Quyết định của Tổng thống Joe Biden rút toàn bộ quân đội Mỹ ra khỏi Afghanistan trước ngày 11/9 sẽ đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến kéo dài gần 20 năm qua, khiến hàng nghìn người thiệt mạng.

 

Ngày 14/4, Reuters đưa tin Tổng thống Mỹ Joe Biden lên kế hoạch rút 2.500 binh lính Mỹ còn lại khỏi Afghanistan trước ngày 11/9 năm nay, đúng tròn 20 năm kể từ ngày quân Mỹ hiện diện ở nước này sau vụ tấn công khủng bố 11/9.

 

 

Quyết định này của ông Biden sẽ bỏ lỡ thời hạn rút quân vào ngày 1/5 mà người tiền nhiệm Donald Trump đã đồng ý với Taliban.

Taliban đã đe dọa sẽ tiếp tục các cuộc chiến chống lại quân đội nước ngoài nếu thời hạn rút quân này bị trễ. Nhưng Biden vẫn sẽ ấn định ngày rút quân trong thời gian ngắn, có khả năng làm giảm bớt lo ngại của Taliban.

 

Tổng thống sẽ thông báo công khai quyết định của mình vào ngày 14/4, Nhà Trắng cho biết. Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết việc rút quân dần sẽ bắt đầu trước ngày 1/5 và có thể hoàn thành tốt trước thời hạn ngày 11/9.

 

 

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin dự kiến ​​sẽ thảo luận về quyết định này với các đồng minh NATO tại Brussels.

Hiện khoảng 2.500 lính Mỹ ở Afghanistan, phục vụ bên cạnh 7.000 binh lính từ NATO. Hầu hết các đồng minh NATO của Mỹ cũng có khả năng rút quân sau động thái nói trên của chính quyền Biden.

 

Vẫn chưa rõ động thái của Biden sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cuộc họp thượng đỉnh kéo dài 10 ngày dự kiến bắt đầu từ ngày 24/4 về Afghanistan ở Istanbul, khả năng ​​có sự tham dự của phái đoàn Liên hợp quốc và Qatar.

 

Taliban cho biết họ sẽ không tham gia bất kỳ hội nghị thượng đỉnh nào đưa ra quyết định về Afghanistan cho đến khi tất cả các lực lượng nước ngoài rời khỏi đất nước.

 

Sự hiện diện quân sự duy nhất còn lại của Mỹ sau ngày 11/9 sẽ chỉ nhằm đảm bảo an ninh cho đại sứ quán Mỹ - nhiệm vụ vốn do nhóm lính thủy đánh bộ đảm nhận.

 

Chính quyền Biden cho biết họ sẽ đàm phán với chính phủ Afghanistan về các thỏa thuận an ninh chính xác cho phái đoàn ngoại giao ở Kabul.

 

 

Theo CNN, một quan chức cấp cao trong chính quyền nói rằng Tổng thống Biden tin rằng Mỹ đã đạt được mục tiêu đặt ra khi bắt đầu cuộc chiến từ năm 2001 và giờ họ muốn tập trung để có thể đối phó với "những mối đe dọa và thách thức trong năm 2021”, bao gồm sự cạnh tranh với Trung Quốc, dịch COVID-19 bùng phát và mối đe dọa khủng bố rải rác tại nhiều quốc gia và trong các lĩnh vực mới như không gian mạng.

Quyết định của ông Biden như "gấp lại cuốn sách về 20 năm xung đột tại Afghanistan và chuyển hướng sang một chiến lược hiệu quả nhằm bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ”, vị quan chức lên tiếng.

 

Dù vậy, hiện vẫn còn một số ý kiến tranh cãi xung quanh quyết định của Tổng thống Biden về việc lợi ích khi chấm dứt cuộc chiến dài hơi này có đủ để đánh đổi sự ổn định của Afghanistan và khu vực.

 

Ông Eliot Cohen – Hiệu trưởng Trường Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Johns Hopkins, động thái rút quân khỏi Afghanistan nói rằng quyết định này chỉ có thể là khúc dạo đầu cho một Mỹ quyết đoán hơn trên trường thế giới và tái tổ chức một số liên minh, đặc biệt là với Pakistan và Ấn Độ.

 

Trong khi đó, Stephen Biddl - một thành viên cấp cao về chính sách quốc phòng tại Hội đồng Quan hệ Quốc tế cho hay: “Lập luận chúng ta không thể tập trung đối phó với Trung Quốc hoặc Nga mà không quân rút khỏi Afghanistan hoàn toàn sai lệch so với quy mô thực tế binh sĩ ở Afghanistan.

Để quân tại một nước không đồng nghĩa với việc chúng ta không thể phản ứng kịp thời trước Nga tại Ukraine hay giải quyết vấn đề Biển Đông”.

 

“Không một ai bỏ rơi Afghanistan. Các bên Pakistan, Nga, Trung Quốc, Trung Á và Iran tiếp tục tham gia. Đó không phải là một sự chấm dứt chiến tranh tại Afghanistan, mà là chấm dứt giai đoạn của Mỹ trong cuộc chiến này”, ông Eliot Cohen – Hiệu trưởng Trường Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Johns Hopkins nói.

 

Một số ý kiến khác lại cho rằng quyết định rút quân sẽ không chỉ không chấm dứt xung đột mà còn làm xáo trộn bức tranh chính trị trong nước và quốc tế, tạo ra những rủi ro mới trên cả hai mặt trận.

 

Kể từ khi chiến dịch bắt đầu từ năm 2001 - sau vụ tấn công khủng bố chấn động vào hai toàn trung tâm thương mại ở NewYork, khoảng 800.000 binh sĩ Mỹ phục vụ tại Afghanistan.

Những cuộc chiến đã làm gần 50.000 thường dân Afghanistan thiệt mạng. Theo Liên Hợp Quốc, 65 nhà báo, chuyên gia truyền thông... thiệt mạng ở quốc gia Trung Đông này trong giai đoạn 1/1/2018-31/1/2021.

Các cuộc đàm phán hòa bình giữa chính phủ ở Kabul và Taliban bắt đầu từ tháng 9/2020. Tuy nhiên, từ đó đến nay, tiến trình đàm phán này diễn ra tương đối chậm và không đạt nhiều kết quả như kỳ vọng. Mới đây nhất, quân nổi dậy quyết định không tham dự hội nghị thượng đỉnh do Mỹ tổ chức ở Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến diễn ra trong tháng 4 này.