Theo ông Vũ Anh Minh, chủ tịch hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam - VNR, vừa qua, đối tác của VNR là Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) thông báo sẽ ngừng khai thác một số toa xe tự hành diesel DMU loại Kiha 40 và Kiha 48 để chuyển sang dòng xe mới hơn.

JR East sẵn sàng chuyển giao miễn phí cho VNR 37 toa xe trên nếu có nhu cầu (phía Việt Nam sẽ chịu các chi phí liên quan như nhập khẩu, cải tạo toa xe phù hợp với quy định Việt Nam).

Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) vừa kiến nghị Thủ tướng cho nhập khẩu, khai thác các toa tàu tự hành đã qua sử dụng của Nhật Bản.

Theo báo cáo của VNR, Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản sẽ ngừng khai thác một số toa xe diesel tự hành DMU Kiha 40 và Kiha 48 để chuyển sang dòng toa xe mới hơn. Doanh nghiệp này sẵn sàng chuyển giao miễn phí những toa xe này cho VNR. Phía Việt Nam chỉ cần bỏ chi phi nhập khẩu, cải tạo.

VNR mong muốn tiếp nhận những toa tàu cũ này với 2 lý do. Thứ nhất, các toa tàu của Nhật tuy cũ nhưng là toa tự hành, sử dụng thuận tiện hơn loại đầu máy toa xe kéo - đẩy truyền thống đang sử dụng tại Việt Nam.Các toa xe có ghế mềm được thiết kế 68-82 chỗ ngồi, 28-34 chỗ đứng, có thể vận hành độc lập không cần đầu kéo với tốc độ tối đa 95 km/h trên đường sắt khổ 1.067 mm của Nhật Bản.

Thứ 2, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đang có hơn 200 toa xe khách sử dụng quá niên hạn (trên 40 năm) và số lượng này tiếp tục tăng lên sau mỗi năm. VNR nhận định việc nhập toa xe cũ và cải tạo lại sẽ tốn ít chi phí hơn đóng mới.

Ngoài ra, VNR cho biết những năm gần đây Nhật Bản đã chuyển giao hàng trăm toa xe DMU và EMU qua sử dụng tương tự cho các nước Đông Nam Á như Myanmar, Indonesia, Philippines để phục vụ vận chuyển hành khách.

Cụ thể, Nghị định 65/2018/NĐ-CP của Chính phủ chỉ cho nhập khẩu toa xe không quá 10 năm; toa xe chở khách chạy trên chính tuyến của đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị không quá 40 năm. Đối chiếu các quy định này, các toa xe nhập cũ từ Nhật Bản không được phép nhập khẩu vào Việt Nam để khai thác trên các tuyến đường sắt quốc gia.hững toa xe mà Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản ngưng khai thác được sản xuất trong giai đoạn 1979-1982, đến nay đã 39-42 năm tuổi. Theo VNR, quy định về số năm khai thác chính là vướng mắc lớn nhất khiến cho doanh nghiệp phải xin ý kiến Thủ tướng.

Đường sắt Việt Nam hiện đang sử dụng toa xe truyền thống với đoàn tàu gồm 1 đầu máy kéo hoặc đẩy đoàn toa xe. Việc thành lập, dồn dịch đoàn tàu thường mất thời gian, tốn kém chi phí. 

Đặc biệt, trên các tuyến có khối lượng vận tải ít vẫn phải duy trì chạy tàu phục vụ an sinh xã hội vẫn phải duy trì đoàn tàu với 1 đầu máy và đoàn toa xe.

Do đó, VNR cho rằng việc tiếp nhận các toa xe DMU đã qua sử dụng để cải tạo phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam khai thác chở khách trên đường sắt Việt Nam sẽ đem lại nhiều lợi ích.

Cụ thể, việc này làm giảm đáng kể chi phí đầu tư đóng mới toa xe do chi phí nhập khẩu, cải tạo toa xe phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam nhỏ hơn nhiều so với chi phí đóng mới toa xe khách hiện đại; tạo điều kiện cho việc nghiên cứu, phát triển công nghệ mới phục vụ việc đóng mới, sử dụng loại toa xe tự hành để chở khách trên đường sắt Việt Nam trong tương lai; tạo điều kiện phát triển cơ khí đường sắt để cung cấp các sản phẩm phục vụ đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị.

Ngoài ra, việc sử dụng toa xe tự vận hành sẽ giảm được thời gian lập tàu, giảm chi phí chạy tàu; thuận lợi khi chủ động bố trí chiều dài đoàn tàu tùy nhu cầu khai thác vận tải trên từng tuyến có cự ly ngăn đế tối ưu hóa chi phí vận tải.

Từ các phân tích trên, VNR đề nghị Thủ tướng đồng ý về chủ trương cho phép nhập khẩu 37 toa xe DMU loại Kiha 40 và Kiha 48 đã qua sử dụng của doanh nghiệp Nhật Bản. Số toa xe này sẽ được cải tạo, đăng kiểm để đưa vào khai thác trên đường sắt Việt Nam.