Cụ thể: NHNN thông báo có 2 quyết định điều hành lãi suất có hiệu lực từ ngày 25/5. Đó là Quyết định số 950/QĐ-NHNN ngày 23/5 về lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với tổ chức tín dụng (TCTD).

Theo đó, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với TCTD giảm từ mức 6,0%/năm xuống 5,5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu giữ nguyên ở mức 3,5%/năm.

Tiếp đó là Quyết định số 951/QĐ-NHNN ngày 23/5 về mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam (VND) của tổ chức, cá nhân tại TCTD theo quy định tại Thông tư số 07/2014/TT-NHNN ngày 17/3/2014.

Theo đó, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng giữ nguyên ở mức 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm, riêng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND tại Quỹ tín dụng nhân dân, Tổ chức tài chính vi mô giảm từ mức 6,0%/năm xuống 5,5%/năm; lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên do TCTD ấn định trên cơ sở cung - cầu vốn thị trường.

Theo NHNN, việc giảm lãi suất điều hành nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ thanh khoản trên thị trường liên ngân hàng và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động cho vay và vay trong hệ thống ngân hàng. Những biện pháp này dự kiến sẽ khuyến khích đầu tư và tiêu dùng, góp phần vào sự ổn định và phát triển tổng thể của nền kinh tế Việt Nam. Phía NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát sao tình hình thị trường và áp dụng chính sách tiền tệ phù hợp nhằm duy trì ổn định kinh tế tổng hợp và đảm bảo hoạt động hiệu quả của hệ thống tài chính.

Như vậy đây là lần thứ 3 liên tiếp kể từ trung tuần tháng 3 tới nay, NHNN điều chỉnh giảm các lãi suất điều hành, hai lần trước là ngày 14/3 và 31/3/2023.

Trước đó trong tháng 3 và tháng 4, Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất với mức giảm 0,5 - 1%/năm nhằm hỗ trợ nền kinh tế.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo tổ chức tín dụng duy trì mặt bằng lãi suất huy động ổn định, hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro; không làm ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất thị trường.

Nhà điều hành cũng khuyến khích tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để ổn định mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh.

Theo Ngân hàng Nhà nước, đến thời điểm hiện tại, về cơ bản mặt bằng lãi suất đã ổn định, lãi suất phát sinh mới có xu hướng giảm dần trong tháng đầu năm 2023.

Lãi suất tiền gửi bình quân phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức khoảng 6,3%/năm, giảm 0,18%/năm so với cuối năm 2022. Lãi suất cho vay bình quân VND phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức khoảng 9,3%/năm giảm 0,65%/năm so với cuối năm 2022.

Lý giải việc lãi suất cho vay hiện vẫn ở mức cao, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ ra nhiều nguyên nhân như việc phụ thuộc nhiều vào kênh cung ứng vốn từ hệ thống ngân hàng, áp lực về lạm phát và tỷ giá cả trong và ngoài nước.

Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho biết kinh tế Việt Nam phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng (tỷ lệ tín dụng/GDP cuối năm 2022 ở mức 125,34%), trong khi nhu cầu vốn để phát triển kinh tế luôn ở mức cao, tạo áp lực lên lãi suất cho vay.

Đồng thời, áp lực gia tăng lãi suất luôn tồn tại do Việt Nam có độ mở kinh tế lớn, biến động của thị trường tài chính, tiền tệ thế giới tác động nhanh và mạnh lên lãi suất, tỷ giá trong nước.

Ngoài ra, Thông tư 02 về cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ làm giảm giảm doanh số cho vay và chậm lại vòng quay vốn trong nền kinh tế, gây áp lực lên khả năng cân đối vốn và dư địa giảm lãi suất.