Nhu cầu xuất khẩu hàng may mặc quý I/2024 chưa có nhiều khởi sắc

Trong báo cáo triển vọng ngành dệt may năm 2024, chứng khoán SSI Research cho rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến chưa có nhiều khởi sắc trong năm 2024, điều này sẽ dẫn đến mức chi tiêu không thiết yếu có phần hạn chế.

Đây là một trong những thách thức chính đối với các nhà bán lẻ thời trang và “không chắc chắn” là từ để mô tả cảm giác của các thương hiệu thời trang và nhà cung cấp cho năm 2024.

Hơn nữa, quản lý hàng tồn kho và kiểm soát chi phí sẽ tiếp tục là trọng tâm chính với các nhà bán lẻ. Điều này sẽ dẫn tới rút ngắn thời gian đặt hàng và suy giảm giá bán cho các doanh nghiệp gia công hàng dệt may.

Khảo sát các doanh nghiệp bán lẻ lớn cho thấy Việt Nam vượt trội Bangladesh về chất lượng và năng lực sản xuất, nhưng Bangladesh có lợi thế về giá thành và thuế, đặc biệt trong giai đoạn nhu cầu suy yếu. Cụ thể, quốc gia này được miễn thuế xuất khẩu vào châu Âu theo chương trình EU GSP. Còn Việt Nam có EVFTA, nhưng những quy định đặt ra từ nguồn gốc xuất xứ vải trở đi (sản phẩm may mặc xuất khẩu phải được sản xuất từ vải sản xuất tại Việt Nam) là trở ngại cho ngành. Theo đó, 70% vải được nhập khẩu từ Trung Quốc. 

Ngoài ra, Bangladesh cũng có lợi thế về nguồn nhân công giá rẻ, khi mức lương tối thiểu ở quốc gia này thấp hơn nhiều so với ở Việt Nam và Trung Quốc.

Nhưng theo phân tích của GlobalData, bất chấp những lợi thế mà các doanh nghiệp sản xuất Bangladesh đang có, Việt Nam vẫn tiếp tục xếp hạng cao hơn về chất lượng sản phẩm, năng suất lao động và thời gian giao hàng, đây là những yếu tố quan trọng hơn đối với các nhà bán lẻ trong giai đoạn nền kinh tế phục hồi.

SSI Research cho rằng dự báo của Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) về tăng trưởng xuất khẩu khá lạc quan, với kim ngạch xuất khẩu đạt 44 tỷ USD (tăng 9% so với cùng kỳ) cho năm 2024.

Đơn vị này dự báo trong quý I/2024, giá bán trung bình giảm khoảng 20-30% so với cùng kỳ và lượng đơn đặt hàng ở mức thấp. Bên cạnh đó, tăng trưởng vải nhập khẩu vẫn yếu trong quý IV/2023 dù có mức nền so sánh thấp cùng kỳ, cho thấy nhu cầu xuất khẩu hàng may mặc quý I/2024 chưa có nhiều khởi sắc.

Mặt khác, nhu cầu suy yếu đối với hàng may mặc cũng dẫn đến nhu cầu cho nguyên liệu đầu vào giảm, như sợi bông và sợi polyester. Dù vậy, chi phí sợi/vải trung bình giảm sẽ bù đắp một phần cho giá bán trung bình giảm.

Biên lãi gộp của các công ty dệt may đã giảm từ mức 15-18% năm 2022 xuống mức 11-14% năm 2023. Năm 2024, công ty chứng khoán kỳ vọng biên lãi gộp của các công ty dệt may dần cải thiện lên mức 14-15% do nhu cầu phục hồi chậm xuyên suốt cả năm.

Liên quan đến sự kiện Biển Đỏ có thể gây hiệu ứng gợn sóng đến hoạt động kinh doanh quý I/2024 của các doanh nghiệp xuất khẩu. Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu trong quý đầu năm có thể phải chịu chi phí bán hàng cao hơn hoặc giá bán thấp hơn đến khi tình hình hạ nhiệt.

Các doanh nghiệp đang thích ứng tốt 

Trao đổi với phóng viên bên lề Diễn đàn kinh tế Việt Nam ngày 11/1, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) thông tin: “Năm 2023, tổng kim ngạch xuất khẩu ngành dệt may đạt 40,3 tỷ USD, giảm 9% so với cùng kỳ 2022. Chúng ta đã xuất khẩu vào 104 thị trường trên toàn cầu, tăng thêm 16 thị trường, vũng lãnh thổ so với năm 2022. 

Đây là mức đột phá của ngành dệt may Việt Nam để thích ứng đa dạng hóa thị trường, khách hàng và các mặt hàng xuất khẩu. Thặng dư thương mại toàn ngành đạt 17 tỷ USD. 

Mỹ vẫn là thị trường chủ lực lớn nhất của nước ta với khoảng 38% thị phần. Thứ hai là Nhật Bản, thứ ba là Hàn Quốc, thứ tư là EU và thị trường thứ năm là Trung Quốc. Bên cạnh đó, thị trường cực kỳ quan trọng đã tăng trưởng mạnh trong năm 2023 là các nước khu vực Châu Phi, Trung Đông với tăng trưởng 6%. Đây là sự bứt phá của ngành dệt may”, ông Giang nhấn mạnh. 

Là một trong những lĩnh vực bị tác động trực tiếp và mạnh mẽ của chuyển đổi xanh, ngành dệt may Việt Nam được đánh giá thích ứng rất nhanh và có những bước chuyển mình mạnh mẽ để chấp nhận “cuộc chơi mới”. 

“Trong 5 năm qua, dệt may Việt Nam đã thích ứng cực kỳ mạnh mẽ với chuyển đổi số và xanh hóa chứ không phải đợi các nước đòi hỏi rồi mới làm. Bởi nếu không làm thì đã không có những đơn hàng đáp ứng yêu cầu từ những năm trước. 

Tôi từng mời các vị đại sứ EU, các nước và khu vực trong khối đến thăm một nhà máy của Việt Nam 100% ở Thái Bình. Một nhà máy mà đứng ở ngoài đường thì thấy một khu rừng, và vào khu rừng thì thấy nhà máy, cho thấy mức độ "xanh" đến như nào. 

Việc đốt nồi hơi bằng dầu, củi, than đá bây giờ đã được hạn chế tối đa, thậm chí là không còn”, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May khẳng định. 

Nói về mục tiêu 44 tỷ USD xuất khẩu cho năm nay, vị lãnh đạo cho biết: “Với mục tiêu tăng gần 4 tỷ USD so với năm 2023, chúng tôi vẫn đa chiến lược, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa khách hàng và đa dạng hóa mặt hàng xuất khẩu. Dù rằng sẽ bị ảnh hưởng từ phía Trung Quốc, liên quan đến căng thẳng Mỹ - Trung”.

Từ thực tế trong ngành, ông Giang đề xuất một vài giải pháp.

Thứ nhất là Chính phủ, Bộ Công thương, các bộ ban ngành xây dựng quy hoạch các vùng, các địa phương để phát triển các khu công nghiệp đầu tư vào lĩnh vực đang thiếu hụt là dệt, nhuộm. “Nếu không thể quy hoạch mà phải đi nhập khẩu thì các hiệp định thương mại chúng ta đã ký sẽ không còn hiệu quả”.

Tiếp đó là xây dựng và quy hoạch ngành công nghiệp thời trang cũng là hướng đi cần được lưu tâm. Việc quy hoạch thương hiệu cần hướng đến tương lai, nằm trên sàn giao dịch điện tử hoặc bán ở các quầy, cửa hàng lớn trên toàn cầu. 

Ngoài ra là triển khai hai trung tâm ngành công nghiệp thời trang, đó là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. “Tôi cho rằng nếu chúng ta không quy hoạch thì chúng ta không có một sân chơi cho các nhà thiết kế, cho các nhà phát triển ý tưởng thời trang”, ông Giang nói.