt là liên quan tới thủ tục. 

Giai đoạn đáp ứng các điều kiện "để được bố trí kế hoạch vốn đầu tư công hàng năm" thường bị ách tắc bởi vấn đề chậm hoàn thành các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định/thỏa thuận vay. Nhiều chủ đầu tư phản ánh quy định điều chỉnh hiện nay quá phức tạp và kéo dài. Khi nào xong được bước điều chỉnh chủ trương đầu tư thì Bộ Tài chính mới có căn cứ để báo cáo Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh hiệp định vay (nếu có). 

Do đó, một số dự án tuy được bố trí vốn nhưng vì thủ tục nên bị tạm "gác" việc rút vốn, khiến việc giải ngân chậm đi rất nhiều. 

Hội nghị cũng chỉ ra một nguyên chủ quan nữa đó chính là từ việc giao, phân bổ chi tiết kế hoạch vốn tại một số địa phương có dấu hiệu "chây ỳ", đến hết tháng 5 vẫn còn 10 địa phương chưa giao kế hoạch vốn vay lại. 

Ngoài ra, nhiều địa phương còn chậm trễ trọng việc hoàn thành các thủ tục chuẩn bị đầu tư (như giải phóng mặt bằng, thiết kế kỹ thuật và chậm thiết kế thi công...).

Kết luận tại buổi làm việc, Thứ trưởng Trần Xuân Hà đề nghị các địa phương chỉ đạo quyết liệt để Ban quản lý dự án đẩy nhanh tiến độ và các ngành liên quan cần tích cực phối hợp tháo gỡ vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn từ nay đến cuối năm.

Thời gian sắp tới sẽ ưu tiên vốn cho những dự án có khả năng giải ngân trong năm 2021 và những dự án sẽ kết thúc trong năm 2021 nhằm có khối lượng hoàn thành. 

Các địa phương cần chủ động và tích cực hơn điều chỉnh phân bổ nguồn vốn cho các dự án, trong phạm vi. Nếu muốn điều chỉnh tăng hoặc giảm vốn ODA trong năm thì cần đánh giá kỹ. Sau đó sớm báo cáo và đưa ra đề nghị với Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ có định hướng điều chỉnh phù hợp trong 6 tháng cuối năm. 

H.S

Xem thêm: Giải ngân vốn đầu tư công không đúng tiến độ, GTVT sẽ truy cứu trách nhiệm người đứng đầu