Tình hình kinh tế - xã hội nhiều thách thức, nhưng chính sách đã đi đúng hướng

Theo Chủ tịch Quốc hội, tại các phiên chuyên đề, phiên toàn thể cũng như tọa đàm cấp cao, đã có tổng cộng 44 ý kiến của các diễn giả, nhà khoa học, doanh nghiệp đại biểu trong, ngoài nước tham gia, không kể các bài phát biểu khai mạc và báo cáo, đề dẫn… Trong đó tất cả đều thống nhất cao về tình hình thế giới và triển vọng với Việt Nam.

Trên thế giới, dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, trong khi nhiều quốc gia đã mở cửa trở lại từ năm 2021 thì đến nay lại phát sinh những tình huống mới.

Xung đột Nga - Ukraine bùng nổ đầu năm nay tiếp tục làm trầm trọng thêm những thách thức liên quan đến chuỗi cung ứng, đẩy giá lương thực và năng lượng tăng cao, leo thang áp lực lạm phát. 

Yếu tố thứ ba là sự biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan; thứ tư là công cuộc chuyển đổi số và chuyển đổi xanh khẩn trương mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho sự phát triển của đất nước.

Trong nước, không chỉ giới chuyên gia mà hôm nay, nhiều diễn giả quốc tế cũng đưa ra nhiều đánh giá tích cực với tình hình kinh tế - xã hội của Việt Nam. “Trong khi thế giới tăng trưởng thấp, Việt Nam tăng trưởng cao, thế giới lạm phát cao thì Việt Nam lạm phát thấp. Dự phóng từ Bộ KH&ĐT cho thấy tăng trưởng GDP năm nay có thể đạt trên 7% còn lạm phát được kiềm chế dưới 4%”, ông Huệ nói. “Nếu tính lạm phát lõi thì hiện tại chỉ khoảng 1,56%, cả năm nay dự báo khoảng 2-2,5%, vẫn là mức trong tầm kiểm soát mặc dù nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm nay có thể lên đến 750 tỷ USD, tức gấp hơn hai lần GDP. Độ mở lớn như thế, nhưng theo đánh giá của nhiều chuyên gia tại diễn đàn này thì các chỉ số về khả năng chống chịu, thích ứng… phần lớn nằm ở mức trung bình và khá dày dặn”.

“6 tháng đầu năm nay cũng căng lắm, chúng ta phải chịu tác động nặng nề từ bệnh dịch, thiên tai và cả áp lực kinh tế vĩ mô, nhưng chúng ta đã kiểm soát tốt được… Tất cả chuyên gia đều nói rằng chúng ta đã đi đúng đường ray, chính sách vĩ mô từ chính sách tài khóa cho đến chính sách tiền tệ, phối hợp với chính sách thương mại và các chính sách khác đều đúng hướng. 8 tháng đầu năm 2022, nền kinh tế có tới 8 điểm sáng , tôi đã tổng kết trước đó rồi”, ông Huệ nói.

Gói hỗ trợ lãi suất: bảo sợ giải ngân, sợ đi vay, không muốn vay và không muốn cho vay là ... 'không hiểu được'

Về việc triển khai thực hiện Nghị quyết 43 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội 347 nghìn tỷ, Chủ tịch Quốc hội làm rõ: Nghị quyết 43 ra đời có ý nghĩa tạo ra động lực của niềm tin, người dân và doanh nghiệp rất tin tưởng, đồng tình cao. 

“Quá trình xây dựng gói khá kỹ và khá toàn diện cả về tài khóa, tiền tệ, tác động đến cả tổng cung và tổng cầu. Sử dụng chính sách tài khóa với liều lượng nhiều hơn chính sách tiền tệ, các chuyên gia đều nói như thế là đúng hướng, ban hành kịp thời. Cộng thêm các gói của năm 2020-2021 thì tổng cộng hỗ trợ đã tính toán rơi vào khoảng đâu đó 8,3% GDP năm 2020 của Việt Nam, tức là cao hơn mức bình quân 4,3% của các quốc gia có trình độ phát triển tương đương Việt Nam”.

“Nhiều chuyên gia cũng đánh giá chúng ta có dư địa về chính sách cũng như nền tảng vĩ mô tốt. Vậy nên cũng có ý kiến nói rằng là chúng ta cũng tiếp tục phải học tập thêm kinh nghiệm thế giới, chẳng hạn đối với chính sách tài khóa thì nên là áp dụng biện pháp chi tiền mặt nhiều hơn cho người dân, cái này thì chúng ta cũng đã tính đến. Sáng nay, trong phiên chuyên đề thứ hai, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT cũng thống kê rằng trong mấy năm qua, chúng ta đã chi trực tiếp tiền mặt khoảng 86.000 tỷ để hỗ trợ người dân hoặc doanh nghiệp, chưa kể các khoản hỗ trợ trực tiếp cho Chính quyền một số địa phương hoặc chi 340.000 tấn gạo cho người dân trong lúc khó khăn, khoản này chúng ta tiếc rằng không có được nhiều hơn”, ông Huệ thông tin thêm.

Về triển khai gói, ông Vương Đình Huệ tán thành với nhiều ý kiến của các cơ quan rằng trong quá trình triển khai, Chính phủ đã làm rất nghiêm túc và tích cực, nhưng nhiều gói vẫn còn độ trễ. Dù vậy, một số gói khởi đầu triển khai chậm nhưng hiện đã tăng tốc, chẳng hạn gói hỗ trợ tiền thuê nhà đến thời điểm hiện tại đã giải ngân trên 50%. 

“Trong 347.000 tỷ, chúng ta phải loại trừ 40.000 tỷ chi từ dự trữ ngoại hối để mua vaccine, nếu trừ đi thì tỷ lệ thực hiện có phải là 16% đâu?”, Chủ tịch Quốc hội cho hay.

Liên quan đến chính sách tài khóa, nhắc lại một số ý kiến đáng chú ý của chuyên gia về việc cân đối dự toán thu chi ngân sách Nhà nước để không gian tài khóa chủ động hơn, tránh dự báo thu ngân sách quá thận trọng dẫn đến tự mình thu hẹp không gian tài khóa, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan bộ ngành liên quan nghiên cứu thêm.

Liên quan đến chính sách tiền tệ, ông Vương Đình Huệ khẳng định phải kiên trì giữ vững nền tảng kinh tế vĩ mô, không thể nóng vội. “Câu chuyện không chỉ là vấn đề tổng mức tín dụng, mà còn là cơ cấu tín dụng, không chỉ năm nay mà còn các năm sau nữa”.

Riêng với gói hỗ trợ lãi suất 2%, Chủ tịch Quốc hội đồng tình không hạ chuẩn tín dụng, nhưng yêu cầu tìm cách gỡ điểm nghẽn, đưa vốn ra những cái khu vực kinh tế thực, những khu vực có cái dư địa tăng trưởng. “Ngành xây dựng đóng góp 12% GDP, mà trên 10% đã là ngành kinh tế mũi nhọn rồi… Vốn phải đưa vào đúng chỗ, làm sao khắc phục câu chuyện doanh nghiệp ngại vay, mà ngân hàng này cũng ngại cho vay".

Ngoài ra, ông Huệ cũng nhấn mạnh việc tiếp tục đẩy mạnh xử lý nợ xấu, tái cơ cấu hệ thống tài chính ngân hàng, xử lý các ngân hàng yếu kém và tăng cường tiềm lực toàn hệ thống.

Các thị trường là mạch máu của nền kinh tế, phải để nó lưu thông

Liên quan đến vấn đề cải cách thể chế, Chủ tịch Quốc hội nhắc đến vấn đề của thị trường chứng khoán bao gồm thị trường trái phiếu, cổ phiếu; và sự liên thông đến thị trường tiền tệ, thị trường bất động sản, kể cả các thị trường hàng hóa, dịch vụ. Theo đó, ông Huệ khẳng định tất cả các thị trường đó là đều mạch máu của nền kinh tế này. Đã là mạch máu thì chúng ta phải để cho nó lưu thông, để cho nó phát triển một cách lành mạnh và bền vững.

Muốn vậy, phải tiếp tục hoàn thiện thể chế để khơi thông các nguồn lực, khơi thông các cái loại thị trường. “Chúng ta khắc phục những cái khuyết tật, những cái khiếm khuyết của các thị trường nhưng song song phải tạo điều kiện cho nó phát triển. Chúng ta phải tiếp tục tạo điều kiện cho các loại thị trường thông suốt và  kết nối với thị trường quốc tế nữa. Thế mới tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong, ngoài nước, kể cả doanh nghiệp FDI làm ăn”, Chủ tịch Quốc hội khẳng định.

Trong cái nhìn dài hạn hướng tới 100 năm thành lập Đảng (2030) và 100 năm thành lập nước (2045), Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh sự kiên trì với mục tiêu dài hạn là tái cơ cấu lại nền kinh tế thông qua tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật, đặc biệt trước mắt đây là thể chế về luật đất đai, nghiên cứu để sửa đồng bộ một số luật khác như Luật về đầu tư, Luật về kinh doanh, Luật về thuế… 

Hoàn thiện quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng

Cuối cùng, liên quan đến vấn đề quy hoạch, ông Huệ nhắc đến quy hoạch tổng thể quốc gia, trước khi triển khai các quy hoạch tiếp theo về vùng và tỉnh. 

“Chúng ta sáu vùng thì đã có hai vùng. Vừa rồi Bộ Chính trị họp thông qua thêm hai nghị quyết vùng và chuẩn bị sẽ ban hành trong thời gian tới đây là vùng Tây Nguyên và vùng Đông Nam Bộ. Còn hai vùng nữa là đang tích cực, khẩn trương triển khai là vùng đồng bằng sông Hồng và vùng Nam Trung Bộ”, ông Huệ thông tin. “Từ giờ đến cuối năm, chúng ta còn 4 Hội nghị vùng nữa. Nếu quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh chưa giải quyết được thì còn nhiều vướng mắc”.