Tại miền Tây nước Đức, ông Martin Kopf cần khí đốt tự nhiên để vận hành hoạt động sản xuất của công ty gia đình, công ty Zinkpower GmbH chuyên sản xuất các cấu kiện thép chống gỉ.

Nhà máy của Zinkpower bên ngoài thành phố Bonn sử dụng khí đốt để giữ 600 tấn kẽm trị giá 2,5 triệu euro (2,5 triệu USD) ở trạng thái nóng chảy mỗi ngày. Nếu không, kim loại sẽ cứng lại, phá hủy bể chứa, nơi các bộ phận bằng thép được nhúng trước khi được đưa vào hệ thống treo xe hơi, tòa nhà, tấm pin mặt trời và tuabin gió.

Công ty Zinkpower với 2.800 nhân viên nói trên chỉ là một ví dụ về thực trạng khó khăn của nhiều doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế toàn cầu nói chung ở thời điểm 6 tháng sau khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra.

Khi đốt không chỉ đắt hơn đáng kể mà còn có thể thiếu hụt trầm trọng trong kịch bản Nga cắt hoàn toàn nguồn cung cấp cho châu Âu để phản ứng lại các lệnh trừng phạt, hoặc nếu châu Âu không tích trữ đủ nguồn cung cho mùa đông. 

Thiếu hụt nguồn cung khí đốt ở Đức có nguy cơ làm tê liệt các ngành công nghiệp tại nền kinh tế hàng đầu châu Âu, từ luyện thép, dược phẩm đến giặt là thương mại. “Nếu Nga cắt đứt nguồn cung, tất cả thiết bị của tôi sẽ bị phá hủy”, ông Kopf, chủ tịch Hiệp hội các công ty mạ kẽm Đức, cho biết. 

Lạm phát đang tăng vọt, chi phí năng lượng tăng cao đã làm tăng khả năng xảy ra một mùa đông lạnh giá và tăm tối, điều đưa châu Âu đứng trước bờ vực suy thoái. Nhưng không riêng gì lục địa già, các chính phủ, doanh nghiệp và gia đình trên toàn thế giới đang cảm nhận được những tác động kinh tế của xung đột Nga - Ukraine, chỉ hai năm sau khi đại dịch Covid-19 tàn phá thương mại và chuỗi cung ứng toàn cầu.  

Giá lương thực cao và tình trạng thiếu lương thực ngày càng tồi tệ do việc cắt giảm các lô hàng phân bón và ngũ cốc từ Ukraine và Nga, có thể gây ra nạn đói và bất ổn trên diện rộng ở các nước đang phát triển, mặc dù các lô hàng đang dần được nối lại. 

Bên ngoài thủ đô Kampala của Uganda, một quốc gia tại châu Phi, Rachel Gamisha cho biết tình hình xung đột đã làm tổn hại đến công việc kinh doanh hàng tạp hóa của cô. Điều này được cảm nhận thông qua việc tăng giá các mặt hàng thiết yếu như xăng (6,9 USD/gallon). Một sản phẩm 16,7 USD trong tuần này có thể tăng vọt lên 25 USD vào tuần tới. Một chiếc bánh rán giá không đổi nhưng nhẹ dần đi. 

Cuộc xung đột là một trong những nguyên nhân khiến Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tháng trước hạ dự báo triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu lần thứ tư trong vòng chưa đầy một năm. Cơ quan này dự đoán mức ​​tăng trưởng GDP toàn cầu 3,2% trong năm nay, giảm so với mức dự báo 4,9% họ đưa ra vào tháng 7/ 2021 và thấp hơn đáng kể so với mức dự báo 6,1% vào năm ngoái.

Chương trình Phát triển Liên hợp quốc cho biết giá lương thực và năng lượng tăng đã khiến 71 triệu người trên toàn thế giới rơi vào cảnh đói nghèo trong 3 tháng đầu tiên của xung đột. Các nước ở Balkan và châu Phi cận Sahara bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Theo dự báo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc, có tới 181 triệu người ở 41 quốc gia có thể bị khủng hoảng đói trong năm nay.

Tại Bangkok, thủ đô của Thái Lan; giá thịt lợn, rau và dầu tăng đã buộc Warunee Deejai, một người bán thực phẩm  đường phố, phải tăng giá, cắt giảm nhân viên và làm việc nhiều giờ hơn.

Cô nói: “Tôi không biết mình có thể giữ giá cả ở mức phải chăng trong bao lâu nữa. Vừa phục hồi từ COVID-19 lại phải đối mặt với tình trạng tồi tệ này. Tệ hơn nữa, tôi chưa thấy có dấu hiệu kết thúc”.  

Ngay cả trước khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, nền kinh tế toàn cầu đã phải chịu nhiều áp lực. Mặc dù các quốc gia phục hồi mạnh mẽ hơn dự đoán từ đại dịch, tình trạng lạm phát tăng vọt đã gia tăng áp lực lên các nhà máy, cảng biển và bãi vận chuyển hàng hóa, gây tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng và bão giá.

Tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là Trung Quốc, các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt từ chính sách zero-Covid đã làm suy yếu nghiêm trọng triển vọng tăng trưởng. Cùng thời điểm đó, nhiều quốc gia đang phát triển vẫn phải vật lộn với các làn sóng đại dịch, cũng như những khoản nợ chồng chất từ việc tăng chi tiêu, cứu trợ... để bảo vệ người dân khỏi thảm họa kinh tế. 

Và rồi xung đột Nga - Ukraine nổ ra vào ngày 24/2, dẫn đến các biện pháp trừng phạt nặng nề của hàng loạt quốc gia phương Tây với Nga, hệ quả là sự gián đoạn thương mại lương thực và năng lượng trầm trọng trên toàn cầu vì Nga là nhà sản xuất dầu lớn thứ ba thế giới và là sản xuất khí đốt tự nhiên, phân bón, lúa mì hàng đầu, trong khi Ukraine cũng là vùng nông nghiệp lớn của thế giới. 

Kết quả, lạm phát lan rộng ra thế giới.

Gần Johannesburg, Nam Phi, Stephanie Muller đã so sánh giá trực tuyến và kiểm tra các cửa hàng tạp hóa khác nhau để tìm các giao dịch tốt nhất.

Syahrul Yasin Limpo, Bộ trưởng Nông nghiệp Indonesia, đã cảnh báo trong tháng này rằng giá mì ăn liền, một mặt hàng chủ lực ở quốc gia Đông Nam Á, có thể tăng gấp ba lần do giá lúa mì tăng cao. Ở nước láng giềng Malaysia, nông dân trồng rau Jimmy Tan than thở rằng giá phân bón đã tăng 50%. Anh ấy phải chi tiền hơn cho các vật dụng nông nghiệp. 

Ở Karachi, Pakistan, cách xa Ukraine, Kamran Arif đã nhận một công việc bán thời gian thứ hai để kiếm thêm tiền. “Bởi vì chúng tôi không kiểm soát được giá cả, chúng tôi chỉ có thể cố gắng tăng thu nhập của mình,” ông nói.

Phần lớn người dân sống trong cảnh nghèo đói ở Pakistan, đồng tiền của họ đã mất tới 30% giá trị so với đồng USD, trong khi đó, chính phủ đã tăng giá điện lên 50%.

Muhammad Shakil, một nhà xuất nhập khẩu, cho biết anh ta không còn mua được lúa mì, đậu gà trắng và đậu Hà Lan vàng từ Ukraine. “Bây giờ chúng tôi phải nhập khẩu từ các nước khác, chúng tôi phải mua với giá cao hơn, có khi cao hơn 10% -15%”, Shakil nói.

Châu Âu, trong nhiều năm phụ thuộc vào dầu mỏ và khí đốt tự nhiên của Nga cho nền kinh tế công nghiệp của mình, là khu vực chịu tác động nặng nề nhất. Giá khí đốt tại châu Âu ước tính đã cao gấp 15 lần so với trước khi xung đột xảy ra.  

Phản ứng lại trước lạm phát, các ngân hàng trung ương bắt đầu tăng lãi suất để kiềm chế giá cả tăng vọt. Robin Brooks, nhà kinh tế trưởng tại Viện Tài chính Quốc tế nhận xét: “Sự biến động do lạm phát tăng lên khiến các ngân hàng trung ương sẽ trở nên khó khăn hơn trong việc chèo lái con tàu của mình”.

Nhưng tình hình ở châu Âu khó khăn hơn cả. Adam Posen, chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cho biết: “Có nhiều rủi ro và áp lực suy thoái ở châu Âu so với các nền kinh tế lớn còn lại”. 

Nga cũng không thoát khỏi ảnh hưởng. IMF dự báo tăng trưởng Nga sẽ giảm tốc 6% trong năm nay. Sergey Aleksashenko, một nhà kinh tế học người Nga hiện đang sống tại Hoa Kỳ, lưu ý rằng doanh số bán lẻ của nước này đã giảm 10% trong quý thứ hai so với cùng kỳ  do người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu.