Xu hướng livestream đã diễn ra mạnh trong khoảng 2 năm gần đây khi các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo đều thi nhau livestream bán sản phẩm. Phía Lazada cho hay, Covid-19 càng giúp livetream bùng nổ, với lượng người xem tăng hơn 21 lần và số lượng lượt mua hàng qua kênh này tăng hơn 24 lần so với năm ngoái.

Trong đợt khuyến mại thường niên 9/9 năm nay, các sàn kinh doanh trực tuyến tổ chức một loạt những sự kiện livestream tương tác với khách hàng để thu hút tối đa sự chú ý của người tiêu dùng. Nổi bật nhất chính là hai chương trình đại nhạc hội livestream được phát trên ứng dụng của Lazada và Shopee trong cùng đêm 8/9. Cả hai sàn thương mại điện tử đều livestream cùng các nghệ sĩ nổi tiếng với tư cách là khách mời.

Là phương thức bán hàng phổ biến tại Trung Quốc, Hàn Quốc nhưng ở Việt Nam, các sàn thương mại điện tử chính thức đầu tư mạnh vào livestream chỉ từ năm 2019. Đây là xu hướng mua sắm kết hợp với giải trí cực kỳ được ưa chuộng trên thế giới.

Thông thường, mỗi buổi livestream có thể đạt đến hàng nghìn hàng trăm lượt xem, giúp tăng lượng đơn hàng và doanh thu lên đáng kể. Bởi người bán có thể dễ dàng giải đáp những thắc mắc của người mua, giúp họ tin tưởng và nhanh chóng đưa ra quyết định mua hàng.

Bà Trần Thanh Huyền, Giám đốc Quản lý Thương hiệu Lazada Việt Nam cho biết: "Mục đích là giúp người tiêu dùng làm quen với thương mại điện tử. Từ đó, giúp họ dịch chuyển hành vi tiêu dùng dễ dàng hơn". Đồng thời bà chia sẻ thêm, livestream có ưu điểm là người tiêu dùng dễ trao đổi, tìm hiểu sản phẩm với nhà bán hàng và giải trí. "Người tiêu dùng xem livestream nhiều hơn khi họ ở nhà và người bán hàng thì xem đây như một công cụ giúp họ đa dạng hóa nguồn thu và bù đắp sự sụt giảm doanh số những kênh truyền thống", bà Huyền nói.

Bà Vũ Thanh Quỳnh, Giám đốc truyền thông Shopee Việt Nam cũng cho rằng, livestream được chuộng nhờ tính giải trí và thực tế. Công cụ này phần nào giúp loại bỏ tâm lý e ngại khi mua sắm trực tuyến, bỏ đi rào cản không được cầm nắm hay thử sản phẩm. Vì khách được nhìn hình sản phẩm thực hơn ảnh chụp hay quay quảng cáo, lại tương tác được với người bán ngay.

Nhưng livestream cũng có những điểm hạn chế vì khi nó ngày càng nở rộ, mức độ cạnh tranh cao thì không phải ai cũng dễ dàng thành công. Ông Trương Văn Quý, CEO EQVN, một đơn vị tư vấn và đào tạo tiếp thị kỹ thuật số cho rằng, để thành công với livestream không dễ như mọi người nghĩ. Ông chỉ ra 4 yếu tố cần lưu ý.

Thứ nhất là kỹ năng bán hàng và năng khiếu trình diễn trước ống kính, tương tác trực tiếp với khán giả. Thứ hai là khả năng xử lý nhanh các vấn đề rắc rối hoặc các câu hỏi, phản ứng trái chiều của khách hàng. Thứ ba, người livestream phải đủ tự tin để sử dụng hình ảnh cá nhân, sự tin tưởng nhất định vào sản phẩm dịch vụ mình đang bán, mới có thể trực tiếp truyền tải được giá trị đó cho người xem. Cuối cùng là người livestream phải có ảnh hưởng cộng đồng xã hội nhất định, hoặc phải có thương hiệu cá nhân nhất định mới có thể livestream bán hàng hiệu quả.

 

Đồng quan điểm, Bà Nguyễn Trần Bích Ngọc, Nhà sáng lập kiêm CEO EComEasy (ECE), một đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ cho nhà bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, cho biết rất nhiều thách thức mà người bán cần giải quyết nếu muốn sống còn với phương thức bán hàng này.

Đầu tiên, nội dung livestream phải thu hút, deal phải tốt hơn mua offline hay mua bình thường qua sàn. Thứ hai, chất lượng sản phẩm phải tốt để người mua còn quay lại. Thứ ba, việc giao hàng đủ nhanh để khách hàng còn thích thú và mong chờ, không bị "quên" giữa hàng chục livestream khác mà họ xem mỗi ngày. Ngoài ra, việc chăm sóc khách hàng như phương thức thanh toán, bảo hành đổi trả có giúp họ hài lòng không.

 

Tuy nhiên, bức tranh muôn màu của livestream bán hàng luôn rực rỡ đủ màu sáng màu tối. Và mảng tối của nó chính là tính "bát nháo" về chất lượng và nguồn gốc hàng hóa. Với các nền tảng thương mại điện tử lớn, hàng hóa phần nào được sàng lọc. Tuy nhiên, một "đại dương" livestream lớn hơn nhiều lần là các nền tảng khác như mạng xã hội Facebook, Zalo, Youtube, Instagram, Bigo... thì quả thật người mua nếu không tỉnh táo sẽ dễ rơi vào "ma trận".

Từ đầu năm đến nay, quản lý thị trường Hà Nội và TP. HCM cũng kiểm tra, thu giữ hàng chục nghìn sản phẩm giả các thương hiệu nước ngoài được bán livestream trên Zalo, Facebook và tại các điểm kinh doanh bán lẻ có tiếng ở 2 đô thị lớn nhất cả nước.

Trong đó, vụ kho hàng hơn 10.000 m2 bán hàng livestream tại Lào Cai bị thu giữ được Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) đánh giá là vụ bán hàng giả, lậu liên quan tới thương mại điện tử lớn nhất từ trước đến nay. Trong 2 năm kinh doanh, 5 đối tượng trong nhóm kinh doanh của kho hàng này đã thu về hơn 649 tỷ đồng.

Ngay sau đó, Tổng cục Quản lý thị trường đã khuyến cáo người tiêu dùng cẩn trọng khi mua hàng qua livestream nếu không biết rõ người bán, chất lượng hàng hóa...

Bên cạnh đó, một rủi ro lớn khác là mất thông tin cá nhân. Bởi qua trường hợp kho hàng ở Lào Cai, cơ quan chức năng phát hiện nhóm đối tượng lấy UID (mã định danh) của người dùng trên Facebook. Với UID của người dùng, kẻ xấu có thể lợi dụng xác định được tên, tuổi, địa chỉ, email, số điện thoại...

Theo ông Trương Văn Quý, CEO EQVN, một đơn vị tư vấn và đào tạo tiếp thị kỹ thuật số, người mua nên ghi lại màn hình (record livestream) trong quá trình người bán livestream để có thể làm bằng chứng về sau nếu có khiếu nại, tranh chấp hoặc sản phẩm không đúng như cam kết.

Bà Bích Ngọc lại khuyến nghị: "Người tiêu dùng chỉ nên chọn mua hàng livestream tại các trang Facebook và gian hàng trên sàn có chữ chính hãng (hoặc tick xanh) và từ thương hiệu uy tín mình đã biết hay nghe".