Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản tháng 4/2023 ước đạt 4,54 tỷ USD, giảm 1,2 triệu USD so với tháng 3/2023, và so với cùng kỳ năm 2022 giảm 8,3%.

Lũy kế 4 tháng đầu năm, xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 15,66 tỷ USD, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm 2022. Tính đến hết tháng 4/2023, toàn ngành nông lâm ngư nghiệp xuất siêu 2,51 tỷ USD, giảm 37,7% so với cùng kỳ năm trước.

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong nửa đầu năm 2023 có thể giảm 28%-32%

Theo thống kê, trong tháng 4/2023, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ ước đem về 1,2 tỷ USD, tăng 5,5% so với tháng 3/2023, nhưng giảm 24,5% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ giảm mạnh là do giá nhiên liệu đầu vào, năng lượng toàn cầu vẫn ở mức cao đã tác động đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp ngành gỗ.

Bên cạnh đó, yếu tố lạm phát vẫn còn ở mức cao, chính sách tiền tệ vẫn chưa nới lỏng; kinh tế thế giới hồi phục chậm và sự sụp đổ của một số ngân hàng trên thế giới có tác động nhất định đến xu hướng thắt chặt chi tiêu mua sắm các sản phẩm không thiết yếu như gỗ và sản phẩm gỗ tại một số thị trường lớn như Mỹ, EU, khiến nhu cầu nhập khẩu giảm mạnh.

Hơn nữa, việc Trung Quốc mở cửa trở lại cũng tạo nhiều áp lực cạnh tranh đối với mặt mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ, đặc biệt là nhóm hàng đồ nội thất bằng gỗ của Việt Nam.

Ngoài ra, phòng vệ thương mại giữa các quốc gia có nhiều diễn biến phức tạp. Ngành gỗ đối mặt với các vụ kiện về ván dán và các vụ điều tra về mặt hàng tủ bếp và bàn trang điểm đối với thị trường Mỹ. 

Trao đổi thêm với phóng viên DNVN, ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho biết: “Phía Hiệp hội cùng các doanh nghiệp có sản phẩm xuất khẩu vào Mỹ đang tích cực hợp tác điều tra với DOC (Bộ Thương mại Hoa Kỳ). Hy vọng rằng điều tra này kết quả điều tra sẽ không bất lợi cho phía Việt Nam. Ngay cả với gỗ dán, DOC cũng hoãn rất nhiều lần trong việc đưa ra phán quyết cuối cùng. Họ cũng đã cử 2 phái đoàn sang Việt Nam kiểm toán, thanh tra tại chỗ nhưng chưa tìm được dấu hiệu nào cho sự gian lận."

Cuối tháng 3 vừa qua, nguồn tin từ Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) cho biết, DOC đã thông báo gia hạn thời gian ban hành kết luận cuối cùng vụ việc điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp đối với gỗ dán sử dụng nguyên liệu gỗ cứng nhập khẩu từ Việt Nam. Đây là lần thứ sáu DOC thông báo gia hạn. Theo đó, kết luận cuối cùng dự kiến được ban hành vào ngày 2/5/2023.

“Không có bằng chứng về việc doanh nghiệp gỗ dán Việt Nam gian lận, né tránh thuế hay sử dụng sản phẩm mà có xuất xứ từ Trung Quốc hoặc rất nhiều bộ phận của một sản phẩm nhập từ Trung Quốc lắp lắp lại ở Việt Nam để né tránh thuế” - ông Hoài khẳng định. 

Tuy nhiên, các doanh nghiệp còn thiếu kinh nghiệm và thận trọng nên làm các văn bản phản biện chưa tốt, các số liệu còn có độ vênh, chưa nhất quán. Về vấn đề này, phía Hiệp hội đã hướng dẫn, nhắc nhở doanh nghiệp tích cực hợp tác điều tra, phản biện nhất quán các số liệu. Đồng thời cần áp dụng các phần mềm kế toán hiện đại, có độ tin cậy cao để có thể xuất trình các tài liệu cho bên điều tra. 

Cùng với đó, cũng theo ông Hoài, doanh nghiệp ngành gỗ còn khó khăn trong việc tiếp cận vốn, lãi suất ngân hàng và chi phí đầu vào vẫn ở mức cao. Nhiều doanh nghiệp còn đang trong tình trạng thiếu đơn hàng do nhu cầu yếu từ các thị trường tiêu thụ chính. Vì vậy, các doanh nghiệp vẫn phải tìm mọi biện pháp để duy trì sản xuất, giữ chân lao động để chờ tình hình khởi sắc hơn.

Với tốc độ tăng trưởng như hiện tại, Bộ NN&PTNT dự báo kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong nửa đầu năm 2023 sẽ giảm từ 28% đến 32% so với cùng kỳ năm 2022.

Không chỉ kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản giảm sâu, mà theo thống kê, kim ngạch thủy sản cũng giảm đáng kể. Trong tháng 4/2023, giá trị xuất khẩu thủy sản chỉ đạt 800 triệu USD, giảm 28,6% so với tháng 4/2022.

Riêng nhóm hàng nông sản và chăn nuôi lại chứng kiến kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh. Cụ thể, trong tháng 4/2023, nhóm nông sản đạt 2,33 tỷ USD, tăng 24%; chăn nuôi đạt 41 triệu USD, tăng 46,7% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Trong 4 tháng, một số mặt hàng nông sản có giá trị xuất khẩu cao hơn cùng kỳ năm trước, gồm: Cà phê 1,7 tỷ USD, tăng 2,5%; rau quả 1,39 tỷ USD, tăng 19,4%; hạt điều 942 triệu USD, tăng 3,4%; thịt, phụ phẩm 45 triệu USD, tăng 63,7%.... Đặc biệt, xuất khẩu gạo trong 4 tháng đầu năm đạt giá trị 1,56 tỷ USD, tăng 54,5% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, cũng có những mặt hàng có giá trị xuất khẩu giảm, như: Cao su 684,8 triệu USD, giảm 20,1%; chè đạt 50 triệu USD, giảm 5,8%; hồ tiêu đạt 325 triệu USD, giảm 10,2%; sắn và sản phẩm sắn đạt 453 triệu USD, giảm 12,1%; cá tra đạt 558 triệu USD, giảm 39,9%; tôm đạt 843 triệu USD, giảm 39,6%

Các thị trường xuất khẩu dự báo tiếp tục đối diện khó khăn

Theo Bộ NN&PTNT, nguyên nhân tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản giảm và thị trường xuất khẩu tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn là do kinh tế toàn cầu năm 2023 dự báo tăng trưởng chậm lại; ảnh hưởng từ xung đột quân sự Nga - Ukraine; lạm phát cao tại một số nước trên thế giới, trong đó có những thị trường nhập khẩu nông sản lớn của Việt Nam (Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc...), làm giảm nhu cầu tiêu dùng, nhu cầu nhập khẩu giảm. 

Bên cạnh đó, nhiều nước đẩy mạnh xuất khẩu nông sản và tăng nguồn cung trên thị trường; trong khi lượng hàng tồn nhập khẩu 2022 của một số thị trường tiêu thụ lớn như Hoa Kỳ, EU… còn lớn khiến, nhiều doanh nghiệp chưa ký được đơn hàng xuất khẩu mới. Giá nguyên liệu vật tư đầu vào phục vụ sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản biến vẫn đang ở mức cao, ảnh hưởng đến điều tiết, quản trị sản xuất kinh doanh và tác động đến thu nhập của nông dân, lợi nhuận của doanh nghiệp.

Trong thời gian tới tình hình thế giới vẫn còn diễn biến phức tạp, vì vậy Bộ NN&PTNT khuyến cáo các doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh, trong đó tập trung vào tiêu chí giá sản phẩm phải tốt; sản phẩm phải phù hợp với thị hiếu; sản phẩm phải đạt chất lượng và có chính sách hậu mãi tốt. Song song với đó là tái cấu trúc, tổ chức lại sản xuất của doanh nghiệp, trong đó chú trọng đổi mới công nghệ, hoàn thiện hệ thống quản trị sản xuất, nâng cao tính hiệu quả, chất lượng nguồn nhân lực. Đẩy mạnh sản xuất sản phẩm sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước để giảm giá thành, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm.

Về phía cơ quan chức năng, trong thời gian tới Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát triển thị trường, tháo gỡ rào cản, tạo thuận lợi cho tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Cụ thể, Bộ sẽ tổ chức các hoạt động để đẩy mạnh xúc tiến thương mại nông sản với Vân Nam và Quảng Tây (Trung Quốc). Đồng thời tổ chức Diễn đàn “970” kết nối giao thương, xúc tiến tiêu thụ rau gia vị sang thị trường EU. Ngoài ra tìm kiếm cơ hội tại các thị trường khác như thuẩn bị tổ chức chuỗi sự kiện quảng bá nông sản chủ lực của Việt Nam tại Vương quốc Anh (nhân dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ Việt Nam - Anh).