Thu hồi hầu hết khoản nợ KCN Phong Phú, vì sao Sacombank vẫn khó 'về đích' Đề án tái cơ cấu trong 2025?
Đã ghi nhận khoảng 2.000 tỷ đồng khoản thu KCN Phong Phú vào thu nhập lãi
Theo báo cáo tài chính quý III/2025 đã công bố,thu nhập lãi thuần của Sacombank (mã: STB) ghi nhận tăng 24% so với cùng kỳ và tăng 20% so với quý liền trước, đạt 7.874 tỷ đồng; qua đó dẫn dắt tăng trưởng lợi nhuận trong bối cảnh nguồn thu ngoài lãi giảm tốc.
Lý giải cho việc thu nhập lãi thuần của Sacombank tăng mạnh trong quý III, Chứng khoán ACBS cho rằng Sacombank đã thu hồi xong khoản nợ KCN Phong Phú trong quý. Tương tự, Chứng khoán Vietcap cũng cho hay ngân hàng có thể đã ghi nhận phần lớn khoản thu từ việc bán nợ tại dự án KCN Phong Phú (khoảng 2.000 tỷ đồng) vào thu nhập lãi trong quý vừa qua.
Theo ACBS, việc hoàn nhập lãi dự thu khoản nợ KCN Phong Phú đã giúp Sacombank cải thiện mạnh lợi suất tài sản sinh lãi trong quý III, kéo theo NIM quý III tăng mạnh 46 điểm cơ bản so với quý trước lên 4%. Tuy vậy, NIM dự báo sẽ quay trở lại quanh mức 3,5% trong những quý tới khi không còn các khoản hoàn nhập vào thu nhập lãi.
Ảnh: ACBS
Khoản nợ được đảm bảo bằng KCN Phong Phú có nguồn gốc từ hoạt động cho vay của Ngân hàng Phương Nam trong giai đoạn 2011-2012, và là một trong những nội dung trọng tâm của Đề án tái cơ cấu ngân hàng Sacombank sau khi sáp nhập năm 2015.
Trước đó, hồi đầu năm 2023, Sacombank tuyên bố đã thành công bán đấu giá khoản nợ xấu trị giá 7.934 tỷ đồng liên quan đến KCN Phong Phú, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quá trình thực hiện Đề án tái cơ cấu. Trong năm 2024, ngân hàng cho biết đã thực thu hồi 1.587 tỷ đồng, phần còn lại dự kiến sẽ thu hồi đầy đủ trong 2025 và 2026.
Với việc thu hồi xong (hoặc hầu hết) khoản nợ liên quan đến KCN Phong Phú, Sacombank hiện gần như đã hoàn thành hầu hết Đề án tái cơ cấu sau 9 năm triển khai.
Bước cuối cùng để hoàn thành Đề án tái cơ cấu
Hiện vướng mắc duy nhất khiến ngân hàng chưa thể "về đích" Đề án tái cơ cấu là việc xử lý khoản nợ xấu được bảo đảm bằng hơn 32% vốn cổ phần của nhóm ông Trầm Bê do VAMC nắm giữ.
Đây là số cổ phần mà nhóm ông Trầm Bê thế chấp tại VAMC để vay 10.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi, nhằm giúp ngân hàng giải quyết khủng hoảng thanh khoản tại thời điểm sát nhập với Ngân hàng Phương Nam năm 2015.
Khoản nợ xấu tồn đọng này cũng là nguyên nhân chính khiến Sacombank không thể chia cổ tức cho cổ đông trong nhiều năm, mặc dù lợi nhuận chưa phân phối lũy kế đến ngày 30/9/2025 đã vượt 34.000 tỷ đồng, thuộc nhóm cao nhất hệ thống.
Tại ĐHĐCĐ thường niên 2025 diễn ra hồi tháng 4, đại diện Sacombank thông tin, tính đến 31/12/2024, dư nợ gốc và lãi của khoản nợ xấu này là 20.061 tỷ đồng, chưa kể lãi và lãi phạt của các khoản nợ khác tổng cộng 57.605 tỷ đồng.
Tổng số lượng cổ phiếu đang bảo đảm cho các khoản vay, repo và các khoản phải thu là 604,94 triệu cổ phiếu, tương đương với tỷ lệ nắm giữ là 32%. Toàn bộ nợ gốc và repo đã được trích lập dự phòng 100%.
Lãnh đạo Sacombank cho biết ngân hàng đã trình NHNN phương án cụ thể, đề xuất được chủ động tổ chức đấu giá cổ phần nhằm thu hồi nợ xấu và đang trong thời gian chờ đợi phản hồi từ NHNN.
Đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có thông tin cập nhật về việc bán đấu giá 604,94 triệu cổ phiếu này. Chứng khoán ACBS nhận định điều này có thể khiến đề án tái cơ cấu của Sacombank nhiều khả năng không thể hoàn thành đúng lộ trình (đến hạn vào cuối năm 2025) và kéo dài sang năm tiếp theo.
Theo giới phân tích, đây là vấn đề phức tạp bởi giá trị rất lớn của số vốn cổ phần, đòi hỏi nhà đầu tư chiến lược có đủ năng lực tài chính đồng thời đáp ứng yêu cầu pháp lý về sở hữu trong lĩnh vực ngân hàng. Bên cạnh đó, quy trình xét duyệt cũng cần thời gian do có yếu tố sở hữu chéo – hiện đang được NHNN đặc biệt quan tâm.
Hiện Sacombank kỳ vọng có thể được phê duyệt phương án đấu giá cổ phần vào giữa năm 2026.
Ảnh: ACBS
Với việc Sacombank đã trích lập dự phòng (trừ hoàn nhập khoản nợ KCN Phong Phú) tổng cộng gần 30.000 tỷ đồng theo đề án trong giai đoạn từ 2016 đến hết quý III/2025, ACBS cho rằng ngân hàng có thể sẽ cần phải thu hồi được tối thiểu 30.000 tỷ đồng trở lên để hoàn tất nghĩa vụ của các bên liên quan.
Dựa trên mức định giá của các thương vụ mua bán cổ phần ngân hàng tại Việt Nam trong những năm gần đây, ACBS ước tính mức giá trúng thầu có thể khoảng 73.000 đồng/cp tương đương giá trị thương vụ khoảng 44.000 tỷ đồng, cao hơn số tiền mà giả định Sacombank cần thu hồi để hoàn tất nghĩa vụ của các bên liên quan. Do đó, nhóm phân tích đánh giá việc Sacombank thu hồi đầy đủ các khoản nợ và lãi đã trích lập dự phòng trên là hoàn toàn khả thi.
Dù thời điểm triển khai chưa chắc chắn, thương vụ đấu giá cổ phần một khi được khởi động thể mang về tiềm năng lợi nhuận lớn cho Sacombank, do ngân hàng đã trích lập dự phòng đầy đủ nên toàn bộ giá trị thu hồi từ đấu giá sẽ được hạch toán vào thu nhập khác, qua đó làm tăng lợi nhuận trước thuế.
Sau khi trừ thuế, phần lợi nhuận sau thuế cũng sẽ được bổ sung vào lợi nhuận giữ lại, theo đó gia tăng vốn cấp 1 của ngân hàng. Điều này sẽ giúp cải thiện đáng kể hệ số an toàn vốn (CAR), hiện đang ở mức 9,7% tính đến kỳ công bố tháng 6/2025 và là một trong những nhà băng có CAR thấp nhất hệ thống.
Việc tỷ lệ CAR được củng cố sẽ giúp Sacombank có thêm dư địa để mở rộng room tín dụng và linh hoạt hơn trong tái cơ cấu danh mục cho vay. Từ đó, có cơ hội tăng tỷ trọng các phân khúc tín dụng có biên lợi nhuận cao, qua đó cải thiện NIM và nâng cao hiệu quả sinh lời trong trung hạn...
Dự phóng cho năm 2025, ACBS ước tính Sacombank có thể đạt lợi nhuận trước thuế cả năm khoảng 13.627 tỷ đồng, tăng 7,1% svck và chỉ hoàn thành 93% kế hoạch do áp lực trích lập dự phòng khoản nợ Bamboo Airways.
Cụ thể, nhóm phân tích dự báo áp lực trích lập dự phòng trong quý IV/2025 của Sacombank dự kiến vẫn sẽ ở mức cao khi khoản nợ Bamboo Airways (hơn 3.000 tỷ đồng) chuyển thành nợ nhóm 4. Tuy nhiên, với việc TSĐB của khoản nợ này là các BĐS có giá trị cao hơn khoản nợ và một số ngân hàng khác quan tâm thay thế Sacombank tái cơ cấu Bamboo Airways, ngân hàng cho rằng khả năng thu hồi khoản nợ này là tương đối chắc chắn.
