Theo số liệu của VASEP, xuất khẩu thủy sản  7 tháng đầu năm 2023 đạt giá trị xấp xỉ gần 5 tỷ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số này, xuất khẩu cá tra giảm đáng kể nhất, (giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái). Xuất khẩu tôm cũng giảm mạnh với mức giảm 27%.

Riêng tháng 7/2023, kim ngạch xuất khẩu thủy sản ước tính đạt 830 triệu USD, giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhóm phân tích nhận định mức giảm hàng năm được thu hẹp do mức cơ sở thấp hơn được thiết lập vào nửa cuối năm 2022. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi qua từng tháng vẫn tương đối chậm chạp.

Từ những diễn biến này, VDSC dự báo xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 5 tỷ USD trong nửa cuối năm 2023, giảm nhẹ 5% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng tăng trưởng 15% so với mức thấp của nửa đầu năm 2023. Tương ứng, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong cả năm năm 2023 dự báo đạt khoảng 9,3 tỷ USD, giảm khoảng 15% so với giai đoạn trước, thấp hơn mục tiêu 10 tỷ USD của Bộ Nông nghiệp. 

Tuy nhiên, nhóm phân tích nhấn mạnh một yếu tố không lường trước được trong dự báo của là khả năng phục hồi nhu cầu từ thị trường Trung Quốc.

“Thị trường Trung Quốc vẫn không thể đoán trước một cách đầy đủ cơ sở, mặc dù sự hồi sinh dần dần được dự đoán vào cuối năm 2023, với thu nhập cải thiện và xu hướng chi tiêu của người tiêu dùng tăng”, báo cáo của VDSC nêu rõ.

Trong khi đó, với thị trường Hoa Kỳ, một triển vọng thuận lợi hơn được dự đoán cho nửa cuối năm 2023. Sự lạc quan này bắt nguồn từ việc tiêu dùng gia tăng trong các mùa lễ hội và sự cạn kiệt hàng tồn kho trước đó. Tuy nhiên, một mối lo ngại nảy sinh từ việc các nhà bán lẻ Hoa Kỳ có thể giảm giá bán, nhằm mục đích kích thích nhu cầu. Điều này có thể khiến giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam giảm, xu hướng bắt đầu đã thấy từ tháng 6/2023. 

Trong bối cảnh đó, có thể dự đoán rằng trong khi lượng xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ sẽ tăng dần thì giá bán sẽ đồng thời giảm. Mặc dù vậy, việc giảm chi phí thức ăn chăn nuôi sẽ mang lại lợi ích cho các nhà chế biến mà làm chủ được đầu vào, bằng cách cho phép họ cắt giảm chi phí. 

Với những phân tích như vậy, VDSC cho rằng biên lãi gộp của các doanh nghiệp thủy sản sẽ không bị ảnh hưởng lớn, và các công ty tham gia vào hoạt động xuất khẩu sang thị trường này sẽ có khả năng cải thiện hiệu quả tài chính trong nửa cuối năm 2023.

Hồi đầu tháng này, dự báo của VASEP cũng đưa ra 2 kịch bản cho xuất khẩu thủy sản  trong năm nay. 

Ở kịch bản thuận lợi, xuất khẩu thủy sản 5 tháng còn lại năm 2023 có thể sẽ đạt khoảng trên 4 tỷ USD, khi đó tổng kim ngạch xuất khẩu cả năm 2023 sẽ đạt trên 9 tỷ USD, giảm 15%-16% so với năm 2022. Kịch bản này dựa trên giả định các yếu tố tích cực như diễn biến kinh tế các thị trường lớn được dự báo khả quan hơn trong nửa cuối năm cộng với thực tế nhu cầu nhập khẩu của các thị trường như Mỹ và Trung Quốc đang có xu hướng tăng trở lại, khi lượng tồn kho đang vơi dần và chuẩn bị đơn hàng cho dịp lễ hội cuối năm và năm mới. Cùng đó, nội lực của doanh nghiệp và cộng đồng sản xuất chuỗi cung ứng thủy sản cần được hỗ trợ kịp thời về nguồn vốn, các điều kiện sản xuất kinh doanh để giữ được nguồn cung nguyên liệu ổn định, đảm bảo có sẵn nguồn hàng khi thị trường có nhu cầu. Các sản phẩm xuất khẩu cũng cần có nguồn cung ổn định và có giá thành giảm, giá bán cạnh tranh trước các nước khác.

Ở kịch bản kém lạc quan hơn khi thị trường đã có tín hiệu phục hồi, nhu cầu tăng trở lại, nhưng hàng thủy sản của Việt Nam vẫn khó cạnh tranh về giá và nguồn cung với các nước khác như Ecuador, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan… thì dự báo xuất khẩu thủy sản 5 tháng cuối năm có thể chỉ đạt khoảng 3,5-3,7 tỷ USD. Điều này đồng nghĩa kim ngạch xuất khẩu cả năm chỉ ở mức 8,5 – 8,7 tỷ USD. Trong đó, sụt giảm sâu nhất ở hai mặt hàng là cá tra và tôm.