Ngày 6/7, Thanh tra Chính phủ đã có Thông báo Kết luận thanh tra số 1068/TB-TTCP về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với khu công nghiệp, khu đô thị, việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP Hồ Chí Minh.

Theo đó, TTCP đã chỉ ra tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai khá phổ biến, nhiều khu công nghiệp (KCN) chủ đầu tư tự thay đổi quy hoạch, xây dựng không đúng quy hoạch, sử dụng đất sai mục đích thu lợi bất hợp pháp, gây lãng phí, thất thoát tài sản nhà nước.

Theo thống kê, các doanh nghiệp thuê đất trong các KCN nhưng không khai thác, sử dụng, dẫn đến lãng phí hơn 53.000 m2 đất.

Điển hình là trường hợp Công ty thương mại Củ Chi cho công ty CP bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) thuê đất tại KCN Tây Bắc Củ Chi nhưng để đất trống 24 ha và không có phương án xử lý gây lãng phí.

Bên cạnh đó, việc tính tiền thuê đất đối với diện tích 919.095 m2 không đúng thời gian của các hợp đồng thuê đất theo quy định, dẫn đến chậm nộp tiền vào ngân sách Nhà nước.

Sử dụng gần 2 tỷ đồng nguồn duy tu trả cho việc xây dựng Văn phòng làm việc cơ quan Đảng, Đoàn thể tại KCN Tây Bắc Củ Chi là không đúng quy định của bộ Tài chính, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ 1/2000 Khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi từ 215,7 ha xuống 208 ha làm giảm 7,7 ha về quy mô, diện tích, ranh giới của KCN Tây Bắc Củ Chi so với diện tích được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tại KCN Tân Tạo, công ty CP Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (ITACO) ký Hợp đồng cho thuê lại đất với một số ngân hàng (Vietinbank, BIDV, công ty Cho thuê Tài chính II Nam Sài Gòn) không đúng theo quy hoạch được duyệt. Ban Quản lý chấp thuận cho ITACO điều chỉnh quy hoạch không đúng thẩm quyền thu lợi hơn 98 tỷ đồng và hơn 233.000 USD.

Đối với KCN Tân Tạo mở rộng, từ năm 2000, Thủ tướng có quyết định giao 215,7 ha cho công ty Tân Tạo làm chủ đầu tư xây dựng KCN với thời hạn 50 năm, nhưng công ty này lại cho các nhà đầu tư thuê đất theo hình thức trả tiền một lần.

KCN Vĩnh Lộc hơn 20 năm vẫn chưa giải phóng mặt bằng xong, chưa đầu tư xây dựng hoàn chỉnh hạ tầng KCN theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt, mà chỉ đầu tư từng hạng mục công trình để cho thuê.

Chưa kể, chủ đầu tư đã và đang sử dụng một số khu đất không đúng mục đích so với quy hoạch được duyệt, dùng một phần đất kho tàng cho công ty thuốc lá Bến Thành thuê xây dựng nhà máy sản xuất, sử dụng đất cây xanh xây dựng nhà máy xử lý nước thải...

Công ty CP Hoàng Quỳnh xây dựng nhà máy bia công suất 100 triệu lít/năm nhưng không có giấy phép xây dựng, xây dựng không đúng với các tiêu chí quy hoạch được duyệt... Những vi phạm này đã tồn tại trong thời gian dài, nhưng chưa được các cơ quan chức năng ở TP.HCM kiểm tra, xử lý kịp thời.

Tại KCN Tân Bình, TTCP chỉ ra UBND TP.HCM phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/2000 không phù hợp với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; phê duyệt diện tích cây xanh là 7,43 ha chiếm 7,01% là không đúng quy định về tỷ lệ cây xanh chiếm 10%.

Nhiều sai phạm trong quản lý đất đai, xây dựng tại Thành phố Hồ Chí Minh

Đối với việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác, TTCP cho biết, cho biết: Các sở, ngành liên quan đã tham mưu, UBND thành phố quyết định chỉ định chủ đầu tư, phê việc dự án, chuyển mục đích sử dụng nhà, đất tại một số vị trí được thanh tra thuộc đối tượng phải đấu thầu dự án và đấu giá quyền sử dụng đất không đúng các quy định của pháp luật về quản lý đất đai và quản lý tài sản.

Tại một số dự án đơn vị tư vấn xác định giá, Hội đồng thẩm định giá đất và UBND thành phố đã tính toán, thẩm định và phê việc tiền sử dụng đất, trong đó, qua thanh tra đã phát hiện một số vi phạm, chủ yếu như: sử dụng thông tin về giá các vị trí đất làm tài sản so sánh nhưng hầu hết chưa có giao dịch chuyển nhượng thành công trên thị trường; vi phạm quy định về xác định đấu giá đất tại một số vị trí đất, lập thẩm định và phê duyệt giá khi chưa có quyết định giao đất; áp dụng đơn giá cho thuê thấp nhất thay cho đơn giá cho thuê bình quân; một số dự án đầu tư được điều chỉnh quy hoạch sau khi đã xác định quyền sử dụng đất... gây thất thu ngân sách nhà nước.

TTCP cũng đã chỉ ra nhiều vi phạm trong quá trình triển khai tại các dự án Khu dân cư Lacasa do công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư; dự án Khu đô thị Sài Gòn Bình An, dự án Khu dân cư Tầm Nhìn, dự án Khu nhà ở Phước Long B.
Tổng số tiền và nhà, đất qua thanh tra phát hiện cần kiến nghị xử lý là 2.054 tỷ đồng; hơn 6 triệu USD và 463.964,24 m2đất. Trong đó, thu hồi về ngân sách nhà nước là 17,629 tỷ đồng.

TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với các tập thể, cá nhân liên quan các khuyết điểm, vi phạm đã nêu. Trường hợp vượt thẩm quyền hoặc có dấu hiệu hình sự thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.

Kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân, tổ chức liên quan các vi phạm trong việc chỉ định các nhà đầu tư dự án đấu giá được phát hiện qua thanh tra. Trong quá trình thực hiện, nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật. Phối hợp Bộ quốc phòng và Bộ công an để xem xét, xử lý theo thẩm quyền các kết luận, kiến nghị của Thanh tra Chính phủ và Nghị quyết của Quốc hội đối với các dự án liên quan các vị trí đất thuộc lĩnh vực an ninh, quốc phòng…

UBND TP Hồ Chí Minh cần chỉ đạo các sở liên quan, như: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế và các đơn vị trực thuộc UBND thành phố rà soát, tổng hợp những hạn chế, tồn tại, bất cập của các cơ chế, chính sách, quy trình và quy định của UBND thành phố trong việc xác định giá cho thuê, giao nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước, xác định nghĩa vụ nộp tiền thuê đất, ký hợp đồng thuê đất đối với giao đất cho doanh nghiệp nhà nước quản lý, sử dụng, thực hiện dự án.