Không tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam

Trong báo cáo cập nhật thị trường chứng khoán ra ngày 20/3/2023, Chứng khoán Ngân hàng BIDV (BSC) nhận định những vụ việc ngân hàng sụp đổ tại Mỹ (mà tiêu biểu là sự cố của SVB) sẽ không có tác động quá nghiêm trọng đến nền kinh tế thế giới nói chung cũng như Việt Nam nói riêng như giai đoạn Lehman Brothers sụp đổ. Nhóm phân tích chỉ ra 4 nguyên nhân cho luận điểm này.

Đầu tiên, quy mô 2 ngân hàng này tính đến cuối năm 2022 chỉ chiếm chưa đến 1% quy mô hệ thống ngân hàng của Mỹ, nên sự sụp đổ của nó cũng sẽ không thể có mức độ lan tỏa cao như Lehman Brothers (quy mô tài sản chiếm gần 6% hệ thống thời điểm 2008). 

Cùng đó, năm 2008, FED đã không đưa ra hỗ trợ đối với Lehman Brothers, hệ quả kéo theo toàn bộ hệ thống tài chính Mỹ nói riêng và thế giới nói chung; trong khi ngay từ khi sự số SVB bắt đầu từ ngày 10/3, FED đã lập tức phản ứng và đưa ra sự hỗ trợ. 

Ngoài ra, năm 2008, các ngân hàng chấp nhận rủi ro quá mức khiến hệ thống ngân hàng không kịp phản ứng với cú sốc và sụp đổ; trong khi đó trong năm 2023, diễn biến vĩ mô thế giới không tích cực, chính sách tiền tệ toàn cầu thắt chặt, tâm lý thị trường cẩn trọng hơn nên mức độ lan tỏa của cú sốc này cũng kém hơn. 

Cuối cùng, với diễn biến tiêu cực của thị trường như hiện tại, có khả năng FED sẽ cân nhắc về mức độ thắt chặt chính sách tiền tệ trong thời gian tới. Sau vụ phá sản của SVB, thị trường đang dự báo mức tăng lãi suất của FED trong cuộc họp tháng 3/2023 là 0,25% thay vì 0,5% như trước đó.

Còn trong một nhận định cập nhật vào cuối tuần trước, ông Michael Kokalari, chuyên gia kinh tế trưởng của VinaCapital khẳng định nguy cơ sụp đổ của một ngân hàng như SVB ở Việt Nam là rất thấp. Một nguyên nhân cơ bản là người gửi tiền ở Việt Nam được khuyến nghị không rút tiền đột ngột khi một ngân hàng tại Việt Nam gặp khó khăn bởi Chính phủ sẽ đảm bảo quyền lợi cho họ trong trường hợp ngân hàng sụp đổ. Thực tế, trong các cuộc khủng hoảng ngân hàng trước đây, Chính phủ Việt Nam luôn đảm bảo rằng tiền gửi luôn được bảo vệ mặc dù hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi chỉ là khoảng 5.000 USD. 

Ngoài ra, theo ông Michael Kokalari, các khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư của các ngân hàng Việt Nam không đủ lớn để tác động đáng kể đến khả năng sinh lời và/hoặc khả năng thanh toán, bởi lẽ trái phiếu Chính phủ chỉ chiếm khoảng 6% tổng tài sản của các ngân hàng niêm yết tại Việt Nam và trái phiếu giữ đến ngày đáo hạn chiếm chưa đến 2% tổng tài sản. Để so sánh, con số này thấp hơn nhiều so với mức 5-10% điển hình của các ngân hàng Mỹ và thấp hơn nhiều so với mức khoảng 45% tài sản của SVB nằm ở trái phiếu giữ đến ngày đáo hạn trên bảng cân đối kế toán.

“Giá trái phiếu Chính phủ Việt Nam kỳ hạn 10 năm đã giảm khoảng 15% kể từ giữa năm 2021 khi lợi suất tăng… Nói cách khác, trái phiếu Chính phủ Việt Nam tăng lợi suất có thể đã tạo ra khoản lỗ hơn 3 tỷ USD cho các ngân hàng niêm yết của Việt Nam, tương đương với hơn 5% tổng vốn chủ sở hữu cấp 1 của các ngân hàng này; đồng thời không có ngân hàng nào có tiềm ẩn một khoản lỗ lớn so với vốn chủ sở hữu của mình”, ông Michael Kokalari nhấn mạnh.

Không chỉ không gây tác động đáng kể, VinaCapital còn cho rằng câu chuyện của SVB và Credit Suisse cuối cùng sẽ có lợi cho Việt Nam, là vì cả hai đều có khả năng dẫn đến việc VND tăng giá so với USD. Do đó sẽ cho phép Ngân hàng Nhà nước tái tích lũy một lượng đáng kể dự trữ ngoại hối trong năm nay. Điều này được VinaCapital kỳ vọng sẽ bơm thanh khoản bằng VND vào nền kinh tế, vì NHNN thường tích lũy dự trữ ngoại hối thông qua các biện pháp can thiệp "không trung hòa" trên thị trường ngoại hối, dẫn đến việc tăng cơ sở tiền tệ của quốc gia.

Thực tế, theo báo cáo của nhóm phân tích, đồng VND đã tăng giá khoảng 1% trong hai tuần qua; trong đó có đợt tăng giá ngay sau khi chính phủ Mỹ hỗ trợ người gửi tiền tại SVB.

'Tia hy vọng' cho thị trường chứng khoán Việt Nam

Cũng theo VinaCapital, thị trường chứng khoán toàn cầu có thể sẽ tiếp tục biến động trong những tuần tới do hậu quả của sự sụp đổ của SVB và việc Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ hỗ trợ Credit Suisse. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đón nhận những tín hiệu tích cực.

Cụ thể, VinaCapital nhận định phản ứng của chính phủ Mỹ đối với sự sụp đổ của SVB đã khiến lãi suất của Mỹ giảm và hạ kỳ vọng tăng lãi suất, từ đó tạo điều kiện cho NHNN giảm 100 điểm cơ bản lãi suất điều hành ở Việt Nam. Cùng đó, Chương trình tài trợ có kỳ hạn của ngân hàng (BTFP) được đưa ra để đối phó với sự sụp đổ của SVB sẽ có thể tạo thêm thanh khoản mới cho đồng USD. Điều này sẽ tiếp tục giảm áp lực lãi suất và giá trị của đồng USD trong những tháng tới.

Những điều này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều thanh khoản hơn cho nền kinh tế toàn cầu cũng như gián tiếp mang lại lợi ích cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

Và việc Ngân hàng Nhà nước giảm suất điều hành thêm 1% và lại suất qua đêm thêm 1% là ví dụ điển hình tác động tích cực, thu hút dòng tiền vào thị trường chứng khoán.

Tương tự, trong báo cáo chuyên đề cập nhật ngày 15/3, Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MAS) nhận định giữa những áp lực đến từ thế giới gần đây, nhóm phân tích vẫn thấy một vài tia hy vọng cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong đó, hai trong số các yếu tố tích cực được nhắc tới là (1) sự sụp đổ của Silicon Valley Bank & Signature Bank có thể khiến Fed chậm tăng lãi suất và (2) dòng vốn ngoại chuyển hướng mua ròng lại trong bối cảnh chỉ số USD Index giảm và điều kiện vĩ mô trong nước thuận lợi hơn.