Ông Đỗ Ngọc Hưng cho biết, tính tới hết tháng 10/2022, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt trên 1,9 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn nhất đối với thủy sản xuất khẩu của Việt Nam. Ba sản phẩm xuất khẩu chủ lực sang Hoa Kỳ là tôm, cá tra, cá ngừ, chiếm lần lượt 38%, 26% và 23% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản sang thị trường này. 

Trong 10 tháng 1-10/2022, xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ đạt 491 triệu USD, tăng 70%. Bắt đầu từ tháng 7, xuất khẩu cá tra sang thị trường Hoa Kỳ chỉ dao động trong khoảng 32-33 triệu USD mỗi tháng, mức sụt giảm đáng kể so với mức đỉnh 81 triệu USD hồi tháng 4/2022.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, tính đến hết quý III/2022, nhập khẩu cá tra phi-lê đông lạnh của Việt Nam tăng 19% về lượng nhưng tăng 66% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm gần 60% tổng khối lượng các loại cá nhập khẩu từ Việt Nam vào Hoa Kỳ và chiếm 43% về giá trị. Đây cũng là sản phẩm có giá nhập khẩu tăng nhiều nhất trong các sản phẩm thuỷ sản nhập khẩu vào Hoa Kỳ trong 3 quý đầu năm nay. Theo thống kê, hơn 90% khối lượng cá tra đang bán tại thị trường này có xuất xứ từ Việt Nam.

Bên cạnh đó, việc xuất khẩu và tiêu thụ cá tra tại thị trường khó tính như Hoa Kỳ vẫn còn tồn tại một số khó khăn. Cá tra Việt Nam bị áp thuế chống bán phá giá và phải chịu sự cạnh tranh trực tiếp với cá tra từ các quốc gia như Ấn Độ, Bangladesh (Băng-la Đét), Indonesia (In-đô-nê-xi-a), Ecuador (Ê-qua-đo), dẫn đến thị phần bị thu hẹp, mặc dù vẫn chiếm lĩnh thị trường. Tại thị trường Hoa Kỳ, cá tra là sản phẩm chưa có độ phủ sóng và nhận diện đối với người tiêu dùng và hầu như vắng bóng trong thực đơn nhà hàng. Sau một thời gian tăng trưởng nóng thì lượng tồn kho cá tra tại thị trường Hoa Kỳ tăng lên, tiêu thụ có phần chững lại do tình hình lạm phát và giá bắt đầu giảm.

Thương vụ Việt Nam đã tích cực triển khai các biện pháp hỗ trợ, xúc tiến thương mại đối với mặt hàng cá tra nói riêng và các mặt hàng thủy sản của Việt Nam nói chung. Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra và đối tác Hoa Kỳ để xử lý các vấn đề liên quan nhằm đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp Việt Nam trong các vụ việc phòng vệ thương mại. Chia sẻ thông tin thị trường, xu hướng tiêu dùng thủy sản nói chung và cá tra nói riêng tới Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam và các doanh nghiệp. Phối hợp với các các bên liên quan đặc biệt là Cơ quan thanh tra an toàn thực phẩm của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ để thúc đẩy việc bổ sung mặt hàng cá tra da nhiệt được phép nhập khẩu vào Hoa Kỳ.  

Đánh giá về cơ hội và thách thức đối với mặt hàng cá tra nói riêng và thủy sản nói chung trong năm 2023, Tham tán Thương mại Đỗ Ngọc Hưng cho rằng kinh tế toàn cầu có nguy cơ suy thoái, lạm phát tại Hoa Kỳ đã giảm, nhưng vẫn ở mức cao trong vòng 40 năm qua cùng yếu tố biến động tỷ giá và cạnh tranh gay gắt hơn từ những đối thủ có chi phí thấp và giá bán rẻ đã ảnh hưởng đến nhu cầu nhập khẩu thủy sản của nước này từ nửa cuối năm 2022 và sẽ tiếp tục chi phối sức tiêu thụ của thị trường này trong năm 2023. Cả khối lượng và giá nhập khẩu thủy sản nói chung và cá tra nói riêng vào thị trường Hoa Kỳ sẽ giảm trong thời gian trước mắt. Do vậy, dự báo xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ, trong đó những sản phẩm chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ sẽ gặp nhiều thách thức để đạt mức tăng trưởng như năm 2022. 

Một dấu hiệu tích cực là Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) có kế hoạch mua 1,44 triệu pound các sản phẩm cá da trơn cho các chương trình hỗ trợ thực phẩm của chính phủ nhắm đến đối tượng tham gia chương trình Build Back Better của Tổng thống Joe Biden. Cá tra với giá thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung của cá da trơn đã trở thành sản phẩm ưu tiên lựa chọn nhập khẩu của USDA. Việc giao hàng sẽ được thực hiện từ ngày 1/11 đến 31/1/2023.

Trong những tháng cuối năm, sát những kỳ nghỉ lễ lớn, tình hình lạm phát chưa có dấu hiệu giảm, người dân Hoa Kỳ đã phải cắt giảm tiêu dùng những sản phẩm thủy sản giá cao, chuyển sang những loại thủy sản có giá thấp hơn. Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi xu hướng tiêu dùng của người dân Hoa Kỳ, trong đó có xu hướng tiêu dùng hải sản ở nhà kể cả khi lĩnh vực dịch vụ thực phẩm mở cửa trở lại và ảnh hưởng của lạm phát…Theo Tham tán Thương mại Đỗ Ngọc Hưng, đây cũng chính là cơ hội cho sản phẩm cá tra và các mặt hàng thủy sản khác của Việt Nam giành được thị phần tại thị trường Hoa Kỳ trong năm 2023./.