Mới đây, Văn phòng Chính phủ có văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải thông báo ý kiến của Thủ tướng về áp dụng giá sàn vé máy bay nội địa.

Văn bản nêu rõ, ngày 3/10, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long có thư gửi Thủ tướng, trong đó đánh giá việc áp giá sàn vé máy bay nội địa là trái quy định pháp luật, vi phạm nguyên tắc quản lý giá đối với thị trường hàng không nội địa, không phù hợp với thể chế về quản lý giá trong nền kinh tế thị trường.

Chủ trương này đi ngược với xu hướng của hàng không thế giới, có thể gây hệ lụy rất lớn trong việc phục hồi kinh tế, phục hồi ngành du lịch, gây khó khăn cho công nhân trở lại nhà máy và tước bỏ quyền đi lại bằng đường hàng không với giá rẻ của hàng chục triệu người.

Trên cơ sở đó, chuyên gia Ngô Trí Long kiến nghị Thủ tướng sớm cho ngừng chủ trương áp giá sàn.

Trong văn bản gửi Thủ tướng, ông Long phân tích, trên thị trường hàng không nội địa hiện nay có 6 hãng hàng không đang hoạt động. Trong đó Vietnam Airlines chiếm khoảng 35%, VietJet Air chiếm 36%, Bamboo Airways chiếm khoảng 13%.

Như vậy, theo Luật Giá, thị trường hàng không nội địa vẫn có những doanh nghiệp giữ vị trí thống lĩnh thị trường.

Đối với doanh nghiệp bán hàng hoá, dịch vụ giữ vị trí thống lĩnh thị trường, thì Nhà nước quy định giá trần (Giá tối đa). Đối với những doanh nghiệp mua hàng hoá, dịch vụ giữ vị trí thống lĩnh thị trường thì Nhà nước quy định giá sàn (Giá tối thiểu).

Vé bay của các hãng hàng không thuộc trường hợp bán hàng hóa, dịch vụ, không thuộc diện áp giá sàn. Áp giá sàn là trái quy định của pháp luật, vi phạm nguyên tắc quản lý giá đối với thị trường hàng không nội địa hiện nay mà Luật Giá, Luật Cạnh tranh và Luật Hàng không đã quy định.

Ông Long cho rằng, áp giá sàn không phù hợp với thể chế về quản lý giá trong nền kinh tế thị trường; Đi ngược với xu hướng của hàng không thế giới, đặc biệt là xu hướng phát triển của hàng không giá rẻ; Vi phạm các Hiệp định, điều ước quốc tế về không phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp Nhà nước với các thành phần kinh tế khác mà ta đã tham gia như WTO, CPTTP, EVFTA… khiến nhà đầu tư quan ngại về môi trường kinh doanh tại Việt Nam; Gây khó khăn trong việc Mỹ và châu Âu công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường; Gây ảnh hưởng không tốt đến chủ trương, chính sách xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng mà Đảng và Nhà nước đã nhiều năm kiên trì thực hiện.

Đối với ngành hàng không Việt Nam, giá sàn sẽ tạo lợi thế cho hãng hàng không làm ăn kém hiệu quả, gây khó khăn cho hãng khác, làm giảm nguồn thu của các doanh nghiệp trong hệ sinh thái hàng không.

Việc áp giá sàn sẽ gây hệ lụy rất lớn trong việc phục hồi kinh tế, phục hồi ngành du lịch, gây khó khăn cho công nhân trở lại nhà máy và tước bỏ quyền đi lại bằng đường hàng không với giá rẻ của hàng chục triệu người. Trong giai đoạn khó khăn này, càng cần duy trì mô hình giá vé rẻ để hỗ trợ người thu nhập thấp, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.

Mô hình hàng không giá rẻ đã chiếm 50% thị phần vận chuyển khách hàng không thế giới. Ở khu vực Đông Nam Á, hàng không giá rẻ đã chiếm khoảng 65% thị phần. Trong đại dịch, so với hãng hàng không truyền thống thì các hãng hàng không giá rẻ có sức chịu đựng tốt hơn, có khả năng bật dậy nhanh hơn và sẽ đóng góp tích cực trong việc phục hồi kinh tế, du lịch.

Phần lớn người dân nước ta thu nhập còn thấp. Người dân đã quen với giá vé bay rẻ và giá vé bay rẻ rất phù hợp với họ. Áp giá sàn làm mặt bằng vé bay tăng cao, sẽ làm mất đi bao thành quả tốt đẹp của ngành hàng không, của Bộ GTVT, của Chính phủ đã gây dựng trong hàng chục năm qua.

Về việc này, Văn phòng Chính phủ cho biết Thủ tướng giao Bộ GTVT nghiên cứu nội dung đề nghị nêu trên của chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long để xem xét, xử lý theo quy định cũng như có văn bản trả lời chuyên gia.

Trước đó, chia sẻ tại tọa đàm "Tham vấn chuyên gia về kinh tế - xã hội" do Văn phòng Quốc hội và Ủy ban Kinh tế tổ chức sáng 29/6, ông Đặng Ngọc Hòa, Chủ tịch Vietnam Airlines, đã nêu lên những khó khăn mà hãng bay đang gặp phải do ảnh hưởng của dịch Covid-19, cũng như lý giải đề xuất áp sàn giá vé máy bay, xóa bỏ vé 0 đồng, vé siêu khuyến mại.

Ngoài ra, nếu các hãng bay cứ chạy đua giảm giá vé, khiến doanh thu vé thậm chí thấp hơn chi phí xăng dầu sẽ ảnh hưởng tới chi phí đảm bảo an toàn bay. Khi xảy ra sự cố sẽ ảnh hưởng không chỉ một mình hãng hàng không mà còn là uy tín của cả quốc gia. "Nếu định giá vé thấp cũng khiến nguồn thu của các hãng hàng không đều yếu", ông Hòa nhấn mạnh.

Vị này lo ngại sau khi dịch Covid-19 được kiểm soát, các hãng hàng không Việt sẽ rất yếu và thậm chí không đủ sức cạnh tranh lẫn nhau, chưa nói tới cạnh tranh với các hãng bay trong khu vực.

Đại diện Vietnam Airlines cũng thừa nhận giá vé máy bay tăng sẽ làm ảnh hưởng tới nhu cầu đi lại của hành khách, tuy nhiên nếu giá vé thấp khiến bất kỳ hãng nào phá sản cũng sẽ là tổn thất cho nguồn lợi xã hội.