Căng thẳng giữa Nga và Ukraine là cú sốc với thị trường tài chính quốc tế và tác động mạnh đến giá cả hàng hóa. Nhưng cuộc xung đột này lại có ảnh hưởng rất nhỏ đến nền kinh tế Việt Nam, ông Michael Kokalari, Chuyên gia Kinh tế trưởng của VinaCapital nêu nhận định trong báo cáo mới nhất.

"Rủi ro lớn nhất liên quan đến xung đột Nga - Ukraine là giá dầu và hàng hóa tăng cao có thể tăng lạm phát của Việt Nam lên 1-2 điểm phần trăm. Chúng tôi cũng lo ngại về khả năng giá trị đồng USD tăng đột ngột có thể khiến VND mất giá 1-2% so với đồng USD", chuyên gia nói thêm.

Lý giải cho những nhận định trên, đại diện VinaCapital cho hay Nga và Việt Nam không có nhiều mối liên hệ kinh tế trực tiếp. Quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Nga đạt khoảng 3,2 tỷ USD, chiếm chưa đến 1% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam. Ngoài ra, chưa đến 4% khách người Nga du lịch đến VIệt Nam trước COVID-19.

Khoảng 10% lượng than nhập khẩu của Việt Nam là từ Nga. Nước này cũng là nhà cung cấp than lớn thứ ba cho Việt Nam, sau Australia và Indonesia.

Mặc dù Việt Nam sản xuất một lượng đáng kể dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và than đá, nhưng vẫn phải nhập khẩu.

Phân tích thêm, chuyên gia cho rằng việc giá dầu tăng cao cũng sẽ chuyển hướng thu nhập của người dân từ chi tiêu cho hàng tiêu dùng vào chi tiêu cho xăng dầu. Điều này sẽ ảnh hưởng phần nào đến tăng trưởng GDP trong năm nay. 

Giá năng lượng tăng cao sẽ là lực cản với kinh tế Việt Nam. Ngoài ra việc mở cửa hoàn toàn du lịch nước ngoài có thể bị trì hoãn là các yếu tố khiến VinaCapital hạ dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam năm nay 1 điểm phần trăm xuống 6,5%.

Giá xăng dầu có thể tiếp tục tăng

Dự báo về lạm phát, chuyên gia cho rằng lạm phát của Việt Nam sẽ tăng nhẹ năm nay và chủ yếu do giá dầu tăng cao.

Giá dầu toàn cầu tăng gần 40% sau căng thẳng Nga - Ukraine và có thời điểm tăng gần 70% so với đầu năm trước khi giảm trở lại. Giá xăng dầu bán lẻ của Việt Nam đã tăng gần 20% so với đầu năm tại thời điểm Nga tấn công Ukraine.

Giá xăng dầu ở Việt Nam nhìn chung diễn biến phù hợp với giá thế giới, mặc dù có độ trễ. Vì vậy VinaCapital dự báo giá xăng dầu ở Việt Nam có thể tăng thêm 30% nữa trong những tháng tới. Nếu kịch bản này xảy ra, VinaCapital dự báo lạm phát của Việt Nam sẽ tăng khoảng 1,5 điểm phần trăm do giá dầu toàn cầu tăng vọt kể từ thời điểm Nga tấn công Ukraine.

Báo cáo mới nhất của Tổng cục Thống kê cho thấy CPI của Việt Nam tháng 2 tăng 1,42% so với cùng kỳ năm trước. Tập đoàn dự báo do giá dầu tăng cao, lạm phát sẽ khoảng 3% năm nay, vẫn thấp hơn mục tiêu 4% của Chính phủ.

Chuyên gia cũng đề cập thêm về giá của các loại hàng hóa cơ bản khác không ảnh hưởng quá nhiều đến CPI Việt Nam là lúa mì và kim loại công nghiệp. 

Cụ thể, giá lúa mì tăng khoảng 50% kể từ khi Nga tấn công Ukraine. Nhưng lúa mì và các loại ngũ cốc khác đóng góp rất nhỏ vào rổ tính CPI của Việt Nam. 

Trong khi đó giá gạo, chiếm hơn 3% CPI của Việt Nam hầu như không thay đổi trong những tuần gần đây. Khoảng 20% chi phí sản xuất lúa gạo là phân bón, nhưng giá phân bón ở Việt Nam cũng không biến động nhiều kể từ khi căng thẳng Nga – Ukraine leo thang.

Ngoài ra, giá kim loại công nghiệp đã tăng trên khắp thế giới, nhưng tại thời điểm báo cáo này được viết, giá thép - cho đến nay vẫn là kim loại công nghiệp quan trọng nhất ở Việt Nam - chỉ tăng khoảng 6% kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukranie.

VND khó mất giá nhiều hơn 2% 

Kinh tế trưởng VinaCapital cho rằng các yếu tố cơ bản hỗ trợ giá trị cho đồng VND vẫn mạnh trong năm 2022. Vì vậy trước khi xảy ra sự kiện Nga tấn công Ukraine, tập đoàn đã kỳ vọng VND tăng giá 2-3% trong năm nay. 

Ngoài ra, dòng vốn FDI tăng khoảng 8% so với cùng kỳ năm ngoái trong 2 tháng năm 2022 lên 2,7 tỷ USD và thặng dư thương mại của Việt Nam có khả năng phục hồi từ 1% GDP năm 2021 lên 4-5% GDP.

Thặng dư thương mại của Việt Nam đã giảm bởi COVID-19 vào năm 2021 vì các công ty FDI không thể vận hành các nhà máy của họ hết công suất trong năm, nhưng theo khảo sát PMI, các đơn đặt hàng xuất khẩu của các công ty tăng mạnh trong những tháng gần đây.

Về rủi ro VND mất giá, VinaCapital cho rằng rủi ro bắt nguồn từ những yếu tố bên ngoài không liên quan đến Việt Nam. Khi Nga lần đầu tiên tấn công Ukraine, chỉ số DXY lúc đầu tăng hơn 1,5%, được thúc đẩy bởi việc mua đồng USD "trú ẩn an toàn", nhưng sau đó nhanh chóng giảm xuống. Tuy nhiên gần đây ngày càng gia tăng lo ngại việc loại Nga ra khỏi hệ thống SWIFT dẫn đến hậu quả không mong muốn là cản trở nghiêm trọng tính thanh khoản của đồng USD trên thị trường nước ngoài. Những lo ngại đó đã nhanh chóng đẩy giá trị đồng USD lên.

VinaCapital nhận định nguy cơ đồng USD tăng giá đột ngột có thể gây ra sự gián đoạn trên thị trường ngoại hối, VND có thể mất giá 1-2%. Tuy nhiên tập đoàn không cho rằng VND sẽ mất giá nhiều hơn 2% vì những điểm mạnh cơ bản của VND đã đề cập ở trên. Hơn nữa Fed khả năng can thiệp để làm dịu thị trường tiền tệ nếu tình hình xấu đi nhiều hơn dự đoán.

"Việc Nga tấn công Ukraine có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam. Hai rủi ro lớn nhất trước mắt là giá dầu toàn cầu tăng cao sẽ đẩy lạm phát của Việt Nam tăng 1-2% và VND giảm giá 1-2% so với đồng USD", ông Michael Kokala kết luận trong báo cáo.