Theo Bộ Công Thương, việc đưa con số kim ngạch xuất khẩu dự kiến năm 2021 cùng với dự báo nhập siêu khoảng 2 tỷ USD dựa trên số liệu thực hiện 3 quý đầu năm 2021 và đánh giá, dự báo tình hình các tháng cuối năm 2021.

Thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy, tính đến hết quý III/2021, kim ngạch xuất khẩu cả nước đạt 240,6 tỷ USD, tăng 18,8% so với cùng kỳ 2020. Thế nhưng, nhập khẩu tăng cao hơn so với xuất khẩu với kim ngạch đạt gần 243,2 tỷ USD, tăng 30,8% so với cùng kỳ. Đáng lưu ý, tính đến hết quý III/2021, cán cân thương mại đang ở trạng thái nhập siêu với mức nhập siêu gần 2,6 tỷ USD.

Giải thích thêm về vấn đề này, Bộ Công Thương nêu rõ: Thời điểm đầu quý III/2021 còn nhiều yếu tố dự báo khó khăn cho xuất nhập khẩu hàng hóa những tháng còn lại của năm 2021. Ở trong nước, hoạt động phục hồi sản xuất kinh doanh vẫn phụ thuộc vào diễn biến dịch COVID-19. Nhiều khu công nghiệp, nhà máy sản xuất lớn có thể bị ảnh hưởng do đứt gãy nguồn cung cho sản xuất, có thể ảnh hưởng đến việc hoàn thành các đơn hàng.

Không những thế, vấn đề lao động cũng là khó khăn, có thể xảy ra cục bộ do dịch bệnh. Ở phía Bắc, nguy cơ dịch COVID-19 có thể lan rộng trong cuối năm, ảnh hưởng tới nguồn cung hàng hóa xuất khẩu.

Trên thế giới, dù thương mại toàn cầu phục hồi so với năm 2020 nhưng vẫn phụ thuộc nhiều vào diễn biến dịch bệnh và tốc độ tiêm vaccine; xung đột thương mại giữa các nước lớn vẫn chưa được xử lý dứt điểm, tác động khó lường đến xuất nhập khẩu của Việt Nam. Cùng với đó, các biện pháp bảo hộ xuất hiện ngày càng nhiều, giá hàng hóa, nhất là các loại nguyên liệu cơ bản tăng rất mạnh, tác động lên giá trị hàng hóa nhập khẩu.

Mặc dù vậy, hoạt động xuất khẩu những tháng cuối năm đạt kết quả rất tích cực so với dự báo nhờ những quyết sách của Chính phủ về đẩy nhanh tiêm vaccine và mở cửa nền kinh tế. Nghị quyết 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 ban hành quy định tạm thời về "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19" được coi là cú hích cho sản xuất, xuất khẩu phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ.

Trước những bước tiến nhanh trong tiêm chủng, các rào cản được tháo gỡ nên từ tháng 10, xuất khẩu liên tục tăng mạnh, tháng sau tăng cao hơn nhiều so với tháng trước. Xuất khẩu tháng 10 đạt gần 29 tỷ USD, tháng 11 đạt gần 31,9 tỷ USD và xuất khẩu đạt mức cao nhất 34,6 tỷ USD trong tháng 12.

Bộ Công Thương khẳng định: Nhờ xuất khẩu tăng mạnh, cao hơn nhiều so với nhập khẩu trong quý IV đã giúp cán cân thương mại chuyển từ nhập siêu 2,55 tỷ USD thời điểm cuối quý III sang xuất siêu hơn 4 tỷ USD vào thời điểm cuối năm 2021.