Theo Tổng cục Hải quan, lượng ô tô nhập khẩu về Việt Nam theo diện phi mậu dịch (quà biếu, tặng) tăng đột biến từ năm 2020, đặc biệt là những tháng đầu năm 2021, được làm thủ tục nhập khẩu nhiều nhất qua Cục Hải quan TP.HCM, Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh...

Cụ thể, trong năm 2020, Cục Hải quan TP.HCM cấp giấy phép nhập khẩu cho 41 xe diện quà biếu, tặng. Bước sang năm 2021, chỉ mới 5 tháng đầu năm, con số này lên tới 48 chiếc. Đa số xe nhập khẩu diện biếu, tặng là các xe từ 7 chỗ ngồi trở xuống, mới 100%, tập trung vào những thương hiệu xe sang như Toyota Sienna, Lexus, Mercedes, Bentley...

Đáng nói, dù đa số ô tô nhập khẩu theo diện quà biếu, tặng đều là xe sang, nhưng trị giá khai báo tính thuế của chủ hàng lại rất thấp. Được biết, qua công tác xác định trị giá tính thuế đối với mặt hàng ô tô nhập khẩu diện này, từ đầu năm 2021 đến nay, chỉ riêng Cục Hải quan TP.HCM đã tăng thu thuế tới trên 500 tỷ đồng.

Theo Tổng cục Hải quan, tình trạng này làm dấy lên lo ngại về việc doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở chính sách của Nhà nước về xe biếu tặng để nhập xe sang, siêu sang về Việt Nam nhằm trốn các nghĩa vụ thuế.

Không chỉ vậy, nhiều ô tô nhập khẩu diện này đang trong hồ sơ thể hiện mối quan hệ giữa bên cho và bên nhận rất chung chung.

Đơn cử như tại Cục Hải quan tỉnh Kiên Giang, hồi cuối tháng 6/2021, đơn vị này tiếp nhận hồ sơ xin cấp giấy nhập khẩu xe ô tô theo diện quà biếu, tặng của Công ty TNHH MTV Khang Trí Quân (địa chỉ ở TP Phú Quốc, Kiên Giang).

Theo quy định để được nhận quà biếu tặng của Bộ Tài chính thì bên cho và bên nhận phải chứng minh được mối quan hệ thân thiết. Tuy nhiên, trong Thư cho tặng xe ô tô của đối tác chỉ nêu với lý do để tăng cường quan hệ thương mại trong tương lai.

Cục Hải quan Kiên Giang đã yêu cầu công ty bổ sung công văn công văn giải trình về mối quan hệ giữa người cho biếu tặng và người nhận. Tuy nhiên, qua kiểm tra, Cục Hải quan Kiên Giang nhận thấy các chứng từ chứng minh mối quan hệ giữa công ty này với đối tác nước ngoài còn thể hiện chung chung, chưa chứng minh được mối quan hệ.

Đồng thời, qua tra cứu dữ liệu trên Hệ thống VNACCS/VCIS thì Công ty Khang Trí Quân không thực hiện mở tờ khai xuất nhập khẩu trong thời gian qua. Do đó, Cục Hải quan Kiên Giang vẫn đang chờ xin hướng dẫn xử lý từ phía Tổng cục Hải quan.

Trước thực trạng này, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các Cục Hải quan tại các tỉnh, thành phố rà soát, kiểm tra việc cấp giấy phép nhập khẩu xe dưới dạng quà biếu tặng năm 2020 và 5 tháng đầu năm 2021.

Đồng thời, để nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi gian lận, trốn thuế đối với loại hình nhập khẩu ô tô, Tổng cục Hải quan vừa chi đạo Cục Hải quan các tỉnh, thành phố tăng cường các biện pháp nghiệp vụ.

Trong quá trình kiểm tra hồ sơ cấp giấy phép nhập khẩu xe, nếu nghi ngờ về mối quan hệ giữa người cho biếu tặng và người nhận, yêu cầu người nhận cung cấp chứng từ chứng minh quan hệ. Trường hợp có đủ chứng từ chứng minh là phù hợp, xem xét cấp giấy phép nhập khẩu; trường hợp không có chứng từ chứng minh hoặc chứng từ chứng minh không phù hợp, hải quan có quyền từ chối cấp giấy phép nhập khẩu xe.

Nếu có các thông tin, dấu hiệu giấy tờ cho, biếu tặng hoặc chứng từ chứng minh quan hệ giữa người cho tặng và người nhận có dấu hiệu giả mạo; từ khi Thông tư 143/2015/TT-BTC có hiệu lực, doanh nghiệp nhập khẩu thường xuyên xe dưới dạng quà biếu tặng theo định lượng quy định thì báo cáo về Tổng cục để xác minh.

Vì theo quy định của Bộ Tài chính, để được nhận quà biếu tặng thì bên cho và bên nhận phải chứng minh được mối quan hệ thân thiết.

Hiện nguy cơ trục lợi chính sách trong hoạt động nhập khẩu xe quà biếu tặng rất lớn bởi hiện nay, các cá nhân người Việt được nhận tặng phẩm từ nước ngoài chỉ bị đánh các loại thuế theo giá trị khai báo xe. Bên cạnh nguy cơ mất thuế do giá khai báo xe thấp, có hiện tượng người nhận xe diện biếu tặng đã bán các loại xe này ra thị trường, vi phạm quy định của pháp luật.

Báo cáo của Bộ Tài chính từng nêu, Mặc dù đa số xe nhập biếu tặng khai báo là xe cũ, xe đang sử dụng song hầu hết chúng còn khá mới, xe "chạy lướt" nhằm trốn thuế. Các mẫu xe nhập diện biếu tặng đều có quy chuẩn, tiêu chuẩn toàn cầu nên được giới nhà giàu ưa chuộng. Nếu nhập về Việt Nam qua đường chính thức, giá của những chiếc xe này sẽ chênh so với giá khai báo hàng tỷ đồng mỗi chiếc.

Liên tiếp trong tháng 6 và tháng 8, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành đã ký các công văn hỏa tốc hướng dẫn các cục hải quan tỉnh, thành phố quản lý chặt đối với xe ô tô nhập diện biếu tặng. Trong đó tập trung vào quản lý xe tại địa điểm đăng ký bảo quản, rà soát khai báo trị giá hải quan đối với giá xe thực tế trên thị trường.

Thời gian trước, xe nhập khẩu diện quà biếu, tặng được doanh nghiệp mở tờ khai ở nhiều nơi. Tuy nhiên sau khi bị siết chặt, lượng xe này về nhiều ở TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Hà Nội. Tính từ đầu năm 2020 đến 25/6, số xe biếu, tặng mở tờ khai và nhập về Cục Hải quan TP Hải Phòng là 36 chiếc, Cục Hải quan TP Hà Nội là 34 chiếc.

H.A

Xem thêm: Trung Quốc lọt top 3 nước xuất khẩu xe nhiều nhất vào Việt Nam