Theo Business Insider, ngành công nghiệp may mặc Bangladesh - vốn là trụ cột kinh tế của quốc gia này - đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chưa từng có. Sự kết hợp của bất ổn chính trị và thiên tai đã tạo ra một 'cơn bão' càn quét, đe dọa làm sụp đổ những thành tựu mà ngành công nghiệp này đã gây dựng trong nhiều năm qua.

Cuộc khủng hoảng bắt đầu với làn sóng biểu tình và đạt đến đỉnh điểm vào ngày 5/8, khiếnThủ tướng Sheikh Hasina phải từ chức và rời khỏi đất nước, tìm nơi trú ẩn tại Ấn Độ. Các cuộc biểu tình chống hạn ngạch tuyển công chức kéo dài hai tháng đã dẫn đến bạo động và lệnh giới nghiêm được ban bố. Tình trạng bất ổn này không chỉ làm gián đoạn hoạt động của nhà máy mà còn gây ra những tổn thất kinh tế đáng kể.

Trong bối cảnh đó, ngành công nghiệp may mặc - vốn đóng góp hơn 80% tổng thu nhập xuất khẩu và khoảng 11% GDP của Bangladesh - đang phải hứng chịu đòn giáng mạnh. Các nhà máy buộc phải đóng cửa ngay trong thời gian cao điểm chuẩn bị đơn hàng cho dịp Giáng sinh và các lễ hội cuối năm. Hiệp hội các nhà sản xuất và xuất khẩu hàng may mặc Bangladesh (BGMEA) gần đây đã báo cáo khoản lỗ tài chính đáng kể, do việc đóng cửa và gián đoạn liên lạc.

Ông Khandoker Rafiqul Islam, tân Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất và xuất khẩu hàng dệt kim Bangladesh (BKMEA), thừa nhận mục tiêu xuất khẩu 45 tỷ USD trong năm nay có thể sẽ không thể đạt được. Ông cho rằng điều này là do sự gián đoạn trong cả hoạt động xuất khẩu và sản xuất. "Tôi nghĩ đây là một cuộc khủng hoảng tạm thời và chúng ta sẽ vượt qua được. Quy mô chính xác của những tổn thất sẽ được đánh giá sau, nhưng hiện tại ngành dệt may đang bị tác động", ông nói.

Đồng tình với quan điểm trên, cựu Bộ trưởng Nội các, ông Gholam Sarwar Milon cho biết ngành công nghiệp may mặc đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi cả bất ổn chính trị và lũ lụt, khi cả sản xuất và chuỗi cung ứng nguyên liệu thô đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

"Cuộc khủng hoảng trong ngành may mặc là chưa từng có. Sản lượng giảm gần 15-20% so với cùng kỳ năm ngoái. Một số nhà máy nhỏ đã đóng cửa hoặc đang làm việc theo hợp đồng gia công cho các nhà máy lớn", ông nói với PTI.

Theo nguồn tin từ BGMEA, trong số 3.000 nhà máy may mặc lớn và nhỏ ở Bangladesh, gần 800-900 nhà máy đã đóng cửa kể từ năm ngoái.

"Các nhà máy lớn vẫn đang hoạt động, nhưng các nhà máy nhỏ và vừa đã chịu thiệt hại nặng nề. Nếu tình hình kéo dài, mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn", ông Gholam Sarwar Milon chia sẻ.

Vị này đề xuất rằng ngành công nghiệp may mặc cần đa dạng hóa sang sản xuất túi đay và các sản phẩm thời trang cao cấp khác, đồng thời tìm kiếm thị trường mới.

Thêm vào đó, tác động từ thiên tai, lũ lụt càng làm cho tình hình thêm khó khăn. Lũ lụt do mưa gió mùa đã tàn phá vùng đồng bằng Bangladesh và các khu vực thượng nguồn của Ấn Độ, khiến gần 3 triệu người bị ảnh hưởng. 

Mahfuzur Rehman, cựu thiếu tá quân đội và hiện là chủ sở hữu một nhà máy may mặc len, chia sẻ: "Chuỗi cung ứng đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi lũ lụt. Xuất khẩu hàng may mặc của chúng tôi đạt đỉnh vào năm 2023-2024 với sản lượng đạt khoảng 46 tỷ USD. Nhưng năm nay, con số có thể sẽ thấp hơn nhiều”.

Tuy nhiên, ông Mohammad Hatem, Chủ tịch BKMEA, cho rằng ngành may mặc rồi sẽ vượt qua khủng hoảng. "Ngành công nghiệp đã phải chịu tổn thất lớn trong vài tháng qua. Năm 2014, trong thời kỳ bất ổn chính trị, chúng tôi đã trải qua tình huống tương tự. Khi đó, chúng tôi mất 3 năm để trở lại trạng thái trước đó," ông nói.

Dù vậy, vị này cũng cảnh báo nếu tình hình không được khắc phục sớm, có một nguy cơ ngày càng tăng rằng các nhà đầu tư nước ngoài có thể tìm kiếm thị trường mới ở các quốc gia Nam Á khác. "Tuy nhiên, các thị trường Nam Á khác không có cơ sở hạ tầng như Bangladesh, nơi có năng lực sản xuất lớn như vậy", vị này nói.

Ngành may mặc của Bangladesh được cho là đang tạo việc làm trực tiếp cho hơn 4 triệu người và gián tiếp cho gần 15 triệu người; trong đó bao gồm một lượng lớn phụ nữ. Nhưng trong tình huống hiện nay, đà tăng trưởng đáng kể của ngành trong hai thập kỷ qua - từ 5 tỷ USD xuất khẩu năm 2001 lên gần 40 tỷ USD vào năm 2023 - hiện đang đối diện rủi ro. Lũ lụt đã làm trầm trọng thêm những thách thức, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng và làm phức tạp thêm hoạt động logistics.

Hiện nay, chính phủ lâm thời do nhà kinh tế học đoạt giải Nobel Hòa bình Muhammad Yunus lãnh đạo đang ưu tiên và dồn sức phôi phục trật tự và ổn định. Các động thái kế tiếp sẽ là cơ sở để khôi phục niềm tin của nhà đầu tư, sửa chữa cơ sở hạ tầng bị tổn hại, và quan trọng nhất là đảm bảo sinh kế cho hàng triệu công nhân may mặc.

"Khả năng phục hồi của ngành sẽ được thử thách khi nó cố gắng lấy lại vị thế và khôi phục danh tiếng như một nhà cung cấp toàn cầu đáng tin cậy”, một chủ sở hữu ngành công nghiệp may mặc giấu tên cho biết.