Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, trong những tháng đầu triển khai dịch vụ Mobile Money, tình hình dịch COVID-19 vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp, kéo dài nhưng số lượng khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ vẫn khả quan, nhất là tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa (đạt tỷ lệ hơn 60% khách hàng sử dụng dịch vụ tính đến ngày 31/3/2022).

Nói về sự ưu việt của Mobile Money, ông Trương Quang Việt, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Dịch vụ số Viettel cho hay: “Với Mobile Money, không phụ thuộc vào kết nối internet hay tài khoản ngân hàng, chỉ với 1 số điện thoại Viettel, người dân trên cả nước có thể thực hiện các giao dịch mua bán, chi tiêu không tiền mặt vô cùng dễ dàng thông qua tài khoản tiền di động”. Đặc biệt, theo vị này, trong giai đoạn bình thường mới, tiền di động đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng cơ hội giao thương cho tất cả mọi người, xóa nhòa khoảng cách về địa lý lẫn công nghệ.

Dù vậy, các doanh nghiệp viễn thông triển khai dịch vụ cũng gặp phải một số khó khăn do Mobile Money là dịch vụ mới, trong giai đoạn đầu thí điểm cần phải tiếp cận với nhiều đối tượng khách hàng để tuyên truyền, quảng bá lợi ích của dịch vụ nhằm thu hút, tạo thói quen cho khách hàng.

Mobile Money đến nay là "mảnh đất cằn"

Tại hội thảo "Đẩy mạnh phát triển Mobile Money tại Việt Nam" do Báo Lao Động phối hợp với Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) và Cục Viễn thông của Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức hôm 11/5, bà Phạm Minh Tú, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số MobiFone cho biết tốc độ chuyển đổi số mạnh mẽ của các ngân hàng vô hình chung trở thành thách thức cho các nhà mạnh trong triển khai dịch vụ Mobile Money.

"Chúng ta cũng biết rằng, ở Việt Nam triển khai Mobile Money chậm hơn thế giới khoảng 20 năm, thời điểm vàng triển khai Mobile Money đã qua. Cách đây 20 năm, số lượng người sử dụng ngân hàng rất là ít và lợi thế của di động; khi đó cung cấp dịch vụ Mobile Money mới là lợi thế. Hiện nay, khi nền công nghệ phát triển mạnh mẽ, các ngân hàng phát triển ngân hàng số, liệu Mobile Money còn có cơ hội?", bà Phạm Minh Tú nêu vấn đề. 

Không chỉ cạnh tranh với ngân hàng số, dịch vụ Mobile Money của các nhà mạng còn phải giải quyết nhiều bài toán như hạn mức sử dụng tối đa 10 triệu đồng, thấp hơn nhiều so với ví điện tử; trong khi xây dựng dịch vụ Mobile Money là câu chuyện tốn chi phí và nguồn lực không kém. 

"Dư địa của Mobile Money không phải không còn, nhưng đây là mảnh đất cằn cỗi, sỏi đá. Mảnh đất màu mỡ thì ngân hàng đã cày xới hết", Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số MobiFone khẳng định khi đề cập đến những khó khăn mà những đơn vị triển khai Mobile Money phải đối mặt.

Ở một khía cạnh khác, ông Trương Quang Việt đề cập đến bài toán khó về thay đổi hành vi chi tiêu và sử dụng tiền của người dân để thúc đẩy sự phát triển của Mobile Money: "Làm sao để người dân có đủ nhận thức và sự tin tưởng để sử dụng Mobile Money, chuyển đổi dần từ sử dụng tiền giấy sang cuộc sống không tiền mặt, thay đổi toàn diện thói quen và hưởng lợi trực tiếp từ nền kinh tế số…”.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Tấn, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dịch vụ Viễn Thông VNPT VinaPhone lại nhấn mạnh những thách thức trong quá trình triển khai Mobile Money khi muốn dung hòa giữa chặt chẽ trong quản lý và đơn giản trong sử dụng. 

Theo ông Tấn, Mobile Money tập trung vào micro payment, tức các giao dịch thanh toán nhỏ lẻ, chủ yếu dành cho khách hàng ở vùng xa ít có điều kiện tiếp cận đến dịch vụ ngân hàng. Do đó, việc đăng ký và sử dụng phải đơn giản, chỉ cần một hai nút bấm. Tuy nhiên do vấn đề an toàn và bảo mật, việc đăng ký sử dụng Mobile Money hiện nay qua nhiều khâu. Đó là chưa kể các bước nạp tiền, chuyển tiền, rút tiền và thanh toán cho các dịch vụ hàng ngày vẫn gặp nhiều khó khăn.

Một bất cập khác mà ông Tấn nêu ra, theo quy định hiện nay thuê bao phải có "tuổi đời" ít nhất 3 tháng mới được sử dụng Mobile Money, trong khi đó đã phải xác minh chính xác thông tin người dùng và số điện thoại. 

Sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia trong xác thực dịch vụ Mobile Money

Nêu ra vấn đề, ông Nguyễn Văn Tấn cũng đồng thời đưa giải pháp để thúc đẩy sự phát triển của Mobile Money từ góc độ nhà phát triển. 

Về hạn mức giao dịch 10 triệu đồng, ông Tuấn đề xuất mở rộng sau khi hết giai đoạn thử nghiệm 2 năm phát triển Mobile Money, có thể kèm theo xác thực ở mức độ nhất định.

Còn về đăng ký và xác thực, ông Tuấn đề xuất sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia, bởi trên đó có thông tin đầy đủ và chính xác gần như tuyệt đối về họ tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ…

"Nếu như nhà mạng tiếp cận được nguồn này thì khách hàng không cần nhiều bước phức tạp mà có thể sử dụng Mobile Money ngay, miễn là số điện thoại trùng với thông tin đăng ký. Tôi tin rằng nếu đạt được điều này thì hơn 120 triệu thuê bao của tất cả các nhà mạng tại Việt Nam ngày mai có thể đồng loạt mở được và sử dụng Mobile Money", ông Tuấn khẳng định.

Về đề xuất này, ông Phan Đức Hiệp, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư, căn cước công dân (Bộ Công an) cho hay từ ngày 1/7/2021, Bộ Công an đã chính thức đưa vào hoạt động đối với Hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Hệ thống Sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân. Đây được xem là “tài nguyên quốc gia đắt giá” và là “dữ liệu gốc” cho quá trình chuyển đổi số; phục vụ đắc lực cho công tác quản lý, điều hành của Chính phủ, của các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước.

Theo ông Hiệp, đến nay, Bộ Công an đã chủ trì làm việc cùng với các nhà mạng xây dựng quy trình, quy chế phối hợp để triển khai thực hiện kết nối để làm sạch thuê bao di động, giải quyết tình trạng sim rác trên nền tảng dữ liệu dân cư cũng như cấp tài khoản Mobile Money, cấp sim chính chủ gắn với việc cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân. 

“Các nhà cung cấp dịch vụ Mobile Money tích hợp giải pháp này là cần thiết nhằm tránh các rủi ro trong hoạt động xác minh tài khoản qua ứng dụng trực tuyến và các quầy giao dịch, điểm tiếp nhận trực tiếp. Hình thức của giải pháp này được thể hiện qua các đầu đọc thẻ căn cước công dân gắp chip, thiết bị xác minh di động tại quầy giao dịch và thư viện tích hợp vào các ứng dụng mobile trên nền tảng di động”, ông Hiệp khẳng định.