Trong gần hai thập kỷ, Apple và Trung Quốc đã gắn bó chặt chẽ với nhau. Quốc gia đông dân nhất thế giới này không chỉ là nơi chiếm phần lớn sản lượng thiết bị của Apple mà còn là thị trường mang lại doanh số bán hàng đáng kể của hãng.

Tuy nhiên, trong năm nay, một số rạn nứt đã bắt đầu xuất hiện. Phần nhiều sự hỗn loạn gây ra bởi chiến lược "zero-Covid" của Trung Quốc với chính sách đóng cửa nghiêm ngặt ở các trung tâm sản xuất chính của đất nước. Các nhà máy ngừng hoạt động, bao gồm một số nhà máy của các đối tác sản xuất của Apple là Foxconn và Pegatron, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. 

Giám đốc điều hành Apple Tim Cook đã cảnh báo trong cuộc họp báo của công ty vào tháng 4 rằng sự tắc nghẽn chuỗi cung ứng của Trung Quốc có thể tác động đến hoạt động kinh doanh của hãng lên tới 8 tỷ USD trong quý tiếp theo.

Đây không phải là lần đầu tiên sự phụ thuộc của Apple vào Trung Quốc khiến công ty phải đau đầu. Một năm trước đại dịch, Apple đã cảnh báo doanh số bán iPhone chậm lại trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang. Apple cũng đã phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ về điều kiện làm việc trong nhiều năm tại một số cơ sở của các nhà cung cấp của mình.

Nhưng dù tình hình có tồi tệ đến đâu, các chuyên gia cho rằng gã khổng lồ công nghệ khó có thể, và có lẽ là không thể rút khỏi Trung Quốc trong tương lai gần. Lisa Anderson, Giám đốc điều hành  Tập đoàn tư vấn LMA, cho biết: "Không có nghi ngờ gì về việc ngành sản xuất công nghệ muốn chuyển ra khỏi Trung Quốc. Họ không thể chịu được rủi ro tiếp tục gián đoạn nguồn cung và họ muốn kiểm soát tốt hơn khả năng phục vụ khách hàng".

"Như đã nói, quy mô của Trung Quốc sẽ không dễ nhân rộng, và do đó, quá trình chuyển đổi sẽ mất thời gian và đòi hỏi đầu tư", bà Lisa nhận định. 

Nhiệm kỳ của Cook tại Apple trùng với giai đoạn mối quan hệ của công ty với Trung Quốc ngày càng sâu sắc. Cook gia nhập Apple vào năm 1998, một vài năm trước khi công ty bắt đầu sản xuất các sản phẩm tại Trung Quốc. Ông đã giúp xây dựng và quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu của mình với tư cách là COO trước khi trở thành người đứng đầu hãng vào năm 2011. Ông đã có một số chuyến thăm công khai đến Trung Quốc với tư cách là Giám đốc điều hành, minh chứng cho tầm quan trọng của đất nước này đối với Apple. 

Apple có thể sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng khi Trung Quốc vẫn tuân theo các biện pháp phòng chống dịch. Tuy nhiên, Apple có thể đang thực hiện một số biện pháp tự bảo vệ mình. Tờ Wall Street Journal đưa tin vào đầu năm nay rằng công ty đang tìm cách thúc đẩy sản xuất ở các nước như Việt Nam và Ấn Độ khi Trung Quốc duy trì chính sách "zero-Covid".

Trong cuộc gọi gần đây của công ty, Tim Cook nhấn mạnh dấu ấn sản xuất rộng lớn hơn của Apple. Ông nói: "Chuỗi cung ứng của chúng tôi thực sự mang tính toàn cầu và vì vậy các sản phẩm được sản xuất ở khắp mọi nơi. CEO apple nói thêm rằng: "Chúng tôi tiếp tục xem xét việc tối ưu hóa. Chúng tôi luôn học hỏi điều gì đó mỗi ngày và thực hiện các thay đổi."

Tuy nhiên, Trung Quốc đã dành nhiều năm để thúc đẩy sự kết hợp giữa sản xuất, tài năng kỹ thuật địa phương và một hệ sinh thái chuỗi cung ứng gắn kết sẽ khó có thể tái tạo ở những nơi khác. Như Cook đã nói trong một cuộc phỏng vấn năm 2015: "Ở Mỹ, bạn có thể sử dụng mọi công cụ và đặt chúng trong căn phòng chúng ta đang ngồi. Còn ở Trung Quốc, chúng ta cần nhiều hơn thế".

Bryan Ma, Phó chủ tịch nghiên cứu thiết bị tại công ty tình báo thị trường IDC, cho biết "áp lực ngày càng tăng trong việc đa dạng hóa việc lắp ráp sản phẩm bên ngoài Trung Quốc, nhưng việc này không dễ dàng, bởi mối quan hệ khăng khít với các nhà cung cấp linh kiện là lý do để các nhà sản xuất ở lại Trung Quốc".

"Tôi chắc chắn rằng các nhà cung cấp sẽ xem xét các lựa chọn của họ, đặc biệt là khi các chính phủ treo cổ phiếu ưu đãi cho việc lắp ráp trong nước", Ông Ma nói thêm. "Nhưng nếu toàn bộ chuỗi cung ứng không di chuyển theo họ, thì hậu cần của việc chuyển linh kiện đến các cơ sở lắp ráp sẽ trở thành một thách thức."

Trung Quốc là thị trường lớn của Apple 

Điều phức tạp hơn nữa đối với Apple là thực tế Trung Quốc là thị trường lớn nhất của họ bên ngoài Mỹ.  Theo Amber Liu, nhà phân tích điện thoại thông minh tại công ty nghiên cứu công nghệ Canalys trụ sở Thượng Hải cho hay, Apple hiện chiếm 18% thị trường điện thoại thông minh Trung Quốc và Trung Quốc chiếm gần một phần tư doanh số bán hàng toàn cầu của Apple.

Gad Allon, giám đốc chương trình quản lý và công nghệ tại Đại học Pennsylvania, người có nghiên cứu tập trung vào chuỗi cung ứng, cho biết, Trung Quốc là "nơi có một phần quan trọng của thị trường tăng trưởng". Ông nói: “Apple có nhiều lý do để không rời bỏ Trung Quốc. Trong khi đó, nhiều dấu hiệu cho thấy họ có thể đang lo lắng về nhu cầu trong nước. Tuần này Apple đã giảm giá cho khách hàng Trung Quốc lên tới 600 nhân dân tệ (89 USD) đối với các mẫu iPhone mới nhất của mình trong thời gian có hạn. Thật hiếm khi Apple đưa ra các chương trình khuyến mãi như vậy.

Rủi ro tiếp diễn

Chính sách đóng cửa phòng dịch không phải là sự gián đoạn duy nhất Apple có thể gặp phải ở Trung Quốc. 

Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington về Đài Loan (Trung Quốc) đã leo thang đáng kể trong những tuần gần đây. Trong khi Đài Loan cũng là trụ sở chính của một số nhà cung cấp chính cho Apple, bao gồm Foxconn, Pegatron, Wistron, và đã trở thành trung tâm toàn cầu cho các chip bán dẫn được sử dụng trong hầu hết các thiết bị điện tử. 

Paul Triolo, phó chủ tịch cấp cao của công ty cố vấn chiến lược Dentons Global, nói với CNN Business nói: “Bất kỳ sự gián đoạn nào của chuỗi cung ứng Đài Loan cũng sẽ có tác động rất lớn đến hoạt động của Apple. Hiện tại, Apple dường như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đi đúng hướng. Allon cho biết: “Trung Quốc đã trở nên đắt đỏ hơn trong vài năm qua, nhưng những gì đã xảy ra trong năm ngoái khiến tình hình của hãng trở nên biến động hơn”. Ông nói tiếp: "Phải nói rằng, trong giai đoạn này, không thể tìm được những nơi có đủ nguồn lực và năng lực để có thể cung cấp những gì Apple cần."