Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn), hiện tượng El Nino có thể sẽ xuất hiện vào nửa cuối mùa Hè năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 70-80%. Pha El Nino sẽ gây ra thời tiết nóng hơn với những đợt hạn hán kéo dài hơn dự kiến.

Thiếu nước, khô hạn, nhiều công trình thuỷ điện có mực nước thấp là nguyên nhân chủ yếu khiến lợi nhuận các doanh nghiệp ngành thuỷ điện sụt giảm so với cùng kỳ năm ngoái. 

Thực tế, trong quý III, các doanh nghiệp thuỷ điện đã cho thấy bức tranh kinh doanh khá trầm lắng. Tính đến 22/10, có 17 doanh nghiệp thuỷ điện công bố BCTC thì đa số đều ghi nhận lợi nhuận trước thuế suy giảm so với cùng kỳ. 

Khô hạn bào mòn lợi nhuận doanh nghiệp thuỷ điện

Giảm mạnh nhất trong số này Thuỷ điện Thác Bà (mã: TBC). Đơn vị ghi nhận doanh thu thuần chỉ đạt 82 tỷ đồng, giảm 57% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận sau thuế của Thuỷ điện Thác Bà rơi đến 78%, chỉ còn hơn 23 tỷ đồng.

Giải thích cho điều này, TBC cho biết nguyên nhân chủ yếu đến từ doanh thu hoạt động điện trong kỳ giảm mạnh vì mực nước hồ thấp hơn cùng kỳ (hụt khoảng 782,7 triệu m3 nước). Lưu lượng nước về hồ bình quân cũng giảm 8%, khiến sản lượng điện thương phẩm rơi mạnh. Trong khi đó, giá bán điện bình quân quý III cũng thấp hơn do giá bán điện theo hợp đồng (giá Pc) giảm, sản lượng điện hợp đồng (Qc) tăng và sản lượng điện giao nhận giảm. Doanh thu dịch vụ cũng giảm 37% so với cùng kỳ, do giá trị các hợp đồng dịch vụ được nghiệm thu giảm. Ngoài ra, Công ty không phát sinh tăng doanh thu cổ tức được chia từ công ty con như cùng kỳ. Do đó, lợi nhuận quý III giảm mạnh.

Tương tự, Thuỷ điện Bắc Hà (mã: BHA) cũng ghi nhận lợi nhuận quý III giảm 13% xuống 93 tỷ đồng. Lợi nhuận 9 tháng chỉ còn 80 tỷ, giảm tới 47% so với cùng kỳ. 

Thủy điện Hủa Na (mã: HNA) chứng kiến doanh thu sụt mạnh 45% trong quý vừa qua, chỉ còn 237 tỷ đồng, do lưu lượng nước về hồ chỉ bằng 68% so với cùng kỳ nên sản lượng điện phát thấp hơn. Kéo theo lợi nhuận sau thuế giảm hơn 60% xuống còn 106 tỷ đồng.

Dù lợi nhuận giảm, nhưng cần lưu ý cùng kỳ 2022 là thời điểm ND2 hưởng lợi từ điều kiện thủy văn. Hơn nữa, so với 2 quý trước - thời điểm miền Bắc có lượng mưa thấp, tình hình kinh doanh của ND2 đã sáng hơn nhiều. 

Cùng với lý do điều kiện thủy văn không thuận lợi, lượng mưa thấp, CTCP Đầu tư phát triển Bắc Minh (mã: SBM) cho biết, sản lượng điện quý III của công ty giảm 22,46  Kwh so với cùng kỳ, khiến doanh thu sụt giảm 17 tỷ đồng, dẫn đến lợi nhuận sau thuế quý III của giảm 23%, đạt 31 tỷ đồng. Lũy kế 6 tháng doanh thu và lợi nhuận sau thuế của công ty đạt 147 và 62 tỷ đồng, lần lượt giảm 36% và 47% so với 9 tháng 2022. 

Doanh thu phần lớn thu về từ hoạt động sản xuất kinh doanh điện nên ảnh hưởng của tình hình thời tiết đối với hoạt động sản xuất kinh doanh điện năng cũng là ảnh hưởng lớn nhất đối với hoạt động sản xuất kinh doanh chung của Thủy điện Srok Phu Miêng IDICO trong quý III vừa qua. Kết quả, đơn vị cũng giảm lãi 26% trong quý III, xuống còn 35 tỷ đồng. 

Lãi quý III đi lùi còn ghi nhận đối với các doanh nghiệp thủy điện khác như: Thủy điện Nước Trong (NTH), Đầu tư và Phát triển Điện miền Trung (SEB), Thủy điện Srok Phu Miêng IDICO (ISH), Thủy điện A Vương (AVC), Đầu tư và Phát triển Điện miền Bắc 2 (Nedi2 - ND2)...

Kết quả kinh doanh của các công ty vận hành nhà máy thủy điện cũng kém sắc quý vừa qua. Đầu tư Điện lực 3 (PIC) báo lỗ quý III khi thời tiết không thuận lợi, 2 nhà máy thủy điện của công ty (Thủy điện Đăk Pône và NMTĐ Đa Krông 1) gặp khô hạn. Doanh thu giảm 26% trong khi giá vốn chỉ giảm 2%. Khấu trừ chi phí, Đầu tư Điện lực 3 báo lỗ 2 tỷ đồng - kết quả lỗ đầu tiên sau 6 quý liên tiếp.

Những đơn vị ngược dòng trong quý III

Bên cạnh sự đi xuống chung của ngành, 2 đơn vị ngược dòng là Thủy điện - Điện Lực 3 (DRL), Thủy điện Sử Pán 2 (SP2). Trong đó, Thủy điện - Điện Lực 3 báo lãi tăng 13% so với cùng kỳ năm trước, đạt trên 14 tỷ đồng, chủ yếu nhờ biên lãi gộp tốt hơn cùng với doanh thu tài chính tăng. Khác với các doanh nghiệp khác, đơn vị này lại cho rằng lượng nước quý III về nhiều và ổn định hơn quý II, dẫn tới sản lượng điện thương phẩm tăng nhẹ 1,3%, giúp doanh thu tăng 1,7%. 

Thủy điện Sử Pán 2 có doanh thu và lãi sau thuế quý III đạt 68 tỷ đồng và 31 tỷ đồng, tăng lần lượt 16% và 39% so với cùng kỳ. Theo giải trình, kết quả kinh doanh đi lên nhờ lượng mưa tốt. Sử Pán 2 đang vận hành khai thác 3 tổ máy của Nhà máy Thủy điện Sử Pán 2 (Lào Cai) với công suất thiết kế 34,5 MW, tổng giá trị đầu tư 1.237 tỷ đồng.