COVID-19 làm thay đổi sâu sắc bức tranh nợ xấu ngân hàng tại Việt Nam

14:10 | 11/01/2021 Doanh Nhân Việt Nam trên Doanh Nhân Việt Nam trên
Chia sẻ
COVID-19 đã trở thành nhân tố ảnh hưởng lớn nhất tới nền kinh tế và làm thay đổi sâu sắc bức tranh nợ xấu ngân hàng tại Việt Nam.
Vietnambiz.vn đưa ra thông tin nợ xấu ngân hàng trên báo cáo là phần nổi của tảng băng chìm, tiềm ẩn rủi ro trong năm 2021. Trang tin này trích dẫn đánh giá của , chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cho rằng năm 2020, COVID-19 đã trở thành nhân tố ảnh hưởng lớn nhất tới nền kinh tế và làm thay đổi sâu sắc bức tranh nợ xấu ngân hàng tại Việt Nam. Hoạt động kinh doanh giảm sút, thiếu hụt dòng tiền đã khiến nhiều cá nhân, doanh nghiệp không có khả năng trả nợ, kéo theo nợ xấu tại các ngân hàng tăng mạnh.
 
 
COVID-19 làm thay đổi sâu sắc bức tranh nợ xấu ngân hàng tại Việt Nam - ảnh 1
Nợ xấu ngân hàng có nhiều biến động khôn lường do ảnh hưởng của dịch bệnh
 
Nợ xấu trên sổ sách hiện tại không tiêu biểu cho tình hình nợ xấu thực tế vì Thông tư 01 cho phép các ngân hàng cơ cấu lại và không chuyển nhóm nợ.
 
Vietnambiz.vn đưa ra đánh giá của công ty chứng khoán VCBS, dư nợ tái cơ cấu tại các ngân hàng đang ghi nhận sự phục hồi tốt. Trong quí III, nhiều ngân hàng không ghi nhận sự gia tăng của dư nợ tái cơ cấu. Một phần khách hàng tái cơ cấu theo Thông tư 01 đã có dòng tiền và thực hiện trả lãi trở lại sau khi được giãn thời hạn trả lãi ở thời điểm quí II/2020.
 
Chuyên gia của VCBS dự báo sau khi thông tư trên hết hiệu lực, tỷ lệ nợ xấu toàn ngành sẽ tăng từ 0,5 đến 1 điểm %  và có mức độ phân hóa mạnh giữa các ngân hàng tùy thuộc vào chất lượng tài sản.
 
Tính đến cuối tháng 9, BIDV tiếp tục giữ vị trí "quán quân" về nợ xấu với 22.526 tỷ đồng, tăng 15,5% so với cuối năm trước. Hai "ông lớn" khác là VietinBank và Vietcombank đứng lần lượt ở ví trí thứ hai và thứ tư với quy mô nợ xấu là 18.048 (tăng gần 67%) và 7.885 tỷ đồng (tăng gần 36%)
 
Ở vị trí thứ ba, đồng thời cũng là ngân hàng tư nhân có nhiều nợ xấu nhất tính đến cuối quý III thuộc về VPBank với 10.147 tỷ đồng (tăng 15,3%).
 
Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng không phải tất cả các khoản vay được tái cơ cấu sẽ chuyển thành nợ xấu. Tuy nhiên, nhiều khả năng nợ xấu tiếp tục gia tăng trong thời gian tới do ảnh hưởng của đại dịch và vượt ngưỡng 3,0% do NHNN đặt ra vào năm 2021.
 
Nhiều chuyên gia kinh tế cũng cùng chung nhận định cho rằng rủi ro về nợ xấu vẫn là thách thức lớn đối với ngành ngân hàng trong thời gian tới.
 
Chuyên gia Cấn Văn Lực chia sẻ: "Dưới tác động từ COVID tăng trưởng tín dụng tương đối thấp, tiềm ẩn nợ xấu đã và đang tăng lên. Nợ xấu nội bảng có thể ở mức 3% cuối năm 2020 và nợ xấu còn có thể tăng hơn nữa trong năm 2021 (từ 3,5 đến 4 điểm %) do tác động của nền kinh tế tới ngân hàng có độ trễ… Tôi kì vọng NHNN sẽ sửa đổi Thông tư 01 theo hướng có lộ trình để nợ xấu không bị quá sốc với nền kinh tế, ngân hàng và doanh nghiệp bằng các hình thức như giữ nguyên nhóm nợ. Nhưng cũng không nên để trong thời gian quá dài sẽ kéo theo tình trạng tâm lý ỉ lại"", vietnambiz.vn trích dẫn.
 
Nói thêm về vấn đề nợ xấu, ông Lực cho rằng Nghị quyết 42 sau ba năm thực hiện đã cho những kết quả ban đầu tích cực, sau hơn 3 năm thực hiện, nợ xấu xử lý bình quân mỗi tháng tăng gấp đôi. Tuy nhiên, nhưng các vấn đề như thu giữ tài sản, thanh lí, đấu giá phát mại, vẫn còn vô cùng khó khăn.
 
"Một trong những nguyên nhân là sự kết hợp giữa các bộ ngành địa phương vẫn chưa được tốt. Vào tháng 8/2022, Nghị quyết 42 hết hiệu lực thì nên ban hành một luật về xử lý nợ xấu để đảm bảo tính tự tôn pháp luật, hiệu quả cao hơn", ông Lực đề xuất
 
 Mặt khác, theo ông Nguyễn Trí Hiếu, ngoài những luật quy định về xử lý nợ cũng cần xác định vấn đề tăng vốn của các ngân hàng là quan trọng nhất là nhóm có vốn lớn của Nhà nước. Nguồn vốn đủ dày sẽ là bộ đệm an toàn, giảm độ rủi ro trong hoạt động của ngân hàng.
 
"Tôi đề xuất Chính phủ nên xem xét bỏ đi quy định tỷ lệ sở hữu tối đa của Nhà nước phải ít nhất 65% khiến các nhà đầu tư nước ngoài không dám nhảy vào", ông Hiếu nói.
 
Theo Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tổng số nợ cơ cấu lại tại các ngân hàng tính đến cuối tháng 11/2020 vào khoảng 340.000 tỷ đồng.
 
BNEWS vừa đưa ra thống kê chi tiết về tình hình nợ xấu. Theo đó, kết thúc quý III/2020, nhiều ngân hàng ghi nhận lãi lớn từ hoạt động kinh doanh. Tuy vậy, một số phân tích cho rằng, trừ các ngân hàng có tài sản tương đối bền vững, an toàn, một số ngân hàng vẫn báo lãi lớn là do chưa mạnh tay trích lập dự phòng. Rủi ro nợ xấu của các ngân hàng vẫn còn hiện hữu và có thể bộc lộ rõ hơn trong năm 2021.
 
COVID-19 làm thay đổi sâu sắc bức tranh nợ xấu ngân hàng tại Việt Nam - ảnh 2
Rủi ro nợ xấu của các ngân hàng vẫn còn hiện hữu và có thể bộc lộ rõ hơn trong năm 2021.
 
 
Thống kê của Công ty cổ phần FiinGroup trong báo cáo FiinPro Digest mới đây cho thấy, trong quý III/2020, tổng thu nhập hoạt động của 21 ngân hàng niêm yết tăng 12,6% so với quý II/2020 và 10,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận sau thuế của các ngân hàng niêm yết giảm nhẹ 1% so với quý II/2020 và tăng 6,5% so với cùng kỳ.
 
Nguyên nhân chính là chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng mạnh 29,5% so với quý II/2020 và tăng 19,8% so với cùng kỳ. Việc này cho thấy các ngân hàng đã mạnh tay hơn trong việc trích lập dự phòng trong quý III/2020, sau khi chi phí dự phòng rủi ro tín dụng giảm 15,9% trong quý II/2020 so với quý I/2020.
 
Tuy vậy, Fiin Group cũng cho rằng, dự phòng rủi ro vẫn chưa phản ánh đầy đủ tác động của dịch COVID-19 lên lợi nhuận do các ngân hàng được giữ nguyên nhóm nợ cho các khoản vay bị ảnh hưởng bởi COVID-19 theo nội dung của Thông tư 01/2020/TT-NHNN quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch COVID-19  và chỉ phải trích lập tương ứng.
 
Tính cho cả giai đoạn 9 tháng năm 2020, lợi nhuận sau thuế của khối ngân hàng vẫn tăng trưởng mạnh ở mức 10,2% và mức tăng trưởng của tổng thu nhập hoạt động tăng 9,7% so với cùng kỳ năm trước.
 
Thực tế, tác động của đại dịch COVID-19 tới chất lượng tài sản của các nhà băng đã làm bộc lộ những tiềm ẩn của vấn đề nợ xấu.
 
Thống kê từ báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2020 của 27 ngân hàng của Công ty cổ phần Chứng khoán An Bình (ABS) cho thấy, tổng nợ xấu nội bảng của những ngân hàng này tại ngày 30/9/2020 là hơn 111.000 tỷ đồng, tăng 29,5% so với đầu năm, với nợ nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn)  tăng mạnh 70%.
 
Trong số 27 ngân hàng, chỉ có 4 ngân hàng có nợ xấu nội bảng giảm là Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank), Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), Ngân hàng TMCP Quốc dân (NCB) và Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex (PGBank).
 
Trong số đó, Techcombank có nợ xấu giảm mạnh nhất, từ 3.078 tỷ đồng hồi đầu năm xuống còn 1.384 tỷ đồng vào cuối tháng 9/2020 (tức giảm tới hơn một nửa). Hơn nữa, Techcombank từ ngân hàng đứng thứ 8 về số nợ xấu nội bảng đã xuống thứ 21 trong 27 ngân hàng và cũng là ngân hàng có ít nợ xấu nhất trong những ngân hàng lớn.
 
Ngoài ra, 3 ngân hàng còn lại có nợ xấu giảm nhưng không quá đột biến gồm SeABank giảm xuống 2.184 tỷ đồng (tỷ lệ nợ xấu giảm từ 2,31% xuống 2,23%); NCB giảm 1,3% xuống 720 tỷ đồng; PGBank giảm 4,5% xuống 715 tỷ đồng.
 
Đối với các ngân hàng còn lại, ABS cho rằng, mặc dù xu hướng lợi nhuận tăng nhìn chung phổ biến, song rủi ro từ nợ xấu ngày một lớn.
 
Minh Hoa