Theo Rest of World, nhiều người Malaysia, như Adit Rahim, đã lớn lên cùng với những chiếc ô tô nội địa Proton và Perodua. Dù đang cân nhắc chuyển sang xe điện, anh không chọn các thương hiệu phổ biến như BYD hay Tesla. Thay vào đó, anh quyết định chờ đợi chiếc xe điện đầu tiên của Proton ra mắt vào cuối năm nay.

Rahim chia sẻ: "Những chiếc xe đầu tiên của tôi đều là Proton. Tôi đã từng rất muốn mua một chiếc Tesla, nhưng nó quá đắt, và BYD thì không phù hợp với nhu cầu của tôi."

Proton và Perodua, với giá cả phải chăng và sự đa dạng về mẫu mã, từ lâu đã là lựa chọn hàng đầu của người dân Malaysia khi mua chiếc ô tô đầu tiên. Hai thương hiệu này chiếm gần 2/3 thị phần ô tô tại Malaysia, khác biệt hoàn toàn so với các nước Đông Nam Á khác, nơi các thương hiệu Nhật Bản và Hàn Quốc chiếm ưu thế.

Trong bối cảnh thị trường xe điện đang phát triển mạnh mẽ trong khu vực, với sự thống trị của BYD và tại Việt Nam là VinFast, Malaysia - thị trường ô tô lớn thứ hai khu vực - đang đặt kỳ vọng vào Proton và Perodua để dẫn đầu cuộc cách mạng xe điện.

Tháng 6 vừa qua, Proton, với sự hỗ trợ từ đối tác Trung Quốc Geely Holdings, đã ra mắt thương hiệu xe điện e.Mas, và dự kiến sẽ tung ra mẫu xe điện đầu tiên vào cuối năm nay. Những chiếc xe này sẽ được sản xuất tại nhà máy Proton ở bang Perak, nơi đang được chuyển đổi thành một trung tâm sản xuất xe điện. Geely cũng xem xét xây dựng một nhà máy Proton tại Thái Lan, nhằm hướng tới thị trường Đông Nam Á rộng lớn hơn.

"Mục tiêu của chúng tôi với Proton e.Mas là hiện thực hóa lời hứa mang đến cho Malaysia chiếc xe điện nội địa đầu tiên", ông Li Chunrong, CEO Proton, chia sẻ tại sự kiện ra mắt thương hiệu ở Kuala Lumpur.

Ông nhấn mạnh rằng việc tiếp cận công nghệ của Geely cho phép Proton tích hợp những tính năng mới và tự tin rằng sản phẩm không chỉ gây ấn tượng bởi những đột phá sáng tạo mà còn tạo được sự cộng hưởng sâu sắc về mặt cảm xúc với người tiêu dùng.

Khả năng kết nối cảm xúc với người Malaysia chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt cho Proton và Perodua trong một thị trường ngày càng cạnh tranh. Được thành lập năm 1983 với tư cách là nhà sản xuất ô tô nội địa đầu tiên, Proton ban đầu sản xuất các phiên bản xe Mitsubishi giá rẻ theo thỏa thuận với công ty Nhật Bản.

Mãi đến năm 2000, Proton mới cho ra mắt chiếc xe đầu tiên do chính mình thiết kế và sau đó mở rộng sản xuất sang các quốc gia như Pakistan, Nepal và Sri Lanka. Hiện nay, Proton xuất khẩu xe sang nhiều nước châu Á và châu Phi.

Năm 2017, Geely - tập đoàn sở hữu các thương hiệu như Volvo và Zeekr - đã mua 49,9% cổ phần của Proton. Theo Paul Tan's Automotive News, chiếc xe điện đầu tiên của Proton có thể sẽ dựa trên mẫu Geely Galaxy E5, chiếc SUV chạy hoàn toàn bằng điện đầu tiên của Geely.

Trong khi đó, Perodua - được thành lập năm 1993 với sự tham gia của Daihatsu (Nhật Bản), hiện là nhà sản xuất ô tô lớn nhất Malaysia. Tháng 5 vừa qua, Perodua đã ra mắt nguyên mẫu xe điện đầu tiên, được phát triển với sự hợp tác của ba trường đại học trong nước, và dự kiến sẽ chính thức ra mắt vào năm 2025.

"Đây là một khởi đầu mới đối với chúng tôi, và chúng tôi muốn khởi đầu này mang đậm bản sắc Malaysia nhất có thể", Zainal Abidin Ahmad, Chủ tịch kiêm CEO Perodua, phát biểu tại buổi ra mắt.

Giá cả sẽ là yếu tố then chốt. Perodua và Proton dự kiến sẽ đưa ra mức giá khởi điểm cho các mẫu xe điện của mình dưới 25.000 USD, thấp hơn đáng kể so với các đối thủ như BYD và Tesla, thường có giá trên 30.000 USD.

Ông Abhik Mukherjee, nhà phân tích ô tô tại Counterpoint Research, cho biết BYD và Tesla hiện chiếm gần 80% thị phần xe điện tại Malaysia.

Ông nhận định: "Để thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện, Malaysia cần đến các thương hiệu nội địa. Proton và Perodua có thể tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ bằng cách cung cấp xe điện với mức giá thấp hơn. Với thị phần hiện tại của hai thương hiệu này, việc bán xe điện sẽ tương đối dễ dàng, bởi cả Proton và Perodua đều đã có chỗ đứng vững chắc và được người tiêu dùng tin tưởng."

Malaysia cũng đang thực hiện nhiều biện pháp khác để thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô trong nước. Chính phủ sẽ ngừng miễn thuế đối với xe điện nhập khẩu vào cuối năm 2025. Tháng 7 vừa qua, cơ quan hữu quan cũng thông báo rằng xe điện lắp ráp tại Malaysia sẽ không phải chịu mức giá tối thiểu 100.000 ringgit (23.000 USD), nhằm khuyến khích các nhà sản xuất xe điện nước ngoài như BYD và Tesla thành lập cơ sở lắp ráp tại địa phương.

Năm ngoái, Malaysia đã bán được khoảng 720.000 ô tô du lịch. Kế hoạch xe điện của quốc gia này đặt mục tiêu xe điện sẽ chiếm 15% tổng số xe bán ra vào năm 2030, so với mức khoảng 3% hiện tại.

Ông Shahrol Halmi, Chủ tịch câu lạc bộ Chủ sở hữu xe điện Malaysia, chia sẻ rằng việc đạt được mục tiêu này phụ thuộc rất nhiều vào khả năng chi trả của xe điện và sự phát triển của cơ sở hạ tầng sạc.

"Khi Proton và Perodua tung ra các mẫu xe điện của riêng mình, chúng ta sẽ chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong việc sở hữu xe điện", ông Halmi nhận định. "Lợi thế lớn của họ là các công ty nội địa, có mối quan hệ và mạng lưới tốt hơn."

Tuy nhiên, một thách thức lớn là đảm bảo mạng lưới sạc điện phát triển kịp tốc độ, đặc biệt là tại các tòa nhà cao tầng ở những thành phố lớn như Kuala Lumpur. Hiện nay, Malaysia có hơn 2.000 trạm sạc xe điện, với mục tiêu đạt 10.000 trạm vào năm 2025. Chính phủ cũng đang cung cấp ưu đãi giảm thuế cho các cá nhân lắp đặt, thuê hoặc mua thiết bị sạc xe điện.

Những chính sách hỗ trợ của chính phủ đã mang lại hiệu quả, với các khoản đầu tư vào ngành công nghiệp xe điện tăng trưởng đều đặn. Từ đầu năm 2018 đến tháng 3/2023, gần 60 dự án liên quan đến lắp ráp xe, sản xuất phụ tùng và cơ sở hạ tầng sạc, với tổng giá trị hơn 26 tỷ ringgit (6 tỷ USD), đã được phê duyệt. Chính phủ cũng cung cấp nhiều ưu đãi miễn thuế khác nhau cho ngành công nghiệp này và đang xem xét trợ cấp một lần cho chủ xe chuyển đổi sang xe điện.

Với lợi thế sản xuất trong nước và sự hỗ trợ từ chính phủ, Proton và Perodua có lợi thế hơn so với các nhà sản xuất xe điện khác. Họ cũng có thể tin tưởng vào những khách hàng trung thành như Adit, người gần đây đã mua chiếc SUV Proton X90.

"Không có chiếc xe nào khác trên thị trường đáp ứng được tiêu chí của tôi trong tầm giá mà tôi có thể chấp nhận", anh chia sẻ về quyết định mua xe của mình. "Tôi chắc chắn sẽ cân nhắc mua Proton e.Mas. Đó sẽ là một khoản đầu tư tốt cho gia đình tôi."