Kinh tế Trung Quốc đối mặt với rủi ro lớn khi khối nợ ẩn chiếm hơn 50% quy mô GDP
Khối nợ phát sinh từ các chương trình LGFV không được đề cập trong bảng cân đối kế toán của chính quyền địa phương, nhưng vẫn được chính phủ ngầm đảm bảo hoàn trả. Do đó, so với các loại trái phiếu địa phương minh bạch hơn, các khoản nợ huy động thông qua LGFV dễ dính dáng đến tham nhũng hơn.
Năm ngoái, Trung Quốc cũng ghi nhận một vụ án tham nhũng gây rúng động tại quận Dushan của tỉnh Quý Châu, nơi có tỷ lệ nợ cao nhất trong số các chính quyền cấp tỉnh ở đất nước tỷ dân.
Chính quyền Dushan đã tích lũy khoản nợ khổng lồ trị giá 40 tỷ nhân dân tệ (tương đương 6,27 tỷ USD) vào năm 2019, trong khi doanh thu tài khóa thường niên của quận này chưa đến 1 tỷ nhân dân tệ.
CCDI quy trách nhiệm cho ông Pan Zhili, người từng lãnh đạo quận Dushan trong giai đoạn từ năm 2010 đến khi bị sa thải vào năm 2019. Pan đã khởi xướng nhiều "dự án ảo" vì mục đích chính trị thay vì lợi ích kinh tế của quê nhà.
Nợ liên quan đến các LGFV thường được Trung Quốc gọi là "nợ ẩn" của chính quyền địa phương. Nợ ẩn đang là một trong những mục tiêu chính trong nỗ lực giảm khối nợ công mà chính quyền ông Tập Cận Bình đang triển khai.
SCMP cho biết, hiện không có số liệu chính thức về tổng nợ ẩn ở Trung Quốc. Tuy nhiên, nhà kinh tế Lu Ting tại Nomura ước tính đến cuối năm 2020, con số này rơi vào khoảng 45.000 tỷ nhân dân tệ (khoảng 7.000 tỷ USD) - tương đương 44% GDP của Trung Quốc.
Trong một báo cáo cuối tháng 9, Goldman Sachs ước tính tổng nợ ẩn của Trung Quốc đã tăng lên khoảng 53.000 tỷ nhân dân tệ vào cuối năm ngoái - tương đương 53% GDP. Con số này tăng hơn ba lần so với khoảng 16.000 tỷ nhân dân tệ hồi năm 2013.
Ở diễn biến khác, khả năng trả nợ của chính quyền các địa phương từ lâu đã là mối quan tâm của giới hoạch định chính sách ở Bắc Kinh. Đại dịch COVID-19 lại làm trầm trọng thêm khó khăn tài chính của các tỉnh thành này.
Sang năm 2022, các LGFV sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong việc lấp đầy khoảng trống ngân sách của các địa phương, vì nguồn thu từ việc bán đất công có vẻ sẽ tiếp tục giảm trong bối cảnh lĩnh vực bất động sản đi xuống, chi tiêu cho cơ sở hạ tầng đi lên và tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc chững lại, Moody's dự báo.
"Trong năm tới, chính phủ Trung Quốc sẽ giúp tháo gỡ bớt áp lực đối với các LGFV tại những tỉnh thành yếu kém…
Tuy nhiên, không chắc các LGFV này có thể duy trì chất lượng tín dụng trong bao lâu nếu chỉ dựa vào hỗ trợ của chính phủ để trả nợ đến hạn, thay vì dùng một khoản nợ mới để trả nợ cũ (refinancing)", Giám đốc Ivan Chung của Moody's lưu ý.