Lãi suất tiền gửi giảm tỉ lệ thuận với lượng tiền gửi vào ngân hàng

Từ nửa cuối tháng 8/2021 đến nay, nhiều ngân hàng đã thay đổi biểu lãi suất huy động theo hướng tiếp tục giảm trong bối cảnh ngân hàng dồi dào thanh khoản và tín dụng tăng chậm do tác động của dịch Covid-19.

Trong biểu lãi suất mới nhất, Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) đã điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi ở các kỳ hạn, nhất là kỳ hạn dài trên 12 tháng. Cụ thể, khách gửi tiết kiệm kỳ hạn 6 tháng giảm 0,1 điểm %, xuống còn 5,3%/năm; kỳ hạn 18 và 36 tháng giảm 0,3 điểm %, xuống còn 6%/năm.Với tiền gửi online, TPBank cũng điều chỉnh giảm ở một số kỳ hạn với mức giảm nhiều nhất là 0,3 điểm %. Hiện mức lãi suất gửi online cao nhất tại ngân hàng này là 6,15%/năm cho các kỳ hạn dài trên 12 tháng.Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) cũng giảm lãi suất huy động ở nhiều kỳ hạn, theo biểu lãi suất mới nhất.

Lãi suất tiền gửi giảm tỉ lệ thuận với lượng tiền gửi vào ngân hàng

Cụ thể, khách hàng gửi tiết kiệm tại Sacombank kỳ hạn 1 tháng còn 2,9%/năm; 2-5 tháng còn 3%/năm; 6 tháng còn 4,3%/năm; 18 tháng là 5,6%/năm. Sacombank điều chỉnh giảm ở nhiều kỳ hạn với mức 0,1 - 0,4 điểm %, trong đó kỳ hạn giảm mạnh nhất là 10-11 tháng từ 4,9%/năm giảm còn 4,5%/năm. Hiện lãi suất cao nhất tại ngân hàng này là 5,8%/năm áp dụng cho khách gửi kỳ hạn 36 tháng.

Một số ngân hàng khác như Techcombank, Eximbank cũng điều chỉnh lãi suất huy động tại quầy với mức giảm 0,1 - 0,4 điểm % so với trước đó.

Trong khi đó, biểu lãi suất huy động các kỳ hạn ngắn của 4 "ông lớn" ngân hàng quốc doanh (gồm: BIDV, Vietcombank, VietinBank và Agribank) không thay đổi so với đầu tháng 8. Còn các kỳ hạn dài từ 12-36 tháng, lãi suất huy động của Agribank và BIDV giảm 0,1 điểm %, về 5,5%/năm.

Hiện lãi suất tiền gửi bằng VND ở mức 0,1-0,2%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; 2,5-4%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng; 3,2-4% với kỳ hạn 3 tháng; 4-6,25% với tiền gửi có kỳ hạn 6 tháng; 4-6,4% đối với tiền gửi có kỳ hạn 9 tháng; 4,85-6,8% với tiền gửi có kỳ hạn 12 tháng; 5,1-6,7% đối với tiền gửi kỳ hạn 13 tháng; 5,5-6,8% đối với tiền gửi kỳ hạn 18 tháng; 5,1-7% đối với tiền gửi kỳ hạn 24 tháng; 5,3-7% đối với tiền gửi kỳ hạn 24 tháng.

Lãi suất huy động đã giảm khoảng 1,5-2,5%/năm trong hơn 1 năm qua. Hiện lãi suất huy động tại một số kỳ hạn ở mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Tiền gửi của người dân vào ngân hàng thấp kỷ lục

Lãi suất tiền gửi ngân hàng ở vùng thấp được cho là một phần nguyên nhân khiến dòng tiền chuyển hướng sang các kênh đầu tư khác có mức sinh lời cao hơn như chứng khoán, vàng, bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp...

Theo Ngân hàng Nhà nước, nửa đầu năm nay, người dân đã gửi ròng thêm khoảng 151.200 tỷ đồng vào các ngân hàng. Còn tiền gửi của nhóm khách hàng tổ chức, doanh nghiệp là gần 233.200 tỷ đồng.

Tuy vậy, tính từ tháng 7/2020 đến cuối tháng 6/2021, so với cùng kỳ gần 10 lại đây, đây là mức tăng trưởng thấp nhất. Trong giai đoạn 2016-2020, tăng trưởng ròng tiền gửi của dân cư vào các ngân hàng đạt khoảng 330.000 tỷ đồng/nửa đầu năm.

Các chuyên gia nhận định, lãi suất tiền gửi quá thấp sẽ xảy ra hiện tượng người dân rút tiền gửi khỏi ngân hàng, chuyển sang các kênh đầu tư khác, gây ra những bất ổn đối với nền kinh tế. Hệ thống ngân hàng có thể bị đặt trong tình trạng thiếu thanh khoản, dẫn đến thiếu vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, tiêu dùng, khách hàng đứng trước thực tế phải cạnh tranh để được vay vốn. Điều này khiến cho lãi suất cho vay bị đẩy lên, nếu không thì chi phí không chính thức vay vốn cũng tăng lên, chứ không thể giữ thấp được. Như vậy, mục đích giữ lãi suất cho vay thấp sẽ không thành.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 đã khiến cầu tín dụng bị ảnh hưởng mạnh. Hoạt động huy động trên thị trường có dấu hiệu tăng chậm.

Theo báo cáo kinh tế - xã hội của Cục Thống kê TP.HCM, trong 7 tháng đầu năm, tổng huy động vốn của toàn hệ thống ngân hàng trên địa bàn đạt 3,029 triệu tỷ đồng, chỉ tăng 0,5% so với tháng trước và tăng 3% so với cuối năm ngoái; tổng dư nợ tín dụng đạt 2,68 triệu tỷ đồng, tăng 2,68% so với cuối năm ngoái.

Như vậy, tình hình huy động vốn và tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại trên địa bàn TP.HCM tăng chậm. Dịch bệnh lại kéo dài, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, khiến nhu cầu vay vốn sụt giảm và dòng tiền nhàn rỗi của dân cư vào hệ thống ngân hàng cũng bị tác động.

Lãi suất vay còn phụ thuộc vào đối tượng, ngành nghề

Lãnh đạo một số ngân hàng cho hay, không chỉ mặt bằng lãi suất huy động thấp mà việc cho vay vốn cũng không dễ bởi ảnh hưởng của dịch bệnh. Nhiều ngân hàng chịu sức ép phải giảm chi phí đầu vào để giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế nên không thể duy trì lãi suất tiết kiệm ở mức cao.

Các chuyên gia cho rằng, những yếu tố trên cộng với việc nhiều ngân hàng giảm mạnh lãi suất huy động có thể khiến dòng tiền gửi cá nhân vào ngân hàng sẽ tiếp tục giảm trong những tháng còn lại của năm nay, thậm chí còn tác động tới năm sau.

Theo công bố mới đầy của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lãi suất tiền gửi bằng VND bình quân của các ngân hàng thương mại trong nước cuối tháng 7 ở mức 0,1-0,2%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; 3,3-3,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng; 4,2-5,7%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến 12 tháng; 5,4-6,8%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ trên 12 tháng đến 24 tháng và 6,1-6,9% đối với kỳ hạn trên 24 tháng.

Về lãi suất cho vay, lãi suất ngắn hạn bình quân bằng VND đối với một số ngành lĩnh vực ở mức 4,4%/năm. Lãi suất cho vay USD bình quân ở mức 3,0-6,0%/năm.

So với cuối năm 2019, tức trước khi dịch bệnh xảy ra, lãi suất huy động đã giảm khoảng 1-2%/năm đối với các kỳ hạn dưới 1 năm, trong khi đó lãi suất kỳ hạn từ 12 tháng trở lên đã giảm tới 2-2,5%/năm.

Lãi suất huy động giảm khá đồng đều ở các kỳ hạn và ở các ngân hàng. Trong khi đó, lãi suất vay ngân hàng giảm còn phụ thuộc vào đối tượng vay, lĩnh vực ngành nghề và tuỳ thuộc chính sách của từng nhà băng.

Chẳng hạn, các nhà băng thường ưu tiên giảm lãi suất cho vay đối với các khách hàng vay vốn để sản xuất kinh doanh các dịch vụ, hàng hoá thiết yếu. Trong khi đó, việc vay vốn để đầu tư bất động sản, chứng khoán,…sẽ bị các nhà băng thẩm định kỹ, và thường không được giảm lãi suất. Các khoản vay tiêu dùng cũng được xếp vào lĩnh vực rủi ro do không có tài sản đảm bảo nên lãi suất tiếp tục ở mức cao.

Trước đó, cuối năm 2019, mặt bằng lãi suất cho vay ngắn hạn phổ biến 6-9%/năm, 9-11%/năm đối với trung dài hạn. Như vậy, lãi suất cho vay cũng đã giảm mạnh trong hơn 1 năm qua, hiện một số nhà băng đã có các gói tín dụng với lãi suất chỉ từ 4%/năm.

Trong hơn 1 năm qua kể từ khi xuất hiện đại dịch Covid-19, NHNN đã có 3 lần điều chỉnh lãi suất điều hành, tổng mức giảm là 1,5-2%/năm nhằm hỗ trợ thanh khoản cho các TCTD, tạo điều kiện cho các TCTD tiếp cận nguồn vốn từ NHNN, từ doanh nghiệp và dân cư với chi phí thấp hơn, qua đó giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay. Theo đánh giá của TS Cấn Văn Lực, mặt bằng lãi suất ngân hàng năm 2021 đã về mức thấp nhất trong 20 năm qua. 

Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV tính toán, toàn hệ thống ngân hàng đã giảm trung bình khoảng 1%/năm lãi suất cho vay với dư nợ hiện hữu trong năm 2020, tương đương với 10.000 tỷ đồng. Đối với lãi suất cho vay mới, mức giảm trung bình là 1%/năm, tương đương 11.500 tỷ đồng.

Huy Hùng

Xem thêm: Chuyên gia kinh tế: Kiến nghị giảm lãi suất 3-5%/năm là viển vông, thiếu thực tế