Bất ổn trong lĩnh vực ngân hàng không làm giảm nhu cầu đối với cổ phiếu, khi chỉ số chứng khoán thế giới MSCI tăng 7% từ đầu năm đến nay.

Những hy vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các ngân hàng trung ương khác có thể sớm tạm dừng chu kỳ tăng lãi suất mạnh nhất trong nhiều thập niên đã hỗ trợ thị trường chứng khoán ngay cả khi tâm lý nhà đầu tư bấp bênh liên quan đến sự sụp đổ của hai ngân hàng Mỹ và ngân hàng UBS tiếp quản Credit Suisse gần đây.

Tuy nhiên, những “gợn sóng” đang dần xuất hiện trên thị trường chứng khoán thế giới.

Tín dụng thắt chặt hơn

Nhiều khách hàng đã rút tiền gửi từ các ngân hàng khu vực của Mỹ và cú sốc từ việc giới chức Thụy Sĩ xóa sổ lượng trái phiếu trị giá 17 tỷ USD của Credit Suisse đã gây náo loạn một thị trường vốn được coi là trọng điểm cho nguồn vốn ngân hàng châu Âu.

Các nhà phân tích cho rằng điều này làm suy yếu khả năng cho các công ty vay tiền của các ngân hàng. Các cuộc khảo sát của ngân hàng trung ương cho thấy các ngân hàng Mỹ và châu Âu đã thắt chặt các tiêu chuẩn cho vay, vốn là một yếu tố dự báo về hoạt động ảm đạm của thị trường chứng khoán.

Khi nguồn tài chính khan hiếm hơn, các công ty phải trả nhiều tiền hơn cho các khoản vay, làm ảnh hưởng đến lợi nhuận và giá cổ phiếu.

Jason Da Silva, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại ngân hàng Arbuthnot Latham ở London, cho biết việc thắt chặt các tiêu chuẩn cho vay có xu hướng tương quan với suy thoái và thị trường chứng khoán có xu hướng giảm trong thời kỳ suy thoái. Đây không phải là một dấu hiệu tốt.

Hoạt động sản xuất chậm lại

Suy thoái bắt đầu tại Mỹ có xu hướng lan dần sang phần còn lại của thế giới và thị trường chứng khoán toàn cầu.

Chỉ số sản xuất của Viện Quản lý nguồn cung Mỹ (ISM), một chỉ dấu hàng đầu về hoạt động kinh tế, đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 5/2020 trong tháng 3/2023 và là tháng thứ năm sụt giảm liên tiếp.

Nhà kinh tế thị trường cấp cao Oliver Allen của Capital Economics cho biết dữ liệu trên cho thấy một cuộc suy thoái sắp xảy ra ở Mỹ và các nền kinh tế tiên tiến khác. Sự sụt giảm đó sẽ bắt đầu gây sức ép lên các tài sản mang tính rủi ro như chứng khoán.

Cổ phiếu công nghệ có lợi thế

Mức tăng trên thị trường chứng khoán kể từ đầu năm 2023 đến nay chủ yếu đến từ cổ phiếu ngành công nghệ, một ngành có thể không tránh khỏi ảnh hưởng của suy thoái kinh tế.

Cổ phiếu ngành công nghệ, chỉ số phụ lớn nhất của chỉ số chứng khoán thế giới MSCI, đã tăng 20% từ đầu năm đến nay, trong khi các lĩnh vực lớn khác như ngân hàng, chăm sóc sức khỏe và năng lượng không thay đổi hay thậm chí giảm.

Chỉ số S&P 500 của Mỹ đã tăng 7% trong quý 1 năm 2023, mức tăng này vẫn luôn được duy trì cho đến nay. Ngân hàng Citi lưu ý bảy cổ phiếu công nghệ có vốn hóa lớn đóng góp tới 92% mức tăng trong quý I/2023 cho S&P 500.

Stuart Kaiser, người đứng đầu bộ phận chiến lược giao dịch cổ phiếu Mỹ của Citigroup, cho biết các nhà đầu tư coi các công ty công nghệ lớn, thường có bảng cân đối kế toán mạnh và nợ thấp, như một lá chắn chống lại tình trạng siết chặt tín dụng.

Tuy nhiên, trong một cuộc suy thoái sâu hơn, Kaiser cảnh báo rằng các nhà quản lý tài chính có thể sẽ bán cổ phiếu công nghệ với giá rẻ hơn, vì đó là bước đi cần thiết.

Chao đảo tài chính

Nghiên cứu của Morgan Stanley cho thấy tháng 3/2023 là tháng đầu tiên sau 20 năm cổ phiếu ngành tài chính giảm từ 10% trở lên và chỉ số chứng khoán thế giới MSCI không giảm.

Graham Secker, trưởng bộ phận chiến lược về chứng khoán châu Âu của Morgan Stanley, cho biết mối quan hệ lịch sử này có thể đã chững lại vì thị trường không tin rằng sự lây lan của lĩnh vực tài chính sẽ ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế rộng lớn hơn.

Florian Ielpo, người đứng đầu bộ phận vĩ mô tại tập đoàn ngân hàng Lombard Odier, cảnh báo rằng những rắc rối trong ngành ngân hàng vẫn có thể kéo chứng khoán đi xuống. Các ngân hàng có thể sẽ cho vay ít hơn, ngoài ra chi phí tín dụng cao hơn sẽ làm giảm thu nhập, dẫn đến thúc đẩy những người nắm giữ cổ phần chuyển hướng phân bổ sang trái phiếu.

Đường cong lợi suất

Sự đảo ngược đường cong lợi suất được coi là chỉ báo cho suy thoái kinh tế. Tháng 3/2023 là tháng đánh dấu sự đảo ngược đường cong lợi suất sâu nhất trong 42 năm, trong đó lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ cao hơn so với lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm.

Theo nghiên cứu của Barclays, kể từ năm 1967, sự đảo ngược đường cong lợi suất đã xảy ra 15 tháng trước khi xảy ra suy thoái.

Mặc dù chứng khoán có thể tăng khi đường cong lợi suất đảo ngược, song mức tăng này thường không được duy trì. Theo Barclays, S&P 500 đạt đỉnh chu kỳ chỉ bốn tháng trước khi suy thoái kinh tế Mỹ bắt đầu.