Sáng 7/4, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Hội nghị ĐBQH chuyên trách đã tiếp tục xem xét, cho ý kiến về một số vấn đề lớn cần xin ý kiến của dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên Môi trường, toàn bộ nội dung Điều 75 về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã được sửa đổi.

Quy định chung "dự án được thu hồi đất để phục vụ công trình vì lợi ích quốc gia, công cộng" đã được ban soạn thảo sửa đổi. Theo đó, những dự án được phép thu hồi đất được nêu chi tiết, như xây dựng công trình công cộng (giao thông, thủy lợi, năng lượng, bưu chính viễn thông); xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp; cơ sở văn hóa, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; cơ sở y tế, dịch vụ xã hội, cơ sở giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, ngoại giao.

Đất thực hiện dự án vì mục đích công cộng khác như như nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, công trình thăm dò, khai thác khoáng sản, dự án lấn biển, sẽ do Nhà nước thu hồi để đấu giá.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết thay đổi này nhằm quy định rõ dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng, kèm theo tiêu chí cụ thể. "Liệt kê toàn bộ các dự án được phép thu hồi đất vào trong luật giúp dự thảo cụ thể hơn rất nhiều", ông đánh giá.

Đại biểu Trần Chí Cường, Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng bày tỏ đồng tình với quy định về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trong dự án Luật. Theo đó, Nhà nước xem xét hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất để tạo điều kiện cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản có việc làm, có thu nhập, ổn định đời sống, sản xuất.

Dự thảo Luật cũng quy định rõ, khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; đồng thời phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho nhiều dự án.

Để chủ trương trên thực sự hiệu quả khi đi vào cuộc sống, hạn chế thấp nhất việc phát sinh những khó khăn, đại biểu đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các quy định cụ thể khác đảm bảo định lượng rõ hơn yếu tố “đảm bảo cuộc sống người dân bằng hoặc tốt hơn” sau khi bồi thường thu hồi đất.

Chung quan điểm về vấn đề này, đại biểu Phạm Văn Hoà, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp băn khoăn quy định chưa rõ ràng “tốt hơn" là như thế nào? Đại biểu cho rằng, nơi tái định cư phải bảo đảm như trong quy định, hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, đồng bộ theo quy hoạch chi tiết và có cấp thẩm quyền phê duyệt .

Đặc biệt, người tái định cư được quyền chọn chỗ ở trong cùng một địa bàn, cấp quận, cấp huyện hoặc cấp tỉnh để người dân có nhu cầu thiết thực.

Đồng thời, đại biểu đề nghị trước khi có quyết định phê duyệt thu hồi đất thì cần có khu tái định cư trước để người dân ổn định nơi ở.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cũng cho rằng, để đánh giá cuộc sống tốt hơn không chỉ dựa vào thu nhập, mà còn dựa trên nhiều tiêu chí, nên cần nghiên cứu rà soát để quy định một cách toàn diện.

Cơ quan soạn thảo cũng sửa đổi quy định về bồi thường, tái định cư trong dự thảo luật trình lần này. Theo Phó thủ tướng Trần Hồng Hà, người có đất bị thu hồi sẽ được bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất, cây trồng, vật nuôi, chi phí đầu tư, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và ổn định đời sống.

Khu tái định cư phải hoàn thiện điều kiện hạ tầng kỹ thuật, xã hội đồng bộ theo quy hoạch. Nếu thu hồi đất ở trung tâm thì các cơ quan phải tính toán phương án bồi thường ở vị trí có điều kiện tương tự, xen kẽ trong khu dân cư "chứ không đưa tít ra ngoại ô".

Theo kế hoạch, dự luật Đất đai sửa đổi sẽ được Chính phủ trình xin ý kiến Quốc hội lần 2 tại kỳ họp thứ 5 (khai mạc tháng 5) và xem xét thông qua tại kỳ họp cuối năm 2023.