Sáng 1/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước những tháng đầu năm, bàn giải pháp cho những tháng cuối năm 2022.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn), Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội dành toàn bộ thời gian phát biểu để nói về vấn đề thực trạng và giải pháp ngăn chặn tình trạng lợi dụng chiêu trò trong các phiên đấu giá đất thời gian qua.

Theo bà Thủy, thứ nhất, các chiêu trò “thổi giá đất”, “bỏ cọc” là nhằm thao túng thị trường, đem làm lợi cho một nhóm thiểu số. Lấy ví dụ vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm, bà Thủy cho biết, ngay sau khi diễn ra phiên đấu giá đất, nhiều nhà đầu tư đã lợi dụng giá trúng thầu thực chất là giá ảo để "té nước theo mưa", đẩy giá đất, nhà TP HCM lên cao để kịp thời bán ra một số lượng lớn nhà, đất họ đã mua gom trước đó.

Bên cạnh đó, có những nhà đầu tư còn lợi dụng để nâng giá trị cổ phiếu, trái phiếu của mình. Nguy hiểm hơn, theo bà Thủy, có những người còn lợi dụng để "đánh võng" giá trị tài sản bảo đảm cho các khoản vay ngân hàng, khi trót lọt là có thể “rút ruột” các ngân hàng.

“Giá đất đẩy lên quá cao cùng với giá ảo sẽ đẩy giấc mơ an cư của những người thu nhập thấp ngày càng trở nên xa vời”, bà Thủy nói.

Vấn đề thứ hai được bà Thủy nêu ra là tình trạng “quân xanh, quân đỏ”, thông đồng dìm giá. Việc bắt tay nhau dìm giá, mua rẻ tài sản của Nhà nước diễn ra tại nhiều phiên đấu giá.

“Việc thông đồng có thể diễn ra ở những người tham gia đấu giá với nhau, còn gọi là “quân xanh, quân đỏ” để “lót đường” cho nhà đầu tư trúng với giá rẻ. Giá trị thực của nhiều lô đất bị “quân xanh, quân đỏ” dìm xuống”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp phân tích.

Ngoài ra, theo bà, việc dìm giá còn có thủ đoạn sử dụng "xã hội đen" để đe dọa những người tham gia đấu giá khiến họ sợ hãi rút hồ sơ. Khi đó cuộc đấu giá thực chất chỉ còn một người tham gia, còn những người khác chỉ còn “quân xanh, quân đỏ”. Giá của lô đất này như thế nào gần như đã được định sẵn và thấp hơn giá thị trường, cao hơn giá khởi điểm không đáng kể.

“Những thủ đoạn này gây ra những thiệt hại rất lớn cho Nhà nước, chứ không chỉ là những vi phạm trong đấu giá, đấu thầu”, bà Thủy kết luận.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội nêu thủ đoạn thứ ba là tình trạng bắt tay ngầm, rút ruột của Nhà nước. Theo bà Thủy, phản ánh của giới kinh doanh bất động sản cho biết không thể tác động được vào cuộc đấu giá nếu như không có “tay trong”. “Có “tay trong” cung cấp thông tin, thì mới có thể “vây thầu”, “quây thầu” với giá rẻ”, bà Thủy phân tích.

Ở mức độ nghiêm trọng hơn, bà Thủy cho rằng, đó là sự cấu kết giữa những người có chức quyền để tạo thành “nhóm lợi ích” rút ruột Nhà nước thông qua các phiên đấu giá.

Minh chứng cho phân tích trên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết, gần đây, trong một vụ án ở Hà Nội, các đối tượng đã bắt tay với những người có trách nhiệm để điều chỉnh giá đất rẻ hơn còn một nửa so với giá ban đầu, từ 500 tỷ đồng xuống 300 tỷ đồng.

"Nếu như phi vụ này trót lọt thì Nhà nước mất gần 1 nửa tiền. Đến nay vụ án đã có 8 bị can bị khởi tố trong đó có 2 bị can là cán bộ quản lý. Tuy nhiên, điều dư luận băn khoăn liệu rằng còn nhiều phi vụ như thế này chưa bị phát hiện hay không?", bà Thủy trăn trở.

Cuối cùng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội chỉ ra tình trạng móc ngoặc trong thẩm định giá. Bà cho biết, thẩm định giá là một khâu vô cùng quan trọng trong đấu giá đất. Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, pháp luật trao cho tổ chức này chức năng quá lớn trong khi việc kiểm soát thì lỏng lẻo. 

"Đây là nguyên nhân dẫn đến sai phạm trong định giá nói chung và định giá đất nói riêng trong thời gian qua. Có thể nói, những chiêu trò "quân xanh quân đỏ", thông đồng dìm giá, thắng thầu bỏ cọc, đánh võng, thổi giá đất... gây ra hệ lụy lớn đối với kinh tế - xã hội", bà nhấn mạnh.

Theo đó, nữ đại biểu kiến nghị Chính phủ tăng cường kiểm soát chặt chẽ, chỉ đạo thanh, kiểm tra thường xuyên hơn đối với hoạt động này. "Kiến nghị Bộ Công an chọn một số phiên đấu giá đất có nhiều dư luận để xác minh điều tra làm rõ nhằm tăng tính răn đe phòng ngừa vi phạm trong hoạt động này", bà đề xuất.