Báo cáo trước khi Quốc hội bấm nút biểu quyết, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày tóm tắt báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn quan trọng trên địa bàn Thủ đô.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự thảo nghị quyết đã quy định rõ về phạm vi, rõ về thẩm quyền, rõ về đối tượng, đảm bảo đúng quy định của Hiến pháp, kết luận của Bộ Chính trị, ý kiến chỉ đạo của thường trực Ban Bí thư và đồng bộ, không trùng lắp với các luật, nghị quyết đang được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp này.

Bên cạnh đó, để đảm bảo tính chặt chẽ, công khai, minh bạch, khả thi, không để xảy ra tham nhũng, thất thoát, lãng phí và phức tạp về an ninh trật tự thì trong nghị quyết đã bổ sung quy định việc giao Hội đồng nhân dân Thành phố ban hành đầy đủ, kịp thời các văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền, Bộ trưởng cho hay.

Về thẩm quyền quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư, Quốc hội cho phép HĐND Thành phố quyết định chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư công, dự án đầu tư PPP không sử dụng vốn ngân sách Trung ương.

Cụ thể, đó là dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ủy Chính phủ, Ban chấp hành Đảng bộ TP Hà Nội; dự án đầu tư công, dự án PPP đáp ứng tiêu chí dự án quan trọng quốc gia hoặc sử dụng vốn ngân sách địa phương, nguồn vốn hợp pháp khác của địa phương trên địa bàn Thành phố có quy mô tổng mức đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên.

Chủ tịch UBND Thành phố được chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư thuộc danh mục dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược theo quy định của pháp luật về Thủ đô có quy mô vốn đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên; dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ủy Chính phủ, Ban chấp hành Đảng bộ TP Hà Nội.

Những dự án ngoài thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Chủ tịch UBND Thành phố gồm Dự án đầu tư nhà máy điện hạt nhân; Dự án đầu tự của nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ viễn thông có hạ tầng mạng, trồng rừng, xuất bản, báo chí; Dự án đầu tư có kinh doanh đặt cược, casino, kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài.

Dự án tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội, Thủ tướng; dự án thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh có mức độ tuyệt mật, cũng không thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Chủ tịch UBND Thành phố.

Với dự án đầu tư cần áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt khác với quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, UBND Thành phố báo cáo Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Tại nghị quyết, Quốc hội cũng cho phép thực hiện lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với một số dự án đầu tư công, dự án PPP. HĐND Thành phố sẽ quy định nội dung, hồ sơ, điều kiện, tiêu chí, trình tự, thủ tục thực hiện lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu.

Các dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ủy Chính phủ, Ban chấp hành Đảng bộ Thành phố Hà Nội, theo nghị quyết của Quốc hội, được thực hiện các thủ tục về quy hoạch, khởi công xây dựng công trình đồng thời với thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư.

Nhà đầu tư, chủ đầu tư không phải thực hiện thủ tục về cấp giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng và chịu trách nhiệm hoàn thiện các điều kiện theo quy định của pháp luật trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày khởi công.

"Trường hợp nhà đầu tư, chủ đầu tư không hoàn thiện điều kiện về khởi công xây dựng công trình trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày khởi công sẽ bị xử lý theo các điều, khoản của hợp đồng hoặc UBND Thành phố trình HĐND Thành phố quyết định phương án thu hồi, chấm dứt dự án, hợp đồng dự án. Nhà đầu tư, chủ đầu tư chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về các hậu quả phát sinh do không thực hiện đúng cam kết của mình trong hợp đồng," nghị quyết của Quốc hội nêu rõ.

Liên quan quy định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, Quốc hội nêu rõ sau khi có ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền cho phép triển khai thực hiện dự án, Thành phố sử dụng ngân sách cấp Thành phố và các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư.

Ngoài các trường hợp thu hồi đất quy định tại Điều 79 của Luật Đất đai, HĐND Thành phố quyết định từng trường hợp thu hồi đất cụ thể để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và chịu trách nhiệm toàn diện về việc này.

HĐND Thành phố cũng quyết định tiêu chí, mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để triển khai các dự án trên địa bàn Thành phố. Theo đó, với dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ủy Chính phủ, Ban chấp hành Đảng bộ Thành phố Hà Nội, mức bồi thường bằng 2 lần so với mức quy định. Các trường hợp còn lại không quá 2 lần so với mức quy định.

Về biện pháp cải tạo, chỉnh trang, tái thiết khu vực đô thị, Nghị quyết cho phép UBND TP Hà Nội phá dỡ khu chung cư, nhà chung cư thuộc trường hợp phải phá dỡ theo quy định pháp luật về nhà ở; cải tạo, chỉnh trang, tái thiết một ô phố đô thị hoặc nhiều ô phố đô thị.

UBND TP Hà Nội quyết định biện pháp cưỡng chế trong các trường hợp chủ đầu tư đã được trên 75% các chủ sở hữu nhà, người sử dụng đất tương đương ít nhất là 75% diện tích khu vực cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị đồng thuận.

Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ 12/12/2025 và được thực hiện trong 5 năm.