Cuộc bỏ phiếu thông qua dựa luật đã bị tạm hoãn vào cuối ngày 27/5. Các nhà phân tích chính sách đang mong đợi nó sẽ diễn ra vào đầu tháng 6. Mức độ ủng hộ của lưỡng đảng đối với dự luật này báo hiệu nó sẽ nhanh chóng được đưa tới Hạ viện và đến bàn làm việc của Tổng thống Biden, có thể là trước kỳ nghỉ của nghị viện vào tháng 8.

Quy mô của dự luật sẽ thu hút nhiều sự chú ý, nhưng tác động tới các nhà đầu tư sẽ ít được đề cập đến. Dự luật này là sản phẩm của hàng trăm đề xuất được đưa ra tại nghị viện trong vài năm qua, khi mối quan hệ Mỹ Trung mang tính đối đầu hơn, được nhìn nhận thông qua lăng kính cạnh tranh chiến lược và an ninh quốc gia.

Sự thay đổi trong mối quan hệ đã làm dấy lên rất nhiều câu hỏi cho các công ty Mỹ coi Trung Quốc là một trong những thị trường lớn nhất của họ, và cho các nhà đầu tư coi đại lục là một nơi sinh lời để đầu tư dài hạn.

Phó Chủ tịch phụ trách các vấn đề chính phủ tại Hội đồng Kinh doanh Mỹ - Trung, Anna Ashton cho biết: Sự phản đối chống lại Trung Quốc là một trong số ít lĩnh vực mà lưỡng đảng Mỹ hợp tác, cùng với mức độ cồng kềnh của chương trình,với khoảng 14.000 trang tài liệu với hơn 500 sửa đổi, phản ánh nỗ lực của 2 đảng trong việc hình thành luật.

Charles E. Schumer, lãnh đạo phe đa số trong thượng viện Mỹ. Ảnh: WashingtonPost.

Đối với các nhà đầu tư, gói luật này cung cấp một khuôn khổ về mối quan hệ Mỹ - Trung có thể thay đổi thế nào, khi chính quyền của tổng thống Biden cố gắng tìm sự cân bằng trong việc đẩy lùi Trung Quốc với những quan ngại về nhân quyền và các vấn đề liên quan đến công nghệ, mà không làm tổn hại đến hoạt động kinh doanh béo bở của các công ty Mỹ tại Trung Quốc.

Owen Tedford, nhà phân tích nghiên cứu tại Beacon Policy Advisors, cho biết một lý do khác khiến tác động của dự luật có thể bị "làm lơ", chỉ 52 tỷ USD dự kiến sẽ được trích lập cho các khoản trợ cấp liên quan đến chất bán dẫn, với phần còn lại phụ thuộc vào các hóa đơn trích lập trong tương lai.

Trọng tâm của gói luật kiềm chế Trung Quốc là Đạo luật Biên giới Vô tận Endless Frontiers Act. Đạo luật này tập trung vào việc tăng cường nghiên cứu và phát triển như một biện pháp chống lại các khoản đầu tư tích cực của Trung Quốc nhằm tăng cường năng lực công nghệ của nước này.

Điều đó bao gồm việc tăng cường đầu tư cho Quỹ Khoa học Quốc gia và khuyến khích tài trợ để sản xuất công nghệ tiên tiến quan trọng như chất bán dẫn (gần bản địa hơn). Các công ty sản xuất chip trong nước có thể sẽ được hưởng lợi theo thời gian. Quỹ giao dịch trao đổi iShares PHLX Semiconductor (SOXX) đóng cửa tăng nhẹ ở mức 428,70 USD vào ngày 27/5.

Dự luật này cũng có khả năng bao gồm các loại trừ gia hạn cho phép các công ty Mỹ đăng ký giấy phép để tiếp tục bán hàng cho các công ty Trung Quốc nằm trong danh sách đen, như Huawei Technologies.

Dự luật này cũng có thể bao gồm cả các hình thức như tẩy chay ngoại giao đối với Thế vận hội mùa đông của Trung Quốc. Nhưng có sự bất đồng khi có thông tin cho rằng Ngoại trưởng Mỹ có thể khước từ việc tẩy chay. Đó là tín hiệu mới nhất cho thấy Thế vận hội mùa đông có thể là một "bãi mìn" tiềm tàng cho các công ty Mỹ có hoạt động kinh doanh lớn ở Trung Quốc, và là điểm bùng phát trong quan hệ Mỹ - Trung.

Điểm cuối cùng trong dự luật có thể là một nguồn cứu trợ cho các nhà đầu tư và các công ty có hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc, với kế hoạch tăng cường giám sát các khoản đầu tư ra nước ngoài.

Nhưng điều này có phạm vi quá lớn và quá rộng. Việc sửa đổi dự luật  có thể trở thay đổi thành một dự luật độc lập, nhưng nó sẽ vấp phải sự phản đối mạnh mẽ trong vận động hành lang.

Tiệp Nguyễn