Kịch bản không tưởng

Đầu năm nay, chẳng ai nghĩ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ tăng lãi suất trở lại. Song, bây giờ lại đang có ngày càng nhiều người thắc mắc rằng động lực nào sẽ buộc Fed phải làm như vậy.

Câu trả lời không quá phức tạp. Một khi giá cả bật tăng lần nữa và kỳ vọng của người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp thay đổi, ngân hàng trung ương Mỹ có thể sẽ phải tăng lãi suất.

Ngay cả vậy, các quan chức Fed vẫn có thể sẽ cực kỳ miễn cưỡng trong việc tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ, vì hầu hết họ đều phát tín hiệu rằng động thái tiếp theo sẽ là giảm lãi suất.

Tuy nhiên, các chuyên gia đang thảo luận về khả năng Fed tăng lãi suất trở lại và ít nhất là các quan chức ngân hàng trung ương cũng không hoàn toàn bác bỏ kịch bản này, theo CNBC.

Tại một sự kiện kinh tế ở thủ đô Washington hôm 18/4, ông John Williams - Chủ tịch Fed chi nhánh New York - cho biết ông không dự đoán các quan chức sẽ tăng lãi suất trở lại, nhưng ông lưu ý đây luôn là một lựa chọn.

“Bây giờ, tăng lãi suất không phải kịch bản cơ sở của tôi vì lãi suất đang ở mức phù hợp và đến một lúc nào đó, chúng tôi sẽ muốn hạ lãi suất khi lạm phát thực sự quay về mức mục tiêu 2%...”, ông Williams nói.

“Tất nhiên, bạn không bao giờ biết trước chuyện gì có thể xảy ra. Về cơ bản, nếu dữ liệu nói chúng tôi cần kéo lãi suất lên cao hơn để đạt được mục tiêu thì rõ ràng chúng tôi sẽ làm như vậy”, ông tiếp lời.

Với tư cách là lãnh đạo Fed chi nhánh New York, ông Williams được coi là một trong ba nhà hoạch định chính sách trụ cột, bên cạnh Chủ tịch Fed Jerome Powell và Phó Chủ tịch Philip Jefferson.

Nỗi lo từ quá khứ

Dữ liệu ba tháng đầu năm nay cho thấy giá cả vẫn ở mức cao và tỷ lệ lạm phát thực tế vẫn còn cách xa mục tiêu 2% của Fed.

Trong những ngày gần đây, nhiều quan chức ngân hàng trung ương nhấn mạnh rằng họ sẽ kiên nhẫn chờ đợi và tập trung vào dữ liệu. Điều đó hàm ý Fed sẽ khó có thể sớm cắt giảm lãi suất.

Hôm 16/4, ông Powell lưu ý rằng gần đây cuộc chiến chống lạm phát không xuất hiện nhiều chuyển biến tích cực. Ông lần nữa nhấn mạnh các nhà hoạch định chính sách cần thêm niềm tin trước khi tiến hành nới lỏng.

Giống như người đồng nghiệp Williams, ông Powell coi mức lãi suất hiện nay là phù hợp, ngay cả khi hầu hết các thước đo lạm phát đều dao động quanh mức 3%.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu lạm phát không chỉ đứng im một chỗ mà còn tăng cao hơn và kéo kỳ vọng của công chúng đi lên?

Ông Nicholas Colas, nhà đồng sáng lập của DataTrek Research, nhận định: “Nếu lạm phát bắt đầu tăng tốc trở lại, Chủ tịch Fed và các đồng nghiệp sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc tăng lãi suất - có thể là tăng đáng kể - hoặc có nguy cơ lặp lại sai lầm những năm 1970”.

Trong quá khứ, Fed từng tăng lãi suất để chống lạm phát, sau đó giảm quá sớm và khiến áp lực lạm phát phình to trở lại. Phạm phải sai lầm tương tự là một vấn đề nhảy cảm với Fed lúc này.

Các quan chức đã nhiều lần bày tỏ rằng họ không muốn lặp lại những sai lầm chính sách trong quá khứ, đặc biệt là giai đoạn những năm 1970.

Ông Colas cảnh báo, việc Fed tăng lãi suất ở thời điểm hiện tại sẽ là “một cú sốc thực sự” có thể gây ra thiệt hại lớn bằng cách kéo chi phí vốn lên cao và có khả năng đẩy nền kinh tế Mỹ vào suy thoái.

Vị chuyên gia viết trong lưu ý gần đây: “Tuy nhiên, nếu lạm phát bắt đầu tăng cao hơn, Fed sẽ phải cắn răng chịu đựng và chấp nhận một liều thuốc đắng hơn để đạt được mục tiêu”.

Khả năng hiện tại khá thấp

Cho đến nay, chỉ có Thống đốc Michelle Bowman đề cập đến khả năng Fed tăng lãi suất.

Trong một bài phát biểu hồi đầu tháng, bà Bowman nói: “Mặc dù đó không phải kịch bản cơ sở của tôi, tôi tiếp tục nhìn thấy rủi ro rằng tại một cuộc họp trong tương lai, chúng ta có thể cần phải tăng lãi suất chính sách nếu xu hướng hạ nhiệt của lạm phát chậm lại hoặc đảo ngược”.

Tuy nhiên, tại cuộc họp tháng 3, biểu đồ chấm thể hiện kỳ vọng lãi suất của từng thành viên Ủy ban Thị trường Mở Liên bang cho thấy không ai trong số 19 quan chức dự kiến sẽ tăng lãi suất trong thời gian tới.

Theo công cụ FedWatch của CME Group, các nhà giao dịch trên thị trường lãi suất tương lai không dự đoán Fed sẽ tiếp tục thắt chặt chính sách trong năm nay. Xác suất Fed giữ nguyên lãi suất vào khoảng 14,5%.

Song, thị trường đã phải điều chỉnh đáng kể kỳ vọng của mình do dữ liệu lạm phát gây thất vọng. Từ ít nhất 6 lần giảm lãi suất, các nhà giao dịch hiện cho rằng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ “nới tay” nhiều nhất là hai lần.

Nếu lạm phát vẫn duy trì ở mức cao hoặc tăng trở lại, kỳ vọng của thị trường sẽ tiếp tục thay đổi.